كتاب شناسي دفاع مقدس ( 1381-1359) جلد 2

آخرين شناسايي

مجيد مطيعيان - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1369.

72 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 4).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Last Reconnaissance

طراح روي جلد: علي وزيريان.

شمارگان: 11000 نسخه.

در اين كتاب، برادر آزاده، مجيد مطيعيان خاطرات خود را از آخرين عمليات شناسايي و مين روبي (تخريب) قبل از عمليات والفجر چهار در منطقه ي قصر شيرين و سر پل ذهاب شرح مي دهد. در اين عمليات، او و همرزمش - حبيب الله منصوري نيا - به سبب انفجار مين، مجروح و اسير شدند. او نحوه ي اسارت و بستري شدن خود را در بيمارستان هفده تموز عراق و انتقال يافتن به اردوگاه بيان مي كند و بدرفتاري عراقي ها را با اسراي ايراني به تفصيل شرح مي دهد. همچنين نحوه ي مبارزه ي اسراي ايراني و استقامت آنها را در برابر ضرب و شتم نگهبان عراقي، با

[ صفحه 689]

توسل به ايمان و اعتقادات خود به تصوير مي كشد. در پايان نيز از آزاد شدن خود در سال 1364 و بازگشت به ايران اسلامي و دامان خانواده سخن مي گويد.

آزادگان بگوييد (جلد 2)

بازنويس: محمد حسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.

247 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 24).

عنوان روي جلد: آزادگان بگوييد: خاطرات گروهي از اسراي ايراني.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Freed Captives, Tell, The Memmoirs of a Group of the Iranian Captives.

شمارگان: 4400 نسخه.

جلد دوم كتاب «آزادگان بگوييد»، خاطرات گروهي از اسراي ايراني است كه سالها در اردوگاههاي مخوف عراقي به سر بردند اما هرگز از هدفشان دست نكشيدند. از همان اوايل اسارت كتك و توهين شروع شد و سربازها به بهانه هاي كوچك تنبيه ها را شروع كردند و عده اي را هم با گلوله هاي مستقيم تانك به شهادت رساندند. استفاده

آزادگان بگوييد (جلد 3)

بازنويس: محمد حسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.

336 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 25).

عنوان روي جلد: آزادگان بگوييد: خاطرات گروهي از اسراي ايراني.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Freed Captives, Tell, The Memmoirs of a Group of the Iranian Captives.

شمارگان: 4400 نسخه.

جلد سوم كتاب «آزادگان بگوييد»، حاوي 244 خاطره ي كوتاه از حوادث و جريانات دوره ي اسارت آزادگاني از سراسر ايران اسلامي است. نام نويسندگان خاطرات، همچنين تاريخ اسارت و آزادي آنان در بالاي هر صفحه قيد شده است. مجموعه ي اين خاطرات نشان دهنده ي نوع رفتار رژيم بعثي عراق با اسراي ايراني، شكنجه ها، محدوديتها و سختي هايي است كه آنها متحمل شده اند و در عين حال حكايت از پايداري، دلاوري، ايثار و ايمان آنها در مبارزه با رژيم بعثي عراق، (حتي در دوران اسارت) دارد.

آسمانه: نماز در اسارت، خاطرات آزادگان كشور

به كوشش ستاد آزادگان استان سمنان؛ بازنويس: محمد حسن مقيسه؛ ويراستار: ش. ابري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.

248 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 117).

طراح جلد: حميد عجمي.

عنوان ديگر: آسمانه (خاطرات آزادگان كشور درباره نماز در اسارت).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Heavenly

شمارگان: 5500 نسخه.

كتاب «آسمانه» در بر دارنده ي خاطرات آزادگان استان سمنان درباره ي نماز، دعا و نيايش در دوران اسارت خود در اردوگاههاي بعثي ها است. آنها در اين خاطرات شرح مي دهند كه چگونه رزمندگان براي برپا داشتن نماز در اردوگاهها به هر كاري دست مي زده اند. درجه ي ايمان و اخلاص آنها به خداوند متعال و استحكام و پايمردي شان در اعتقادات مذهبي و وفاداري نسبت به حضرت امام (ره) نيز به وضوح در اين خاطرات به چشم مي خورد. آنها به هر طريقي كه مي توانستند و تحت هر شرايطي فريضه ي نماز را به جا مي آوردند و با كمك آن، با بعثي هاي خدا نشناس مقابله و مبارزه مي كردند. در عين حال، اين خاطرات،

آن سوي افق: مجموعه خاطرات آزادگان خوزستان

به كوشش عبدالصاحب رومزي پور. - مشهد: كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان، (چاپ اول): 1379.

92 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

كتاب «آن سوي افق» شامل 21 خاطره از آزادگان است. آنها در اين خاطرات، از آنچه در دوران اسارت، در اردوگاههاي عراق بر آنها رفته است، سخن گفته اند. موضوع برخي از خاطرات عبارتند از: زنداني كردن بيست اسير در كمپ سه موصل و آزاد كردن آنها پس از اعتصاب غذاي ساير اسيران؛ برخورد عراقي ها در بيمارستانها با اسيران مجروح و مسلول؛ خاطره ي محمد علي بهشتي، فرمانده ي يگان زرهي لشكر ولي عصر (ع)، كه در ابتدا خود را پزشك معرفي مي كند، ولي افسر عراقي با نشان دادن عكس وي در معيت ساير فرماندهان و بازگويي بيوگرافي او، وحشيانه با او برخورد مي كند؛ زنداني كردن خلبان عراقي در زندان استخبارات به علت سقوط هواپيمايش؛ شهيد كردن عده اي از اسيران با رگبار مسلسل در منطقه ي عملياتي والفجر مقدماتي و زنده به گور كردن بقيه ي اسيران در محفظه هاي آهني و...

اردوگاه آيينه ها، خاطرات روحانيان آزاده

احمد اسماعيليان و عمران احمدي؛ به كوشش تيپ 83 امام جعفر صادق (ع). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.

70 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 47).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Mirrors’ Camp: The Remembrance of the Released Clergymen

شمارگان: 5500 نسخه.

مندرجات: در پنجه هاي اسارت؛ بوي خوش وطن.

اين كتاب، خاطرات آقايان احمد اسماعيلي و عمران احدي (دو طلبه) از دوران اسارت در عراق است. «در پنجه هاي اسارت» شرح نحوه ي اسارت احمد اسماعيلي در عمليات كربلاي پنج و رفتار بعثي ها با او در ايام اسارت است. او در اين خاطرات از شكنجه ها، طعن و لعن ها و ضرب و شتم هاي سربازان

اردوگاه پاسداران

علي اصغر رباط جزي. - تهران: سروش (صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، 1376.

64 ص.

عنوان انگليسي: The Camp of Islamic Revolutionary Guards

كتاب، حاوي خاطرات آزاده «علي اصغر رباط جزي» از جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و عمليات مسلم بن عقيل است؛ عملياتي كه در آن به اسارت نيروهاي بعث در آمد. در آن به شكنجه هاي روحي كه سربازان عراقي به اسرا تحميل مي كردند، ابتكارات رزمندگان در اسارت و خاطرات ديگري از جبهه و اسارت اشاره شده است. در پايان، لحظه ي آزادي و آمدن به وطن و ديدار بستگان و رهبر انقلاب را توصيف كرده است. نوشته اي با عنوان نامه اي به خانواده آمده است. نويسنده در اين نامه، خانواده ي خود را براي رسيدن به مقصد مطلوب به صبر و بردباري در برابر شدائد تشويق مي كند. اين نوشته نشان دهنده اعتقادات و ايمان او و بسياري از رزمندگان ميهن اسلامي است.

[ صفحه 693]

اردوگاه عنبر: يا خاطراتي از حسين فرهنگ اصلاحي، مهدي گلابي، غلامحسين كهن

تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1370.

79 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: آزادگان؛ 10).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Anbar Camp

شمارگان: 6600 نسخه.

مندرجات: در بارگاه جانان / حسين فرهنگ اصلاحي؛ كبوتران بال سفيد / مهدي گلابي؛ اردوگاه عنبر / غلامحسين كهن.

اين كتاب، مجموعه ي سه خاطره از آزادگان است. آزاده «حسين فرهنگ اصلاحي» (در بارگاه جانان) از زيارت نجف اشرف و كربلا، پس از قبول قطعنامه ي 598 و دريافت خبر رحلت حضرت امام (ره) مي گويد. آزاده «مهدي گلابي» (در كبوتران بال سفيد) از نحوه ي اسارت خود مي گويد. وي در اسفند ماه 1365 مجروح و اسير مي شود و با وجود جراحت، شكنجه ي بدني شده، به زندان الرشيد انتقال داده مي شود. و بالاخره در نتيجه ي فعاليت هاي صليب سرخ، با اولين گروه اسراي مفقودالاثر اعلام شده به ايران باز مي گردد. آزاده «غلامحسين كهن» (در اردوگاه عنبر) مي نويسد كه چگونه در پانزدهم آبان ماه 1361 زخمي شده، در العماره اسير مي شود و از آنجا به اردوگاه عنبر در شهر الانبار نزديك مرز سوريه منتقل مي شود. در آنجا مورد شكنجه قرار گرفته و حتي جراحات او و ساير اسرا نيز مداوا نشده است. در اين اردوگاه؛ چهار خواهر ايراني نيز اسير بوده اند كه زودتر آزاد مي شوند. به هر صورت، با اقدامات صليب سرخ، نام او نيز در بين اسراي مفقودالاثر اعلام شده، پس از زيارت كربلا، به ايران باز مي گردد.

اسارت: جبهه اي ديگر، مجموعه خاطرات

تدوين حسينعلي اميني. - [اصفهان]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.

117

اسير شماره ي 0339، خاطرات خواهر آزاده خديجه ميرشكار

به كوشش رضا رئيسي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1372.

72 ص.: مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: آزادگان؛ 28).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Captive No.0339: Memoirs of Iranian Released Captive Khadijeh Mirshekar.

خانم خديجه ميرشكار اهل بستان است و طي حمله بعثي ها به بستان و سوسنگرد همراه با شوهر خود اسير مي شود. در اين كتاب رضا رئيسي خاطرات خانم خديجه ميرشكار را از مدت بيش از 400 روز

بازداشتگاه تكريت - 11: (خاطرات اسير آزاد شده ايراني)

اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1370.

120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 12).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Thakrit Concentration Camp - 11

شمارگان: 6600 نسخه.

كتاب، بيانگر خاطرات آزاده ي جانبازي است كه در دسته ي ضربت (شهيد با مروت) جمعي گروهان عاشورا خدمت مي كند. او در عملياتي كه در نهم فروردين ماه 1367 آغاز مي شود، شركت نموده، در چهاردهم فروردين ماه 1367 مجروح و اسير مي شود و چند تن از همراهان وي نيز شهيد مي شوند. پس از اسارت، بازجويي و شكنجه ي بدني است. ولي او پاسخهاي گمراه كننده مي دهد. سپس او را به شهر سيد صادق و از آنجا به بيمارستان و سپس به

[ صفحه 695]

پادگان (الرشيد) منتقل مي كنند. در آنجا تعدادي از اسيران شهيد مي شوند. چند روز بعد او را به اردوگاه تكريت يازده منتقل مي كنند. پس از شروع عمليات جزاير مجنون، عده اي اسير جديد نيز

بازداشتگاه رمادي

نويسنده: حميد عيوضيان. - [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.

172 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت).

عنوان روي جلد: بازداشتگاه رمادي: خاطرات اسير آزاد شده ايراني.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Romadi Concentration - Camp

طراح روي جلد: حسين خسروجردي.

شمارگان: 6600 نسخه.

كتاب «بازداشتگاه رمادي» خاطرات اسير آزاد شده ي ايراني «حميد عيوضيان» از دوران اسارت است. وي حوادث و اتفاقاتي را كه از زمان اسارت برايش رخ داده - از جمله چگونگي اسارت تا ورود به بازداشتگاه رمادي و بعد از آن - به صورت خاطرات خود تدوين كرده است. در اين كتاب، شرح كاملي از اتفاقها و حوادث و رويدادهاي دوره ي اسارت آمده است. علاوه بر آن، موارد زير شرح داده شده است: رفتار وحشيانه و دور از انسانيت سربازان عراقي با اسراي ايراني، انواع شكنجه هاي آنها در مورد اسرا، ناديده گرفتن قوانين بين المللي رفتار با اسيران جنگي توسط نيروهاي بعثي، شرايط باداشتگاههاي عراق، نحوه ي مبارزه ي اسرا با دشمن بعثي، مقاومت و شجاعت و دلاوري عزيزان در بند در اردوگاهها و همچنين ترس و هراس نيروهاي عراقي از رزمندگان اسلام، نحوه ي انجام فرايض ديني و دستورات مذهبي توسط اسيران، همبستگي و اتحاد اسرا بازداشتگاه و نحوه ي آزد

بازگشت از مرگ

عبدالجبار اسدي حويزيان. - اهواز: موعود، (چاپ دوم) 1363.

73 ص. - (حقايقي از جنگ ايران و عراق؛ 1).

مندرجات: 1. سقوط شهرهاي جنوب؛ 2. اسارت در جبهه ي سوسنگرد؛ 3 دوب حردان؛ 4 سفر سرنوشت؛ 5. يورش فانتوم ها؛ 6. بازگشت دوباره.

خاطرات نويسنده از روزهاي اوليه ي جنگ آغاز مي شود؛ «حمله ي هواپيماهاي عراقي به پايگاه هوايي دزفول و شهر اهواز، پيشروي سريع نيروهاي دشمن، تصرف شهر خرمشهر و كوچ اهالي» در بخش اول كتاب آمده است. بخس دوم، شامل «ترك خانه و زندگي، كوچ به سوسنگرد و اسارت نويسنده و همسفرانش به عنوان پاسدارهاي خميني در دست منافقين دست نشانده ي امپرياليسم» است. بخش سوم، توصيف رفتار خشن و بيرحمانه ي منافقين با اسيران و انتقال آنها به جبهه ي «دب حردان» در نزديكي اهواز و در نهايت، تحويل اسيران به عراقي ها است. بخش چهارم، انتقال اسيران توسط سربازان بعثي عراق به زندان بصره و استنطاق هاي بيشمار درباره ي هويت آنها و بخش پنجم، جريان انتقال آنها به زندان العماره عراق و بخش ششم، حاكي از شكنجه هاي اسيران و در نهايت، آزاد كردن آنها پس از بمباران بخشي از زندان توسط فانتوم هاي ايراني است.

[ صفحه 696]

باغ ملكوت: خاطرات اسير آزاده شده ايراني مهدي لندرودي

به كوشش عبدالمجيد نجفي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

254 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 29).

شمارگان: 6600 نسخه.

باغ ملكوت، در دو فصل، مجموعه خاطرات آزاده مهدي لندرودي است. در فصل اول با عنوان هاي صداي پاي بهار، تصادف، دومين اعزام، خورشيد دزفول، بيمارستان و چند عنوان ديگر، چگونگي اعزام وي به جبهه ها و فعاليت هايي كه در هلال احمر داشته و همچنين شركت در عملياتي كه منجر به مجروح شدن او گرديد، بيان شده است. فصل دوم با عناوين پلكان پيروزي، قله اموات، تونل مرگ، عزاداري، پرواز تا بي نهايت، در تب و تاب آزادي، به تشريح پيروزي هاي سپاه پاسداران اسلام در چند عمليات و همچنين نحوه به اسارت در آمدنش، نحوه برخورد سربازان بعثي با اسرا و در نهايت به زمان آزادي و بازگشت به وطن پرداخته است. در پايان عكسهايي از منطقه لولان و كلاشين و نيز عكسي از باختران، موقعيت شهيد ريزه وندي، قبل از عمليات «بمو» و

باغ ننا، ياد و يادداشت ها

خاطرات مهدي جعفر نسب اشكذري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.

99، [6] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان: 55).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Nena Garden

شمارگان: 3300 نسخه.

نويسنده، در اين كتاب، شرح مفصلي از زندگي خاندان خود و اوضاع عمومي اشكذر در سالهاي قبل از انقلاب و در دوران انقلاب داده و فعاليت هاي اجتماعي يكايك اعضاي خانواده خود را بر شمرده است. دو تن از اعضاي اين خانواده (دو برادر نويسنده) در دوران جنگ شهيد شده اند و يكي از آنان هم سالها در عراق اسير بوده است. وضع خانواده ي شهدا، همدردي و همدلي مردم اشكذر با خانواده ي شهدا و اسيران در اين يادداشتها تشريح شده است. خاطرات برادر آزاده از وضع زندانها و رفتار بعثي ها با اسيران ايراني در اردوگاهها نيز بخش ديگري از كتاب را

[ صفحه 697]

تشكيل مي دهد. آداب و رسوم، اعتقادات اسلامي پاك و خالص و ايمان قوي مردم با ايمان و ساده دل در همه سطرهاي اين يادداشتها به چشم مي خورد.

بالهاي سوخته

تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، 1371.

149 ص. - (مجموعه خاطرات آزادگان؛ 1).

شمارگان: ذكر نشده است.

اين كتاب به مناسبت 26 مرداد ماه، سالروز بازگشت پيروزمندانه آزادگان به ميهن اسلامي با همكاري معاونت فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مشترك منتشر شده است.

مندرجات: تا رهايي...؛ دالان مرگ؛ غربت؛ راز پالتو؛ فصلي از فراق؛ وفاداري به رهبر؛ درس عبرت.

اين كتاب، مجموعه ي هفت خاطره است. «تا رهايي...»، شرح بازجويي، گردانيدن اسيران در شهرهاي عراق، وضع بد بهداشت و غذا و شكنجه است. «دالان مرگ»، شرح شكنجه ها، بيماري گال در اردوگاه، دالان مرگ، عزاداري پنهاني ماه محرم و كتك خوردن در سوگواري ارتحال حضرت امام (ره)، و بازگشت به ميهن است. «غربت»، حكايت عمل بدون بيهوشي يكي از اسيران است. در «راز پالتو» از بدرفتاري با اسرا و از برادري سخن گفته شده كه با نفوذ خود بين عراقي ها، مايحتاج اسرا را تهيه مي كرد، در «فصلي از فراق»، نحوه ي اسارت، رفتار با اسرا، وضع اردوگاهها، زيارت حرم حضرت امام علي (ع) و امام حسين (ع) و شهادت يك اسير و شورش و اعتراض ديگر اسرا شرح داده شده است كه منجر به شهادت و مجروح شدن عده ديگري مي شود.

برزخ اسارت

تأليف علي رضا دهنوي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.

110 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 35).

عنوان فرعي روي جلد: خاطرات اسير آزاد شده ايراني علي رضا دهنوي.

عنوان به انگليسي جلد: The Limbo of Captivity

[ صفحه 698]

اين كتاب، حاوي خاطرات آزاده «عليرضا دهنوي» است. وي يك درجه دار ارتشي بود كه در نزديكي ساحل كرخه در يك روستاي متروكه اسير شد. وي بعد از بازجويي هاي مكرر در بصره، به اردوگاه عنبر برده شد. در طول مدت اسارت، نيروهاي عراقي اسرا را هر چندگاه يك بار به مكان ديگري انتقال مي دادند. نويسنده، در تمام كتاب از شكنجه هاي نيروهاي بعثي سخن مي گويد و ذكر مي كند كه چهار زن ايراني نيز اسير دشمن بوده اند. وي در خاطرات خود به همدلي اسرا در برپايي مراسم مذهبي و فرهنگي و آموزشي و مخالفت دشمن با اين امور، اشاره مي كند. رفتار با اسيران پس از پذيرش قطعنامه، و پس از رحلت حضرت امام از ساير موارد مورد توجه نويسنده است. علي رضا دهنوي در تاريخ 15 / 12 / 1361 اسير شد و در تاريخ 26 / 5 / 1369 پس از هشت سال و نيم اسارت به ميهن اسلامي بازگشت.

بشنو از دل، مصاحبه با چهل نفر از آزادگان سلحشور و عزتمند ميهن اسلامي (ده سؤال از چهل آزاده)

به كوشش محمد قاسم فروغي؛ مصاحبه و جمع آوري خاطرات؛ تبليغات و انتشارات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب كربلا؛ تدوين و بازنويسي: محسن شاهرضايي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1371.

184 ص. - (مجموعه ي آثار و ارزش هاي هشت سال دفاع مقدس؛ مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مجموعه ي خاطره: 7)

كتاب «بشنو از دل» مجموعه ي با چهل نفر از آزادگان سلحشور ميهن اسلامي است. سؤالهايي از

بعد از بهار

داود افشاري فركي. - تهران: سازمان تبليغات انقلاب اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1371.

66 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 17).

عنوان پشت جلد به انگليسي: After The Spring, Memories of an Iranian freed captive

شمارگان: 6600 نسخه.

«داوود افشاري» پس از گذراندن دوره ي آموزشي، به جبهه مي رود. مدتي را به مبارزه با دشمن مي پردازد. بعد از چند حمله ي موفقيت آميز، در يكي از عملياتها، پس از حمله، هنگامي كه مهمات آنها تمام شده بود و در كوههاي گيلانغرب، همراه با چند نفر ديگر توسط عراقي ها اسير مي شود. موصل، عنبر، اردوگاه هاي رمادي و صلاح الدين، اردوگاههايي بودند كه افشاري در آن به سر برده بود. طي دوران اسارت، دور از چشم عراقي ها

بيست و پنج خاطره

با خاطراتي از علي ژياني... [و ديگران]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.

116 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 11).

عنوان روي جلد: بيست و پنج خاطره: خاطراتي از آزادگان شيراز.

عنوان پشت جلد به انگليسي: 25 Memories: Memories of the Shirazi Ex-POWs

شمارگان: 6600 نسخه.

مجموعه ي حاضر شامل 25 خاطره از رزمندگان آزاده ي شيراز از جبهه هاي نبرد مي باشد. افراد زير از جمله راويان هستند: «علي ژياني، شهباز ريحاني، داوود عسكري، منصور علي پور، محمدرضا مظفري، داود اطاعت، كرامت اميدوار، محمود ارجمند، احمد شفيعي، عبدالعلي پاكدين، اصغر تفكري و...». از جمله محتواي خاطرات ارائه شده نيز مي توان موارد زير را برشمرد: «شرح عمليات قادر دو در منطقه ي كردستان؛ تك دشمن در منطقه ي زبيدات و اسارت؛ به دست دشمن خاطراتي از دوران اسارت در پادگان الرشيد عراق؛ اسارت پس از پذيرش قطعنامه ي 598؛ خاطره اي از دعاي توسل در هنگام وخامت حال امام در اردوگاه رحلت امام؛ غذاي «قسوه» و وضعيت بد غذايي در اسارت؛ نحوه ي برخورد با اسراي مجروح و شيوع بيماري گال در اردوگاه؛ شورش در اردوگاه عراق؛ پايداري در

پشت ميله هاي رمادي

محسن بخشي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

87 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 40).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Behind The Bars Of The Romadi Camp

كتاب «پشت ميله هاي رمادي» شرح خاطرات آزاده محسن بخشي، به قلم خودش است. او در سال 59، دانشجوي دانشكده افسري بود و در مسافرتي چند روزه به هويزه اسير شد و او را به اردوگاه رمادي برده، تحت شكنجه قرار دادند. او در خاطرات خود به سؤالات استخبارات، رفتار وحشيانه ي عراقي ها، وضع بد نظافت و بهداشت در اردوگاه، تلاش و فعاليت شبانه روزي عده اي از اسيران براي تعديل محيط اردوگاه و خنثي كردن حيله هاي عراقي ها و منافقين و مزدوراني كه در زندان ها بودند، اشاره مي كند. ممنوعيت برگزاري مراسم عبادت و عزاداري، تحت شكنجه قرار گرفتن در صورت انجام مراسم، كسب خبرهاي تازه از اسراي تازه وارد، برخورد اسرا با خبرنگاران و پرتاب صابون و دمپايي به سمت آن ها، انتقال به بازداشتگاه عنبر همراه عده اي ديگر از اسرا و شرايط بد غذا، بهداشت و شكنجه در اردوگاه عنبر بخش ديگري از خاطرات وي مي باشد. شرح نحوه ي زيارت كربلا، سامرا و كاظمين و همچنين چگونگي آزادي و بازگشت به وطن - پس از ده سال اسارت - بخش پاياني كتاب است.

تا اسارت

حميد حكيم خواه (عيوضيان). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.

134 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 75).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Up to Captivity

شمارگان: 4400 نسخه.

نام نويسنده در روي جلد حميد حكيم زاده قيد شده است.

مندرجات: تا اسارت؛ ايستگاه راه آهن تهران؛ پادگان دو كوهه؛ منطقه ي لرستان؛ تنگه ي چهار زبر.

در اين كتاب خاطرات حميد حكيم خواه گردآوري شده است. قسمت اول به چگونگي اعزام وي به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل در سال 1361 و حضور در منطقه ي چزابه اختصاص دارد. قسمت دوم به توصيف ايستگاه راه آهن تهران در هنگام اعزام نيروها به جبهه ها پرداخته، چهره ي مادران و پدراني را ترسيم كرده است كه با فرزندان

[

تشريف سپيده: مجموعه خاطرات آزادگان (دفتر 2)

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس با همكاري معاونت فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مسلح. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 1372.

132 ص.

شمارگان: ذكر نشده است.

كتاب به مناسبت سوم خرداد ماه دوازدهمين سالروز حماسه آزادي خرمشهر چاپ شده است.

مندرجات: گوشه هايي از اسارت / حيدر علي ارباب پور؛ دكتر «عيد» / كوروش حيدري؛ پذيرايي با چلو كابل / اصغر رضواني نژاد؛ كيفر خنديدن / دادخدا دستنبويي؛ خبر خوش / مجتبي بابا پروين؛ قافله سالار اسرا / سيامك عطايي؛ روزي كه كرم ها هم اتاقي ما شدند / مجتبي شريفي؛ شتر در اردوگاه / حسن طاهر وردي؛ جرا مي زنيد؟، كي اسير است؟ / محمد علي هاشمي؛ به خاطر حجت، نماز جماعت، وداع.

مجموعه ي حاضر شامل سيزده خاطره از نه آزاده است. عناوين خاطرات از محتواي آنها گرفته شده است. موضوع خاطرات عبارتند از: «نحوه ي اسارت، رفتار با اسيران، بيماري و مجروحيت در اسارت، دالان مرگ (عبور از برابر بعثي ها با تحمل ضرب و شتم

جهنم تكريت

خاطرات مجتبي جعفري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.

219 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان؛ 57).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hell of Takrit.

شمارگان: 3300 نسخه.

سرگرد آزاده «مجتبي جعفري» در كتاب «جهنم تكريت»، نحوه ي اسارت خود را در خط مقدم جبهه و در خط آتش بس، در ساعت 30 / 12 روز 1 / 6 / 1367 و انتقال به العماره و سپس، تكريت شرح مي دهد. اين اسارت از فرداي روز اعلام آتش بس تا سه سال بعد طول كشيد و حوادث متعددي تا هنگام بازگشت او و سربازان تحت امرش به وطن اسلامي بر آنها گذشت. سرگرد آزاده، جعفري، جزئيات تمام مراحل دستگيري و انتقال، وضعيت هر يك از اردوگاهها، رفتار بعثي ها با اسيران ايراني و حوادث ايام اسارت را به خوبي شرح داده است. خاطرات در بخشهايي به نامهاي: «از آتش بس تا العماره، تكريت، آغازي بي پايان، كربلا اسيري در خانه، عيد اسارتي، در عزاي امام، حزب اللهي ها و گامي به سوي ايران» تنظيم شده است.

[ صفحه 702]

چون اسراي كربلا، مجموعه خاطره

محمد قاسم فروغي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، 1371.

119 ص. - (مجموعه آثار و نشر ارزشهاي هشت سال دفاع مقدس، مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مجموعه خاطره: 5).

اين كتاب به مناسبت سالروز عمليات فتح المبين (2 فروردين ماه 1361) منتشر شده است.

اين كتاب مجموعه 24 خاطره از آزادگان است. آنها از دردهاي دوران اسارت خود سخن گفته اند. شكنجه ها، آزار و مصائب فراواني كه در اردوگاههاي دشمن (مشاكل، موصل دو، موصل چهار، رماديه) متحمل شده اند؛ وضع نامناسب بهداشت و ممنوعيت انجام مراسم عبادي (حتي خواندن نماز) عمده ي مطالب اين خاطرات است. دريافت خبر رحلت امام خميني (ره) و همچنين خاطراتي از زيارت اماكن متبركه ي مرقد مطهر امام حسين (ع) و مرقد مطهر امام علي (ع) (كه به زعم گويندگان خاطره، تنها خوشيهاي دوران اسارت پر رنجشان محسوب مي شود) بخش ديگري از مطالب خاطرات است. در اين مجموعه، برادران: «نورالدين رضايي، سياوش

حديث يحيي

مقدمه و تنظيم مرتضي بهشتي. - تهران: سراي قلم، (چاپ اول): 1381.

ط، 140 ص.، [14] ص. تصوير (رنگي)، نمونه، عكس.

شمارگان: 20000 نسخه.

طراح روي جلد: فرهاد كمالي.

مرحوم آزاده «يحيي آقاجان» متولد سال 1306 در روستاي قاسم آباد دبير سلطان، از توابع تهران، در تاريخ 28 / 8 / 1378 در نماز جمعه تهران به ملكوت اعلي پيوست. در كتاب «حديث يحيي»، سرگذشتنامه و خاطراتي از جبهه و اسارت، همراه با نامه هاي ارسالي وي از عراق و نيز نامه هاي خانواده او به جبهه و اردوگاه عراق ارائه شده است. موارد زير از جمله خاطرات است: «حضور در جبهه، اسارت در منطقه ي دارخوين، برخورد عراقي ها با اسيران، نقش حاج آقا ابوترابي در اردوگاهها، شهادت اسيران ايراني، اردوگاه موصل سه، ملاقات با اسراي بيمار،

[ صفحه 703]

پايمردي زنان اسير و...». تصاويري از او در دوران اسارت و هنگام آزادي، آثار مرحوم، نمونه ي دستخط وي و اشعاري در وصف پدر، (سروده ي دختر وي، خديجه آقاجان)، نيز ارائه شده است.

خاطرات آزادگان

تهيه و تدوين دفتر اطلاع رساني و پژوهش هاي فرهنگي دفاع مقدس [سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي]. - تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، گروه انتشارات، 1376.

هشت، 104 ص. - (سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي؛ شماره 192).

شمارگان: 1000 نسخه.

كتاب حاضر شامل مجموعه اي از خاطرات آزادگان از لحظات حضور در جبهه، نحوه ي اسارت و اردوگاههاي عراق است. خاطرات هر آزاده در بخشي مجزا ارائه شده است. اسامي آزادگان عبارت است از: «عبدالله علي مرادي (سرباز ارتش) از ايلام، حمد الله نظري و مراد علي رادفر (بسيجي) از ايلام، محمد رضا خدادادي (بسيجي) و اللهيار ابراهيمي (سرباز وظيفه) از ايلام، سيروس كودري (درجه دار ارتش) از تهران و عبدالله محمدزاده (سرگرد ارتش)». موضوعهاي خاطرات عبارتند از: «شرح نحوه ي اسارت، برخورد عراقي ها با اسراي بسيجي و ارتشي، تراشيدن ريش با سنگ، اعتصاب غذا در موصل يك، برخورد با مجروحان اسير ايراني، تهيه ي كفش از حلب روغن، پسر بچه ي اسير هشت ساله، اسراي خود فروخته اي كه خيانت مي كردند، تهيه ي راديو در اسارت، برخورد افراد صليب سرخ با اسرا و گزارشهاي كذب، حاج آقا

خاطرات خانواده ي اسراي ايراني

كاري از گروه تحقيق و نويسندگان دفتر پژوهش و انتشارات: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، مهدي موسوي، ايرج هاتفي، ابوالفضل محمدي؛ زير نظر عباسعلي وكيلي. - تهران: رياست جمهوري، ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1375.

64 ص. - (خاكريز پنهان؛ 11).

[ صفحه 704]

عنوان ديگر: مجموعه خاطرات خانواده هاي اسراي ايراني.

اين كتاب به مناسبت ششمين سالگرد ورود آزادگان به ايران اسلامي منتشر شده است.

اين كتاب، مجموعه ي 16 خاطره داستاني درباره ي موارد زير است: «جبهه هاي نبرد، دوران اسارت، فرزندان شهدا، شهداي تفحص، آزادي اسرا، لحظات شهادت، استقبال از آزادگان، بازگشت آزاده اي كه فكر مي كردند شهيد شده است و اخلاق و روحيات آزادگان در اسارت». اسامي راويان خاطرات و آزادگان عبارت است از: محبوبه كوزه گر (همسر آزاده اكبر علي عسكر نجاد)، خديجه خدا دوست (همسر آزاده محمد جواد مؤذني)، معصومه اصلاح (فرزند آزاده قاسم اصلاح)، علي فتاحي اردكاني (پدر آزاده محمد فتاحي اردكاني)، وحيد رضا صفايي (فرزند آزاده سيف الله صفايي)، مهري درويشي (همسر آزاده مهدي درويشي)، خانم طحاني (همسر آزاده حسين يزداني)، مريم تنور مال (فرزند آزاده حسين تنور مال)، فرحناز محمدي (همسر آزاده حيدر قاسمي)، خانم فرضي زاده (همسر آزاده خداشكر فرضي زاده)، نسرين ضياء (همسر آزاده علي محمد رضواني)، مجيد قربان زاده (برادر آزاده علي صادقيان)، مهدي گسيل فريماني (فرزند آزاده محبوبه زارعي) و عزت خدا رحمي.

خوشه هاي خاطره (برگهايي از روزهاي اسارت) به ضميمه ي مطالعه اي درباره ي حقوق اسيران

قاسم جعفري. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، [چاپ دوم]: 1375.

312 ص. - مصور. - (دفتر تبليغات اسلامي، حوزه عمليه قم، مركز انتشارات؛ 234).

كتابنامه به صورت زيرنويس.

شمارگان: 3000 نسخه.

ويرايش اول اين كتاب در سال 1372، در 232 صفحه، تحت عنوان «سالهاي اسارت يا خوشه هاي خاطره: گذري بر صخره هاي سخت و تكيده ي اسارت تا اقامت بر دشت سبز عاطفه هاي امت» توسط همين

داستان دهكده ما و خروج بي برنامه، دو خاطره زيبا

پديد آورندگان فالح نيكو سرشت، علي اصغر فروتني؛ ويراستار الله وردي آذري نجف آباد. - تهران: جهان انديشه كودكان، [بي تا].

47 ص.: جدول. - (گلواژه بزرگسالان؛ 30).

شمارگان: ذكر نشده است.

مندرجات: داستان دهكده ما؛ خروج بي برنامه.

كتاب، حاوي دو خاطره است. «داستان دهكده ي ما» در ارتباط با جنگ نيست. «خروج بي برنامه» (از علي اصغر فروتني)، خاطره ي فردي است كه در اواخر شهريور 1359 به خدمت سربازي مي رود. او و همدوره هايش پس از گذراندن سه ماه دوره ي آموزشي در تهران، به مناطق جنگي مي روند. او در اولين عمليات خود اسير مي شود. عراقي ها، او و ديگر اسيران را به اردوگاه الانبار مي برند. در بقيه ي قسمتهاي كتاب، نويسنده خاطرات خود را از ايام اسارت شرح مي دهد: «شرح اعتصاب

در اسارت يانكي ها (هفت سرگذشت)

[تهران؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ دوم): 1377.

123 ص.

عنوان روي جلد: در اسارت يانكي ها: مجموعه خاطره.

به مناسبت سالگرد حماسه هشت سال دفاع مقدس، 1377.

مندرجات: در اسارت يانكي ها؛ فقط اميدم به خدا بود؛ سهم شكنجه من بيش تر بود؛ سخت تر از غم اسارت؛ با گرگ ها؛ در دام فالانژها؛ اسير.

اين كتاب، مجموعه ي هفت خاطره است. سه خاطره ي اول، خاطرات سه نفر از مجروحان درگيري بالگردهاي امريكايي با قايقهاي گشتي سپاه در خليج فارس است، كه منجر به اسارت اين افراد مي شود. «سختتر از غم اسارت»، خاطره ي اسارت محمد طباطبايي است، كه در آن، بازجويي ها و شكنجه هاي عراقي ها را شرح مي دهد. «با گرگ ها» جريان اسارت راوي «آقابالا رمضاني» است، كه كارش بازگرداندن اجساد مطهر شهدا به پشت جبهه بوده است. «اسير» جريان اسير شدن راوي (در سال 1359 توسط حزب دموكرات و شرح شكنجه هاي آنها) است.

[ صفحه 706]

در تهاجم باد: خاطرات آزادگان انديمشك

گردآورنده: مرتضي طيبي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.

[287] ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان: 46).

عنوان پشت جلد به انگليسي: In The Invasion of Wind: The memories of the Freed Captives of Andimeshk.

شمارگان: 4400 نسخه.

در اين مجموعه، خاطرات آزادگان انديمشك گردآوري شده است. خاطرات، رفتار بعثي هاي عراقي را با اسيران ايراني به خوبي نمايش مي دهند. از جمله موضوعهاي مطرح شده در كتاب مي توان به اين موارد اشاره كرد: نبودن بهداشت در اردوگاه ها، بدرفتاري و شكنجه، ممنوعيت انجام فرائض مذهبي و عزاداري و انجام برنامه هاي دسته جمعي، جاسوس گذاردن در ميان اسيران اگر چه اسيران ايراني با روش هاي مخصوص خود در خواندن قرآن، نهج البلاغه و كتب درسي، يكديگر را ياري مي داده اند. حاج آقا ابوترابي نيز در جلسه هايي در مورد اخلاق و صبر و پايداري و غيره صحبت كرده، در تمام مسائل، اسيران را راهنمايي مي كرده است. يك بار، اعتصاب اسرا منجر به درگيري شده، كه طي آن، تعداد زيادي مجروح و چهار اسير نيز شهيد شده اند. با هر اقدام تلافي جويانه از سوي ايراني ها، شكنجه هاي مختلف افزايش يافته، گاهي منجر به نقص عضو اسيران مي شده است. اسيران زخمي را با تير

در محراب اسارت

اصغر زاغيان. - قم: حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1375.

104 ص. - (دفتر انتشارات اسلامي جامعه مدرسين حوزه علميه قم؛ 959).

كتاب، حاوي 41 خاطره از دوران اسارت رزمندگان ميهن اسلامي است كه توسط نويسنده ي كتاب تقريبا از آغاز سال 1367 تا پايان دوره ي اسارت و بازگشت به ميهن اسلامي، با ترتيب زماني خاطرات ثبت شده است. مطالب مشتركي كه در بيشتر اين خاطرات به چشم مي خورد، عبارتند از: «توهين به مقدسات ايرانيان، تنبيهات سخت بدني به خاطر چيزهاي بيهوده، زندان الرشيد بغداد، گرفتن روزه و انجام فرايض ديني در عين كمبود جيره ي غذايي،

[ صفحه 707]

عيد فطر سال 1368، شنيدن خبر رحلت حضرت امام (ره) و غم و اندوهي كه از اين بابت متوجه اسيران ايراني گرديد و بازگشت به وطن و خوشحالي غير قابل توصيف آزادگان از بازگشت به وطن.»

دوره ي درهاي بسته: به روايت اسير شماره 5533، فاطمه ناهيدي

مريم برادران؛ ويراستار كوروش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.

63 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 15 / 18: دوره ي درهاي بسته؛ 2).

شمارگان: 3300 نسخه.

«فاطمه ناهيدي»، متولد سال 1332 در تهران، در پي سفر به مناطق جنوب براي كمك به مجروحان، در تاريخ 20 / 7 / 1359، به اسارت دشمن در آمد و در تاريخ 10 / 11 / 1362 آزاد شد. اين كتاب، گزارش كوتاهي به نقل از خود او از روزهاي اسارت در زندانها و اردوگاههاي عراق است. از جمله مطالب ارائه شده، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «نحوه ي اسارت در خرمشهر، برخورد عراقي ها و پناهندگان جاسوس ايراني با او در روزهاي اوليه ي اسارت، اسارت در بصره، عزاداري در زندان براي امام حسين (ع)، خاطراتي از شهيد تندگويان، هم سلولي با زنداني هاي ديگري به نامهاي حليمه و معصومه و مريم، نحوه ي شنيدن اخبار اوضاع ايران و جنگ، نماز خواندن، پوشش و لباس در زندان، نظافت و استحمام، اعتصاب غذا در

ده سال تنهايي: خاطرات برادر آزاده مهندس سيد محسن يحيوي

محسن يحيوي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي؛ دفتر حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، 1371.

293 ص.: مصور، عكس، نمونه.

[ صفحه 708]

اين كتاب به مناسبت سوم خرداد ماه - سالروز حماسه ي پر شكوه آزادي خرمشهر - به چاپ رسيده است.

چاپ سوم اين كتاب در سال 1379 توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامي منتشر شده است.

مهندس محسن يحيوي و مهندس بوشهري، (معاونان وزير) در بين راه عزيمت براي بازديد از آبادان، اسير شده، به زندان هاي سازمان امنيت در بغداد منتقل مي شوند. مهندس يحيوي در ماه هاي اول مورد بازجويي و شكنجه قرار مي گيرد. پس از مدتي، با زدن ضربه به ديوار، متوجه حضور مهندس بوشهري در سلول مجاور مي شود و با او ارتباط پيدا مي كند. در سال 1360، با اعتصاب غذا، خواستار هم سلولي با بوشهري و تندگويان و ملاقات با نماينده ي صليب سرخ مي شود. در نتيجه، پس از 22 روز، و پس از 20 ماه اسارت با مهندس بوشهري هم سلول مي شود. پس از 5 سال، به آن ها فرهنگ لغت و راديو مي دهند. طي اين مدت 3 بار به زيارت برده مي شوند. در نهايت در روز 24 شهريور 1369 به ايران باز مي گردند. در انتهاي كتاب حكم حضرت امام در مورد ايشان و تعدادي عكس به چاپ رسيده است. مهندس يحيوي در اين كتاب شرايط حاكم بر زندان هاي امنيت ي، رفتار عراقي ها با دولتمردان ايران در عراق، صبر و مقاومت اسيران

ديوارهاي بغداد (جلد 1)

جواد محمدپور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.

63، [17] ص.: نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان 14).

عنوان روي جلد: ديوارهاي بغداد، خاطرات اسير آزاد شده ايراني، جواد محمدپور.

عنوان به زبان انگليسي: Baqdad’s Walls, Memoirs of released Iranian Pow.

شمارگان: 6600 نسخه.

اين كتاب شامل خاطرات يك اسير ايراني است كه در 19 / 9 / 1360 در قله ي 920، در نزديكي قصر شيرين، (كه آن زمان در دست عراق بود) اسير شد. او فرمانده يك گروه ده نفري بود كه به علت نرسيدن قواي كمكي به اسارت عراقي ها در آمدند. عراقي ها آنها را به قصر شيرين و از آنجا به بغداد بردند. نويسنده در اين كتاب بعضي از شكنجه هاي عراقي ها را در مورد خود و همرزمان اسيرش توضيح داده، محدوديتها و مشكلاتي كه در اردوگاه داشته اند، بيان كرده است. او همراه با اولين گروه چهار صد نفري اردوگاه در هفتم بهمن ماه سال 1367 براي زيارت به كربلا و نجف برده شد، كه خاطرات اين سفر نيز در اين كتاب نوشته شده است. وي جزو اولين گروه هزار نفري آزادگان بوده كه در روز 29 مرداد ماه سال 1369 از طريق مرز خسروي وارد ايران شده اند. اين كتاب ضمائم و عكسهايي دارد كه از جمله ي آنها يادداشتهايي است كه وي در زمان اسارت مخفيانه نوشته بوده است.

رزمنده مهاجر: زندگينامه و خاطرات جنگ و اسارت سردار سپاه اسلام حاج قربانعلي بازرگان، قائم مقام فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نوشهر و چالوس

تدوين محمدعلي رضوي نيا؛ ويراستار محمد حسن شكوري. - [قم]: نسيم حيات، (چاپ اول): 1381.

104 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب حاوي خاطراتي از دوران حضور «قربانعلي بازرگان» (قائم مقام فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نوشهر و چالوس) در مناطق عملياتي و اسارت وي در اردوگاههاي عراق و در پايان، آخرين روزهاي عمر او است كه از زبان خود شهيد، همرزمان، و همسرش نقل شده است. او متولد سال 1344 در روستاي اشكار دشت چالوس

رماديه هفت، مجموعه خاطرات آزادگان

[تأليف] مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس جهاد سازندگي. - [تهران]: جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، ارغنون، 70.1371 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

مندرجات: تونل مرگ / آزاده جعفر فراتي؛ رماديه هفت / آزاده حسين ترياكي؛ سفره ي حضرت ابوالفضل / حميد خيبري؛ نبرد تا لحظه آخر / آزاده احمد پيرزاده؛ آن روزها / آزاده مرتضي محسني.

در اين كتاب پنج خاطره درج شده كه به صورت سؤال و جواب گردآوري شده اند. خاطره ي «تونل مرگ» از آزاده جعفر فراتي (راننده ي لودر از لشكر پنج نصر، در منطقه سليمانيه) است. وي نحوه ي اسارت، بازجويي و شكنجه در كمپ يازده اردوگاه تكريت و بدي تغذيه و بهداشت (از جمله، مسموم بودن گوشت و تزريق با يك سرنگ به سي تا چهل نفر) را بيان مي كند. در «رماديه هفت» آزاده حسين ترياكچي - رزمنده كم سن و سال - در راه رسيدن به منطقه ي عملياتي، گم شده، اسير عراقي ها مي شود. او رفتار مردم با اسيران، وضع اسيران

رمل هاي تشنه

جعفر ربيعي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.

93 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 1).

شمارگان: 6600 نسخه.

خاطراتي كه در اين كتاب بيان شده است، شرح كوتاهي را از نحوه اسارت و زندگي 29 ماهه جعفر ربيعي در اردوگاههاي رژيم بعثي عراق ارائه مي دهد. اين آزاده، عملياتي را كه طي آن مجروح شد، تشنگي شديد، و همچنين نحوه به اسارت در آمدن خود را پس از چند شبانه روز تحمل درد در اثر زخم هاي عميق وارد شده بر بدنش، توضيح داده، تلاشي را كه سربازان عراقي براي كسب اطلاعات از او داشتند، بيان كرده است. وي از بيمارستان العماره و محبت پيرزني كه به عنوان مستخدم در آنجا كار مي كرد، نيز سخن گفته و وضعيت اردوگاه هاي اسرا را در رژيم بعثي عراق و صبر و اسقامت آن ها را در مقابل سختي ها شرح داده است.

رنگ زخم

به كوشش: محمد ابراهيم صحافيان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.

85 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان، 39).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Colour of the Wound

شمارگان: 4400 نسخه.

دشمن بعثي در طول مدت جنگ، از هيچ ظلم و جنايتي در مورد نيروهاي اسلام كوتاهي نكرد. در اين ميان، آزادگان بيشتر از ديگران آماج تيرهاي زهرآلود دشمن و عداوت جنايتكاران جنگي بوده اند. كتاب «رنگ زخم» خاطرات اسراي ايراني است كه در طول سالهاي اسارت شاهد هزاران جرم و جنايت بوده اند و خود نيز طعم تلخ شكنجه هاي بعثي ها را چشيده اند. خاطرات گردآوري شده در اين مجموعه، شكنجه هاي فردي و دسته جمعي، تجاوز به حقوق اسرا و نقض مكرر قوانين بين المللي را بيان مي كند. كتاب، مقاومت و صبر آزادگان و عشق آنان را به اهداف، اعتقادات و امام امت نشان مي دهد.

[ صفحه 711]

روايت هجران: امام خميني و آزادگان (خاطرات و نامه هاي دوران اسارت آزادگان)

تهران: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، 1375. ش، 484 ص.

كتابنامه: ص. 485- 487، همچنين به صورت زيرنويس.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب حاوي تعدادي خاطره از آزادگاني است كه به ياد امام و انقلاب اسلامي سالهاي سخت اسارت را در زندانهاي مخوف رژيم بعث عراق تحمل نموده اند. همچنين نشان دهنده ي حيرت و تعجب آنان از پذيرش قطعنامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل از طرف ايران و اندوه فراوان آنها از رحلت امام است. چگونگي برپايي مراسم سوگواري حضرت امام (ره) در اسارت، در اين خاطرات بيان شده است. در بين يادداشتهاي اين بزرگواران، خاطراتي از حجج اسلام ابوترابي

رو در روي شيطان: خاطرات عبدالكريم مظفري

تدوين قاسم ياحسيني؛ تهيه كننده دفتر تاريخ و ادبيات مقاومت حوزه هنري استان بوشهر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.

221 ص.: مصور، عكس (رنگي). - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 169).

طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Vis_a_Vis the Satan: The Memoirs [i.e. memories] of Abdolkarim Mozaffari

[ صفحه 712]

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب در 25 فصل تنظيم شده است. «عبدالكريم مظفري» در سال 1344 در بوشهر متولد شد. برخي از خاطرات او عبارتند از: «بمباران فرودگاه بوشهر، اعزام به مركز آموزش نظامي كازرون و سپس به تنگه ي چزابه، درگيري با دشمن، مجروح شدن در اهواز، اعزام به نيروگاه اتمي بوشهر، مأموريت شناسايي در نهر قاسميه ي منطقه ي گسبه، شناسايي در آبهاي مرزي بوشهر، عمليات بدر و بمباران شيميايي، بمباران و ريختن تيرآهن و بشكه هاي سنگين از هواپيماهاي دشمن، مأموريت با قايق بعثت و ناوچه ي طارق، درگيري با بالگردهاي آمريكايي و انهدام آنها با موشك استينگر، غرق ناوچه ي طارق، شهادت همرزمان، اسارت و شكنجه شدن به دست نيروهاي آمريكايي و آزادي به كمك صليب سرخ». در پايان كتاب، عكسهايي از خانواده، خدمت در جبهه و مأموريتهاي دريايي موجود است.

روزهاي بلند انتظار: خاطرات روحاني آزاده، قربانعلي عظيمي

قربانعلي عظيمي؛ [به كوشش حسين سيدي]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

84 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 39)

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Long Days of Waiting: The memoirs of the freed clergyman Ghorbanali Azimi

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب، خاطرات دوران اسارت يكي از روحانيان آزاده است. اين روحاني در 23 / 3 / 61 هنگام عزيمت به مريوان به دست منافقين اسير شده، به عراق برده شد. منافقين، در كركوك او را به عراقي ها فروختند. عراقي ها پس از چند روز بازجويي او را به بغداد و به اردوگاه رماديه بردند. از آن پس تا پايان مدت اسارت در تير ماه سال 1368 او به چند آسايشگاه

رهايي در فكه

رضا ميرزازاده حسيني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.

78 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 44).

عنوان روي جلد: رهايي در فكه: خاطرات اسير آزاد شده ايراني.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Release in Fakkeh: The Memoirs of the Iranian Freed Captive.

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب، خاطرات برادر آزاده «سيدرضا ميرزازاده حسيني» است. وي در دوازدهم ارديبهشت ماه 1365، در عمليات آزادسازي فكه، به سبب تير خوردن به دست و پايش، نمي تواند همراه همرزمان خود عقب نشيني كند. در نتيجه، اسير دشمن مي شود. پس از آن به شهر العماره و سپس به اردوگاه «رماديه ده» فرستاده مي شود. با وجود زخمي بودن و وضع اسفناكي كه داشته به شدت شكنجه مي شود. در آنجا اسيران با مشكلات بيماري و عدم بهداشت دست به گريبان بوده اند كه پس از آمدن مأموران صليب سرخ اوضاع كمي بهتر مي شود. در آبانماه 67، او همراه اولين گروه چهارصد نفري اسرا، براي زيارت به كربلا مي رود، و در پنجم شهريور ماه سال 69 همراه با گروهي از اسراي ايراني در مرز خسروي با اسراي عراقي مبادله و آزاد مي شود. مطالب كتاب بيانگر ايستادگي، پايمردي، ايثار، از خود گذشتگي، ايمان و اعتقاد و وحدت برادران اسير ايراني است.

زخم ياد اسارت

احمد بخشي پور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.

44 ص.: 4 قطعه عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 6).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Wound - Memory of The Captivity

شمارگان: 6600 نسخه.

اين كتاب، خاطرات آزاده «احمد بخشي پور» است كه در تاريخ 8 / 9 / 59 به اتفاق آقاي تندگويان - وزير نفت وقت - به جبهه هاي جنوب مسافرت كرده بود. او نحوه ي اسارت خود و همراهانش را در مسير اهواز - آبادان شرح مي دهد و سپس از شكنجه هاي برخي جاسوسان سخن مي گويد كه خود را فروخته و به خدمت عراقي ها در آمده بوده اند. او از وضع اسرا مي گويد و برنامه هاي ويژه اي كه آنها براي استفاده ي بهينه از وقت خود تدارك ديده بودند تا معلومات خود را بالا ببرند. در اين خاطرات، مقاومت اسرا در برابر شكنجه ها و روحيه دادن اسرا به يكديگر و زيارت

[ صفحه 714]

كربلا نيز شرح داده شده است. احمد بخشي پور در پايان كتاب، نحوه ي آزادي و

زندگي در اسارت

نوشته احد حميدي. - تبريز: ستاد رسيدگي به امور آزادگان استان آذربايجان شرقي، (چاپ اول): 1380.

132 ص.: مصور، عكس، نمونه.

شمارگان: 2000 نسخه.

«احد حميدي» متولد تبريز در سال 1345، در منطقه ي عملياتي خيبر اسير نيروهاي عراقي شد و اين كتاب، خاطرات او از زمان اسارت تا آزادي است. موارد زير، از جمله موضوعهاي خاطرات او است: «اعزام به جبهه، نحوه ي اسارت، در زندان بصره و بغداد، اردوگاه موصل يك، قوانين و مقررات حاكم بر اردوگاه در هنگام غذا دادن، شكنجه و كتك كاري، تنبيه هاي وحشيانه و انتقام ناجوانمردانه، اردوگاه رماديه ي دو، خاطراتي از بازديد صليب سرخ، اعتصاب غذاي اسيران و استفاده از جاسوسان در شكستن اعتصاب، درس خواندن در اردوگاه، شنيدن خبر آتش بس و خبر رحلت جانگداز امام (ره)، مسابقات ورزشي در اردوگاه و آزادي و بازگشت به ميهن». نمونه ي نامه اي از اسارت و تصاويري از دوران جبهه، اسارت و بازگشت به ميهن نيز ارائه شده است.

زندگي ممنوع

تأليف: ستار كريمي، اسماعيل چاوشي؛ [به كوشش]: اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.

104 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان؛ 20).

[ صفحه 715]

عنوان پشت جلد به انگليسي: No Living: Memoirs of the Freed Iranian Captives: Esmaiel Chavoshi-Satar Karimi

عنوان روي جلد: زندگي ممنوع! خاطرات اسيران آزاد شده ايراني: اسماعيل چاوشي - ستار كريمي.

شمارگان: 3300 نسخه.

مندرجات: شكنجه گاه تكريت / ستار كريمي؛ زندگي ممنوع / اسماعيل چاوشي.

دو تن از آزادگان خاطرات خود از دوران اسارت را در اين كتاب نقل كرده اند. ستار كريمي در سال 1367 اسير شد و به شهر مندلي، سپس به پادگان بعقوبه و پس از آن، به اردوگاه تكريت برده شد. او در خاطرات خود از بدي وضعيت بهداشت، غذا و آب، بيماري ها و شهادت

سالهاي اسارت يا خوشه هاي خاطره، گذري بر صخره هاي سخت و تكيده ي اسارت تا اقامت بر دشت سبز خاطره هاي امت

قاسم جعفري. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، (چاپ دوم با تجديد نظر): 1372.

232 ص.: عكس.

شمارگان: 3000 نسخه.

قاسم جعفري، روحاني آزاده، در اين كتاب وضعيت گروهي از اسيران ايراني در يكي از اردوگاههاي موصل را با بيطرفي بيان مي كند. اين خاطرات نشان دهنده ي روح قهرمانانه ي آزادگان عزيز است. نويسنده در اين كتاب خاطرات خود را از آغاز اسارت تا زمان آزادي بيان مي كند و با بيان سختيها و شكنجه هايي كه دشمنان بعثي بر رزمندگان اسلام وارد مي آوردند، روح استقامت و پايمردي و شجاعت و شهامت آزادگان را به تصوير مي كشد. فصل دوم، (كه در چاپ دوم كتاب به آن اضافه شده است) به مطالعه ي قوانين بين المللي درباره ي اسرا مي پردازد و در هر مورد، ضمن آوردن نمونه هايي از نقض قوانين توسط عمال رژيم بعث عراق، به اثبات اين موضوع مي پردازد كه سربازان عراقي براي آزار و اذيت و شكنجه ي آزادگان عزيز دست به هر كاري مي زدند.

سال هاي سخت اسارت

با خاطراتي از ابوالقاسم علي حسيني، بيژن ابراهيمي، داريوش نظرزاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.

179 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 37).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hard Years in Captivity

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: چهار موصول استقامت / ابوالقاسم علي حسيني؛ اسير كردستان، سال هاي سخت اسارت / بيژن ابراهيمي؛ به خاطر ورزش / داريوش نظرزاده.

«چهار موصل استقامت» خاطرات آزاده اي است كه در اوايل جنگ اسير شد. او از «جاسوسان ايراني، روحانيت در اردوگاههاي اسيران، آتش سوزي در انبار تداركات دشمن، غنيمت گرفتن راديو و شكنجه هاي مختلف بعثي ها» ياد مي كند.

«اسير كردستان» خاطرات يك كارگر ساده ي مخابرات است كه مأمور تعمير دكلي در جاده ي كامياران - سنندج شده، اسير كومله ها مي شود. او از شكنجه هاي روحي و جسمي، سختيهاي اسارت، بمباران زندان دوله تو و بالاخره آزادي در اثر پيشروي نيروهاي اسلام صحبت

ستون پنجمي ها: خاطرات آزادگان جانباز

به كوشش امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.

63 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 41).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Fifth Column: The Remineicences of the Freed Captives

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: بعد از هاشم؛ ستون پنجمي ها؛ تشنه اشك؛ اردوگاه الانبار.

اين كتاب، شامل 4 خاطره از آزادگان جانباز است. در «بعد از هاشم»، سيد داوود حسيني اسير نيروهاي كومله شده بود، از شكنجه و رفتار كومله ها با اسيران، مقاومت آنها و بالاخره آزاد شدن خود به سبب عقب نشيني كومله ها سخن گفته است. در «ستون پنجمي ها» قنبر گرگه وندي (جانباز)، از اسارت خود به دست عراقي ها، وضع مداواي بيماران و بهداشت اسفناك بيمارستان و اردوگاهها، فعاليت ستون پنجم در اردوگاهها، شكنجه ي اسيران ايراني و بدرفتاري با آنها، مقاومت اسيران ايراني و در نهايت بازگشت به ايران سخن گفته است. «تشنه ي اشك» خاطره ي سيد محسن هندي از دوران اسارت در عراق است؛ او نيز وضع غذا و بهداشت در اردوگاه، عزاداري اسيران و مقاومت آنها

[ صفحه 717]

در برابر شكنجه ها را بيان كرده است. «اردوگاه الانبار» خاطره ي ستوان صفر يونسي از دوران اسارت در زندان ابوغريب و اردوگاه

سفيران در بند (تفسير غزل هاي زخمي در امتحان بزرگ اسارت)

نويسنده ابوالقاسم عيسي مراد؛ ويراستار عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1379.

112 ص.: مصور، عكس.

شمارگان 2000 نسخه.

اين كتاب، شامل خاطرات «ابوالقاسم عيسي مراد» - از لحظه ي اسارت در قرارگاه اربيل تا آزادي و بازگشت به وطن - است. در روز 10 / 6 / 1365، او در عمليات كربلاي دو در منطقه ي قله ي واروث به اسارت نيروهاي دشمن در آمد. از جمله مطالب مندرج در كتاب، موارد زير است: «انتقال به استخبارات بغداد، بازجويي هاي اوليه، انتقال به اردوگاه نه رماديه، شهادت اسيران در اردوگاه نه، ممنوع بودن ملاقات اسراي كربلاي دو با ساير اسيران، بازديد صليب سرخ، عيد نوروز در اردوگاه، جاسوسها در بين اسيران، شكنجه، بستري شدن در بيمارستان تموز العسگري رماديه و الرشيد بغداد، فعاليت هاي فرهنگي و تدوين نشريه در اردوگاه، حضور هيأت سازمان ملل، موشكباران شهرهاي ايران، آتش بس، زيارت نجف و كربلا، فعاليت هاي تبليغاتي عراق در اردوگاه، ارتحال امام خميني (ره)، حادثه ي زلزله ي گيلان، پايان جنگ و بازگشت به وطن». عكسهايي با زيرنويس در كتاب ارائه شده است.

سلام وطنم: ده مصاحبه با اسراي آزاد شده ايراني

ياسر هشترودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.

[112] ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 3).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Hello, My Country, Ten Released Iranian P.O.W.S

شمارگان: 6600 نسخه.

كتاب «سلام وطنم»، مجموعه ي ده مصاحبه ي «ياسر هشترودي» با آزادگان بازگشته به ميهن اسلامي است. اين مجموعه، داستان اسارت و استقامت اين عزيزان را از زبان خود آنها بيان مي كند. اين آزادگان ضمن بيان نحوه ي اسارت خود، وضعيت روزهاي اسارت را به تصوير كشيده اند. از سختي، مرارت، ناراحتي، آزار و شكنجه هايي گفته اند كه از دست بعثي ها و منافقين كشيده اند. آزار و فراوان آنان و بي كفايتي نيروهي صليب سرخ مطرح

سه هزار روز اسارت: خاطرات اسير آزاد شده ايراني، محمدرضا حسني سعدي

محمدرضا حسني سعدي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1378.

183 ص.: مصور، عكس. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 33).

عنوان پشت جلد به انگليسي: 3000 Days in Captivity

شمارگان: 3300 نسخه.

«محمدرضا حسني سعدي» (متولد سال 1338 در روستاي سعدي كرمان) در تاريخ 10 / 2 / 61، طي عمليات بيت المقدس با جراحتي در ناحيه ي سينه، اسير بعثي ها شد. اين كتاب، شرح خاطرات 3035 روز اسارت وي در اردوگاه موصل چهار عراق است. از جمله مطالب خاطرات، موارد زير است: «عمليات بيت المقدس، نحوه ي اسارت، بازجويي در بصره و بغداد، انتقال به اردوگاه نظامي رماديه، اردوگاه موصل چهار، حفاظت اردوگاه، قسمتهاي اردوگاه، جامعه و قوانين اردوگاه، رهبري اسيران در اردوگاه، عبادات، شايعات، فعاليت هاي فرهنگي اسيران، صليب سرخ، نامه ها، عكسها، مراسم و مسابقات ورزشي، آثار هنري و صنايع دستي، شهادت، بيماري ها، پذيرش قطعنامه ي 598، خاطراتي از شنيدن خبر رحلت امام (ره)، زيارت امام حسين (ع)، آزادي در تاريخ سي ام مرداد 1369». عكسها - كه در بين آنها نمونه هايي از هنرهاي دوران اسارت،

شلمچه تا تكريت: خاطرات روزهاي اسارت

رضا امير سرداري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.

207 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 56).

عنوان پشت جلد به انگليسي:... Shalamche to Takrit: Memoirs of Captivity Days

شمارگان: 3300 نسخه.

«رضا امير سرداري»، دانشجوي سال سوم اقتصاد، در خرداد 1376، در شلمچه به اسارت در آمد و در شهريور

[ صفحه 719]

1369) پس از حدود دو سال و نيم كه مفقودالاثر بود) به وطن اسلامي بازگشت. اين كتاب، خاطرات رضا امير سرداري از روزهاي سخت اسارت است. او با نگاهي دقيق و موشكافانه، سير زندگي معمولي در اردوگاه و تغييرات به وجود آمده در وضعيت اسرا را در اين دوران براساس تاريخ وقوع حوادث، بيان كرده است. شرح «نحوه ي اسارت در شلمچه، انتقال به زندان بغداد، بازجويي، انتقال به اردوگاه شماره دوازده تكريت، شكنجه هاي سخت، كمبود آب در اردوگاه، وضع بهداشت و درمان، و رفتار عراقي ها با اسيران ايراني، عكس العمل اسراء نسبت به پذيرش قطعنامه ي 598 از طرف ايران، عمليات مرصاد و آتش بس» بخشي از خاطرات او را در بر مي گيرند. وقايع پس از آتش بس تا هنگام بازگشت به وطن، بخش عمده ي خاطرات آزاده رضا امير سرداري را در اين كتاب تشكيل مي دهد.

صبر و ظفر (جلد 1)

تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 227.1370 ص.: مصور.

مندرجات: همزاد؛ اسوه رادمردي و استقامت؛ تجلي گاه واژه ي استقامت؛ روحاني اجباري؛ قهرمان آبادي ايمان؛ تيز چنگ آزادمنش؛ دانشگاه؛ فرياد حق؛ آواي شكنجه ها؛ صورتگر صبر.

كتاب حاوي ده خاطره از خاطرات آزادگان ميهن اسلامي است. آزادگان سرافراز در اين خاطرات درباره ي موارد متعددي صحبت كرده اند؛ از جمله: «نحوه ي اسارت، انتقال به عراق، رفتار با آنها در زندانهاي موقت، انتقال به اردوگاه اسرا، اردوگاه تكريت، زندان الرشيد، شكنجه ها در ابتداي ورود به اردوگاه، رفتار نامناسب بعثي ها با اسرا، عدم رعايت بهداشت، كمبود آب و غذا، خبر مذاكرات صلح ايران و عراق، زيارت عتبات عاليات، درگيري در اردوگاه، مجازات

عطر گل محمدي

خاطرات اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.

56 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 43)

[ صفحه 720]

عنوان روي جلد: عطر گل محمدي، خاطرات اسير آزاد شده ايراني.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Damask Rose Scent: Memoirs of Iranian Freed Captive

كتاب «عطر گل محمدي» 36 خاطره از دوران اسارت آزاده اسماعيل يكتايي است. او از ابتكارات و اختراعات اسرا، امكانات بسيار كم و چگونگي تشكيل كلاسهاي آموزشي در فضاي كوچك زندان و نيز جمع آوري و انتقال احاديث سخن گفته است. در بين اين خاطرات، «عطر گل محمدي» گوياي يكي زندگي پر اميد به آينده مي باشد. اين خاطره مربوط به شهادت يكي از اسراي مجروح است كه پس از شهادتش، بوي عطر گل محمدي در فضا پيچيد و تعجب مأمورين عراقي را برانگيخت. همچنين، «ايثار و فداكاري اسرا نسبت به يكديگر، پايمردي، ايمان و وحدت اسرا» از نكات قابل توجه اين كتاب است.

غروب در غربت

[بي جا]: ستاد رسيدگي به امور آزادگان استان چهار محال بختياري، معاونت فرهنگي، 42.1373 ص.

عنوان روي جلد: غروب در غربت: خاطرات جمعي از آزادگان استان چهار محال و بختياري از خبر ارتحال حضرت امام (ره) در اردوگاههاي عراق.

اين مجموعه، بازتاب خبر ارتحال حضرت امام خميني (ره) در آيينه ي خاطرات تعدادي از آزادگان استان چهار محال و بختياري است كه ناباورانه غروب را در غربت به نظاره نشستند. مجموعه ي نوشته هاي كتاب به روح پر فتوح امام خميني (ره) تقديم شده است. خاطرات آزادگان، حاوي مطالبي در مورد حزن و اندوه شديد آنان از شنيدن خبر رحلت امام و برپا داشتن مراسم عزاداري - علي رغم ممنوعيت انجام آن - و آرامشي است كه بعد از انتخاب آيت الله خامنه اي به رهبري انقلاب، به آنان دست داده است. براي مثال، آزاده «نجاتعلي عظيمي»، كه در اردوگاه تكريت اسير بود، مي گويد: «با شنيدن اين خبر شوم، عرق سردي بر پيشاني بچه ها نشست. بچه ها مانند افراد مار گزيده به خود مي پيچيدند و بر سر و روي خود مي كوبيدند». «حاج قاسم كريمي» از اردوگاه موصل چهار نيز مي گويد: «خبر رحلت امام را شنيدم. در اردوگاه ما خوشبختانه براي عزاداري سخت نگرفتند و ما تا چهل روز عزاداري كرديم. بيتابي ما زماني كه فهميديم آيت الله خامنه اي به رهبري

غروب غربت، خاطرات اسراي سمنان

[گردآوري ستاد آزادگان استان سمنان]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

213 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان: 42).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Evening in Away From Home, The Memoirs of the Freed Captives of Semnan Province

شمارگان: 4400 نسخه.

اين كتاب حاوي خاطرات 58 نفر از آزادگان استان سمنان است. بيشتر خاطرات اين كتاب، از دوران اسارت در اردوگاه هاي حزب بعث است. چند خاطره نيز مربوط به افرادي است كه اسير دست ضد انقلابيون بوده اند. نويسندگان خاطرات از مكان، زمان، مدت اسارت و همچنين از چگونگي انجام مراسم مختلف از قبيل برگزاري جشن سالگرد انقلاب، حمايت از امام در اردوگاهها، برپا داشتن مجالس عزاداري و دعاهاي كميل و توسل سخن گفته اند. در اوايل كتاب، خاطره اي از اولين اسير استان سمنان، برادر «احمد اسلامي فر» (كه مدت ده سال در اسارت بوده) آمده است. اين آزاده، از وحشيگري هاي سربازان عراقي در ايام اسارت و حالات روحي و معنوي ناشي از زيارت كربلا سخن گفته است. اكثر آزادگان، بازگشت به وطن و استقبال بي نظير مردم را، بهترين خاطره ي پايان دوره ي اسارت خود به حساب آورده اند.

فرصتي براي مكاشفه، مجموعه خاطرات آزادگان

تدوين و ويراسته: مقصود اختري. - تهران: مؤسسه نقش زبان، (چاپ اول): 1374.

ص. - (مجموعه خاطرات آزادگان).

كتاب «فرصتي براي مكاشفه»، حاوي پنج مصاحبه با پنج تن از آزادگان سرافراز ميهن اسلامي است. عناوين خاطرات، به ترتيب، عبارتند از: «عشقه هاي غربت» از رضا زهدي، «گفتگو» از سيد حسين يزداني، «فرصتي براي مكاشفه» از كرم دارايي، «كهكشان هاي بي نشان» از سيد حسين ميردامادي و «ثانيه هاي ماندگار» از سيد مهدي علوي. خاطرات ارائه شده در اين مصاحبه ها حاكي از بيرحمي و شقاوت عراقي ها، تنبيه هاي دسته جمعي و

[ صفحه 722]

شكنجه ي اسيران (حتي اسيران مجروح و بستري)، عدم تأمين كمترين امكانات بهداشتي براي اسيران، شهادت بعضي از اسيران در اردوگاهها و در نهايت، آزادي و بازگشت به وطن و استقبال گرم و پرشور مردم در هنگام ورود به ميهن اسلامي است.

فرياد بلند اسارت

نوشته محمد قدمي. - تهران: موسسه انتشارات آواي نور؛ وزارت آموزش و پرورش، اداره كل آموزش و پرورش تهران، 58.1373 ص.

عنوان روي جلد: فرياد بلند اسارت: مجموعه خاطرات آزادگان از نماز.

نام نويسنده روي جلد محمد حسين قدمي ذكر شده است.

اين كتاب مجموعه اي از 62 خاطره از آزادگان سرافراز ميهن اسلامي در طول اسارت در دست بعثيان است؛ خاطراتي از اداي فريضه ي نماز كه خود مبارزه اي بود با بعثي ها. اسيران ايراني هر يك با ايمان كامل سر بر آستان مقدسش مي ساييدند و در اسارت و تنهايي، عقيده و آزادي را فرياد مي كردند. در مقابل، سربازان خصم با نماز بيگانه بودند و به هر طريق كه مي توانستند آنها را به دليل خواندن نماز جماعت، نماز شب و انجام تكاليف عبادي مورد ضرب و شتم و شكنجه و آزار قرار مي دادند. ولي اين مشت بر سندان كوبيدن بود، چون راه به جايي نبردند و مغلوب شدند. با خواندن اين خاطرات، نمونه هايي از رفتار بعثي ها و مقاومت آزادگان در برابر چشمان خواننده مجسم مي شود.

قصه شعله نوشان، خاطرات آزاده محمدحسين رافعي

محمدحسين رافعي. - تهران: اميد آزادگان، 225.1377 ص.

كتاب حاضر، خاطرات دوران اسارت آزاده «محمدحسين رافعي» است. محمدحسين رافعي با همرزمانش در گروهان انشراح، در تاريخ هفدهم ارديبهشت ماه سال 1360 يك عمليات ايذايي انجام دادند تا رزمندگان بتوانند از پشت، پادگان حميد را دور زده، جاده ي ارتباطي دشمن با بصره را قطع كنند و خرمشهر در اختيار نيروهاي ايراني قرار گيرد. آنها طي اين عمليات، پس از نشان دادن دلاوري ها و رشادتهاي فراوان، به اسارت نيروهاي دشمن در مي آيند. آزاده رافعي، در اين كتاب، مراحل مختلف دوران اسارت خود و شكنجه هايي را كه نظاميان عراقي در مورد وي و همرزمان او به كار مي گيرند، شرح مي دهد. وي در دوران اسارت، تلخترين خبر زندگي خود، يعني رحلت حضرت امام (ره)، را مي شنود و در حسرت ديدار آن بزرگوار باقي مي ماند. او پس از سالها اسارت در اردوگاههاي عراق و مقاومت دليرانه، همراه با ساير آزادگان

قصه يوسف تباران: عشق اسراي ايراني به امام خميني

تأليف عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 144.1378 ص.

شمارگان: 2000 نسخه.

كتاب «قصه ي يوسف تباران» از علاقه و عشق اسيران ايراني كه مدتها در بند جباران بعثي بوده اند، و تأثير نام و ياد آن حضرت بر روحيه ي آنان حكايت مي كند. اين خاطرات در پنج گفتار تدوين شده اند كه عبارتند از: «محبوبترين نام»، «عشق به امام خميني، روحيه بخش و راهگشا»، «زيبايي آفرينيهاي هنري»، «وصف امام از زبان دشمن» و «غروب خورشيد دل افروز». بعثي ها چون از شيفتگي اسيران به حضرت امام (ره) با خبر بودند، از آنها مي خواستند كه به امام اهانت كنند. حتي يكي از اسيران را تا سر حد مرگ كتك زدند تا به امام توهين كند و او حاضر به چنين كاري نشد. از او خواستند در گل و آب غلت بزند، پذيرفت! و وقتي افسر عراقي به او گفت: «پسر جان با يك فحش كه اتفاقي نمي افتد»، پاسخ شنيد: كه «خودت خوب مي داني كه اگر بند از بندم جدا كنيد به امام خميني توهين نخواهم كرد». در پايان كتاب، چند قطعه شعر درباره ي امام (ره) ضميمه شده است.

كبوتران حرم: خاطره هايي از آزادگان سرافراز

انتخاب متن و ساده نويسي معصومه عيوضي [براي] دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي سازمان نهضت سوادآموزي؛ ويراستاري بشير خزامي پور. - تهران: سازمان نهضت سوادآموزي، دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي، (چاپ اول):[؟ 137].

29 ص. - (مجموعه ايثارگران؛ 1).

كتابنامه: ص. 29.

شمارگان: ذكر نشده است.

اين كتاب، مجموعه ي هفده خاطره از آزادگان است. موضوع خاطرات به قرار زير است: «زيارت مرقد مطهر حضرت علي (ع)؛ ايثار يك اسير در بخشيدن سهم آب خود به اسيري ديگر؛ شفاي آزاده اي با رؤيت حضرت علي (ع) در خواب؛ عدم حضور در صف آمار به دليل اقامه ي نماز و ادامه ي آن در زير ضربات شلاق و كابل؛ عزاداري شبهاي محرم تحت شكنجه؛ دعاي كميل و گريه ي نگهبان عراقي؛ برخورد با فيلمبرداري هاي دشمن؛ مزار شهيدي كه به اشتباه نام آزاده اي

كبوتران سرفراز: خاطره هايي از آزادگان

انتخاب متن: معصومه عيوضي؛ ويراستار: بشير خزامي پور؛ ساده نويسي معصومه عيوضي. - تهران: دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي نهضت سوادآموزي، 1375.

29 ص.

كتاب حاضر حاوي چند خاطره از آزادگان سرافراز ميهن اسلامي است كه به زباني ساده، براي شركت كنندگان در كلاسهاي نهضت سوادآموزي و نوسوادان تنظيم شده است. تمامي اين خاطرات به نحوي بيانگر مقاومت دليرانه، شجاعت، عشق به امام و عشق به وطن در ميان آزادگان است. براي نمونه، يكي از اين خاطرات نقل مي شود: «چند ماه بود كه در اسارت دشمن بوديم. نام ما را براي رفتن به زيارت نوشه بودند. انتظار كشيدن مشكل بود، اما بالاخره روز رفتن فرا رسيد. قرار شد ما را به زيارت حضرت علي (ع) ببرند. وقتي آنجا رسيديم، ديدم كبوتران زيادي در آسمان پيدا شدند. به داخل حرم رفتيم و زيارت كرديم. پس از تمام شدن زيارت، باز هم كبوتران را ديديم. زيارت در حالي كه كبوتران بالاي سر عاشقان حضرت علي (ع) دور مي زدند، واقعا لذت آور بود.

[ صفحه 725]

كمپ 18

محمدرضا درويش، علي احمدي، علي اصغر رباط جزي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.

151 ص. - (خاطرات آزادگان؛ 21).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Camp No.81.

شمارگان 3300 نسخه.

مندرجات: كمپ 18؛ هشت سال در قفص؛ اردوگاه پاسداران.

در اولين خاطره، محمدرضا درويش (كه در مدت اسارت، مفقودالاثر قلمداد شده بود)، نحوه ي اسارت خود در جريان يك عمليات در منطقه ي سومار، انتقال به پشت جبهه ي دشمن و پس از آن، انتقال به اردوگاه و رفتار وحشيانه ي بعثي ها و ساختن كمپ هجده به دست اسيران ايراني تحت شكنجه را شرح مي دهد. در «هشت سال در قفس»، علي احمدي (آزاده اي از دزفول) نحوه ي اسارت، انتقال به بغداد و سپس به اردوگاه عنبر و بدرفتاري و شكنجه هاي وحشيانه ي بعثي ها را شرح مي دهد. او از فعاليت هاي فرهنگي اسيران (از جمله، عزاداري يا جشن گرفتن مخفيانه) و شنيدن خبر رحلت امام و بازگشت به وطن سخن گفته است. علي اصغر رباط جزي، در خاطره ي «اردوگاه پاسداران» از اسارت خود و انتقال به اردوگاه موصل، وضع نابسامان بهداشت، شكنجه ها و رفتار وحشيانه ي بعثي ها با اسيران ايراني و

گداخته، خاطرات اسير آزاد شده ايراني، محمدعلي زردباني

به كوشش رضا بنده خدا. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.

208 ص.، [3] ص. تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان؛ 59).

عنوان پشت جلد به انگليسي: (Red-hot: memoirs of Iranian freed pow (azade

شمارگان 2200 نسخه.

عنوان ديگر: گداخته (خاطرات اسير آزاد شده ايراني، مهندس محمدعلي زردباني).

عنوان ديگر: گداخته (خاطرات اسير آزاد شده ايراني، مهندس محمدعلي زردباني).

كتاب «گداخته»، خاطرات ده سال اسارت «محمدعلي زردباني»، مهندس پالايشگاه آبادان، در زندانها و اردوگاههاي اسيران، در عراق است. او در آغاز حمله ي عراق به ايران (در سال 1359) اسير شد. او در خاطرات خود وضع اسيران ايراني را در اردوگاههاي دشمن تشريح كرده است. «رفتار خشن و شكنجه هاي مأموران عراقي، اهانتهاي بي حد، سيلي و مشت و لگد زدن بر سر و اندامها و بدتر از همه، گرسنگي مداوم و هميشگي اسيران» در

[ صفحه 726]

كتاب تشريح شده است. ولي با همه ي سختي ها و شكنجه ها، حفظ روحيه از خصلتهاي برجسته ي همه ي اسيران ايراني بود. «مقاومت اسيران، همدلي و وحدت آن ها، احترام به شعائر مذهبي و ملي و رهبر انقلاب» از جمله مطالب ذكر شده در اين خاطرات است.

در اين كتاب: عكسهايي از اين آزاده نيز به چاپ رسيده است.

گرگهاي صحرا: خاطرات تكاور آزاده استوار داريوش نظرزاده

داريوش نظرزاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.

120 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 31).

شمارگان: 3300 نسخه.

كتاب حاضر، مجموعه ي خاطرات آزاده داريوش نظرزاده است. او در اين خاطرات، به اولين عمليات و به اسارت گرفتن عراقي ها اشاره مي كند. سپس حماسه ي نبرد شياكوه و فتح اين قله را ذكر مي كند.عمليات فتح المبين و تسخير ارتفاعات «تينا» استقرار در خط بجليه و دفع پاتكهاي عراق و آخرين گشت رزمي در عيد سال 1364 و اسارت در منطقه ي بيات و چنگوله به دست كردهاي مزدور و انتقال به اردوگاهي كه اكثر فراري هاي ارتش عراق در آن زنداني هستند، بخشهاي بعدي خاطرات را تشكيل مي دهند. انتقال به كركوك و از آنجا به استخبارات بغداد، شكنجه ي بدني و ضرب و شتم فراوان و برده شدن به اردوگاه «رمادي» و سپس به اردوگاه «موصل يك» و وضع اين اردوگاهها، زيارت مرقد اباعبدالله الحسين (ع) و حضرت علي (ع)، شنيدن خبر رحلت

لبخند در اسارت

نويسندگان و گروه تحقيق مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، رضا كاكا، ايرج هاتفي، عليرضا رستمي؛ نقاشي عباس فلاحتي؛ زير نظر عباسعلي وكيلي. - [تهران]: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1375.

[ صفحه 727]

126 ص.: مصور، نقاشي. - (خاكريز پنهان؛ 12)

عنوان روي جلد: طنز در اسارت.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب به مناسبت ششمين سالگرد ورود آزادگان به ميهن منتشر شده است.

در اين كتاب، پس از اشاره، مقدمه و پيشگفتار، تعداد هفتاد خاطره از زبان آزادگان سرافراز ميهن اسلامي، با ذكر نام راويان، به چاپ رسيده است. مجموعه ي گردآوري شده، چكيده ي هزاران نامه ي ارسالي و پياده شده ي افزون بر صدها ساعت مصاحبه و گردآوري صدها خاطره ي كوتاه است كه (بنا به گفته ي مؤلاف ن) پس از حذف موارد تكراري و غير ضروري، زير نظر شوراي نظارت تدوين شده است. اسيران در بند ايراني در اردوگاههاي عراق از طنز و خنده به عنوان سلاحي كوبنده عليه بعثي ها استفاده مي كردند و اين حربه در تضعيف روحيه ي دشمن و شكستن غرور سربازان و افسران عراقي كاربرد فراوان داشته است. خاطرات بيان شده نشان دهنده ي شيوه هاي مقابله با دشمن در اسارتگاه است و ستاد رسيدگي به امور آزادگان گفته است كه هدف او: «بيان رمز و رازهاي زندگي اسارتي و آشكار ساختن صحنه هاي پنهان آن است، به نحوي كه همه ي ابعاد اسارت براي امت قهرمان ايران شناخته شود....»

لحظات پر التهاب: به ياد شهيد ايرج مكونه اي

سعيد اسدي فر. - [بي جا]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 120.1373 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 112).

عنوان به انگليسي: Ardent Moments

شمارگان: 4400 نسخه.

راوي در درگيري با نيروهاي ضد انقلاب، در جبهه ي غرب، اسير نيروهاي كومله مي شود و اين كتاب مجموعه ي خاطرات او از اين دوران است. نويسنده، هر بخش از كتاب را به يكي از شهدا تقديم كرده است. او در اين كتاب، نحوه ي زخمي شدن و اسارت خود، بهبود در زندانهاي نيروهاي كومله در كردستان، و ديدار با نيروهاي صليب سرخ در كردستان را شرح داده است. وي در هر قسمت، ضمن بيان دلاوري و رشادت همسنگران و اسيران، از اخلاق و رفتار دوستانش در اين سالها سخن به ميان آورده و نحوه ي شهادت بعضي از اسيران را شرح داده است. كتاب، نمايانگر بحثهاي گوناگون

مثل پرنده، خاطرات آزادگان و رزمنده هاي جانباز

به كوشش اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

64 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 53).

عنوان روي جلد: مثل پرنده: خاطرات رزمندگان گيلان.

عنوان پشت جلد به انگليسي: As a Bird, The Memoirs of the Fighters From Gilan province

كتاب «مثل پرنده»، به مجموعه اي از خاطرات سيزده نفر از رزمندگان جانباز و آزاده ي سرافراز ميهن اسلامي - از خطه ي شهيدپرور گيلان - اختصاص دارد. جانبازان در اين خاطرات، از عمليات و تاريخ و محلي سخن گفته اند كه در آن مجروح شده اند، آزادگان نحوه ي مجروحيت و اسارت خود به دست نيروهاي عراقي را بيان كرده اند. بعضي از خاطرات آزادگان، به مقاومت و شجاعت نيروهاي اسلام و وضع نامناسب و ناراحت كننده ي زندانهاي حزب بعث و شكنجه هاي آنها اشاره كرده اند و علاقه اي را بيان داشته اند كه اسرا براي برپايي مراسم عزاداري محرم از خودشان بروز مي دادند. در پايان، خاطره اي با نام «عروسي» (از نادره چاپي)، بيانگر ارادت مردم به جانبازان و رحمت خداوندي بر آنان است.

معنويت در اسارت

گروه تحقيق و نويسندگان: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، ايرج هاتفي، سيد مهدي موسوي، رضا كاكا، احمد كاظم زاده؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي ها از عباس فلاحتي. - تهران: رياست جمهوري، ستاد رسيدگي به امور آزادگان، 1374.

[206] ص.: مصور (بخشي رنگي). - (خاكريز پنهان).

شمارگان: 5000 نسخه.

به مناسبت پنجمين سالگرد ورود آزادگان به جمهوري اسلامي ايران.

مجموعه «معنويت در اسارت» (از مجموعه ي «خاكريز پنهان»)، به بيان مسايل معنوي اسيران سرافراز در مدت اسارت آنان مي پردازد و نشان مي دهد كه اين عزيزان به رغم شكنجه هاي وحشيانه ي سربازان عراقي و تلاش بي وقفه ي آنها در جهت جلوگيري از برپايي مراسم مذهبي و اجتماعات ديني، چگونه به وظايف خود عمل مي كرده اند. بخش اول اين كتاب، تحت عنوان «بررسي مسايل معنوي و عبادي و ابعاد آن در اسارت»، تلاش آزادگان و كادر

[ صفحه 729]

رهبري آنها جهت انجام فرايض ديني و اجتماعات مذهبي و علل برخوردهاي نيروهاي بعثي و دلايل جلوگيري آنها از

مقاومت در اسارت (دفتر 1)

نويسندگان و گروه تحقيق: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، ايرج هاتفي، ايزدي؛ رضا كاكا؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي: عباس فلاحتي. - تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1374.

319 ص. - مصور: نقاشي (رنگي). - (خاكريز پنهان؛ 2).

كتابنامه: ص. 314 - 319، همچنين به صورت زيرنويس.

شمارگان: 10000 نسخه.

خاطرات مجموعه ي «مقاومت در اسارت» از طريق مصاحبه، مكاتبه و مطالب ارسالي مسابقه ي «ارمغان آزادگان» جمع آوري شده و پس از بازنويسي و ويرايش و حذف موارد تكراري تدوين گرديده اند. دفتر اول از اين مجموعه كه دفتر دوم از خاكريز پنهان است در سه بخش و يك ضميمه تدوين شده است. بخش اول به بررسي سير تطور تاريخي رفتار با اسيران از آغاز تا كنون اختصاص دارد. در بخش دوم، به وضعيت اسراي جنگي ايران و عراق و نحوه ي رفتار هر يك از دو دولت با اسراي طرق مقابل پرداخته شده است. در بخش سوم - تحت عنوان «از زبان آزادگان» - خاطراتي در رابطه با شكنجه، روحيه ي مقاومت و پايمردي، قيامها و شهادتها نقل شده است. ضميمه نيز مجموعه ي آيات و روايات و احاديثي در ارتباط با موضوع اسارت است.

مقاومت در اسارت (دفتر 3)

نويسندگان و گروه تحقيق: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، مهدي موسوي، ايرج هاتفي، بهرام ملكي؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي ها: عباس فلاحتي. - تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1375.

[ صفحه 730]

200 ص.: مصور، نقاشي (رنگي). - (خاكريز پنهان؛ 4).

شمارگان: 5000 نسخه.

دفتر سوم از دفترهاي «مقاومت در اسارت»، يكي از مجموعه كتابهاي «خاكريز پنهان» است كه 124 خاطره از خاطرات مربوط به ظلم و ستم دژخيمان بعثي و مقاومت دليرانه ي آزادگان سرافراز ميهن اسلامي در آن به چاپ رسيده است و هر خاطره با عنوان ويژه اي توسط راويان مقاومت (آزادگان) بيان شده است. در اين خاطرات، «موقعيت و حركات سياسي اسرا و ارادت آنها به امام در زندانهاي بعث، موضعگيري آنان در مقابل سربازان عراقي، گذشت و فداكاري اسرا نسبت به يكديگر، تشكيل كلاسهاي آموزشي و روزهاي بازگشت به ايران و مراسم استقبال خانواده ها» يادآوري شده است.

موصل شهر شكنجه

نوشته حسين حبه، قره سليماني، عبدالله خسرواني، محمدعلي شهيدزاده، غلام عباس نعمت الهي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1371.

159 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 15).

شمارگان: 6600 نسخه.

در اين كتاب، خاطرات آزادگان «عبدالله خسرواني، حسين حبه، قره سليماني، محمدعلي شهيدزاده و غلام عباس نعمت اللهي» از زندانهاي حزب بعث عراق چاپ شده است. شرح «نحوه ي اسارت، شرايط سخت اردوگاههاي عراق (از جمله اردوگاه موصل، كه در آن، اسرا به بدترين وجهي شكنجه مي شدند)، صبر و شكيبايي اسرا در مقابله با شدائد، حضور بعضي از شخصيتها و افراد روحاني (نظير حجت الاسلام و المسلمين ابوترابي) در زندان موصل و تقويت روحيه ي اسرا بر اثر آن، وجود بعضي از منافقين خودباخته در بين اسرا و مشكلاتي كه براي ديگران به وجود مي آورند، نمونه ي شكنجه هايي كه توسط سربازان عراقي به اسرا تحميل مي گرديد، پناه بردن به خدا در آن جو فشار و شكنجه براي تقويت روحيه ي اسرا، به اسارت درآمدن يك پدر همراه با پسر سيزده ساله اش و رفتار مردانه ي اين نوجوان، تلاش براي حفظ قرآن و انتقال دائمي اسرا به اردوگاههاي مختلف» در خاطرات اين آزادگان بيان شده است.

مهر نگاه اولياء: از زبان سيد آزادگان حجت الاسلام والمسلمين سيد علي اكبر ابوترابي

به كوشش عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1379.

56 ص. - (خاطره هاي معنوي؛ 1).

شمارگان: 4000 نسخه.

اين كتاب شامل 24 خاطره ي معني سيد آزادگان «حجت الاسلام و المسلمين سيد علي اكبر ابوترابي» است كه از جمله خاطرات نقل شده در زمان اسارت براي اسراء هستند. محتواي برخي از خاطرات به قرار زير است: «شخصيت معنوي سيد محمد [پسر امام هادي (ع)]؛ كراماتي از آيت الله سيد محمدباقر علوي قزويني، خاطره اي از سيد عراقي كه از مبارزان بود و در ميدان مين به اسارت افتاد و با معجزه، قبل از پي بردن بعثي ها به ماهيت اصلي وي از اردوگاه آزاد شد؛ شفا يافتن چشم يك اسير پس از زيارت حرم امام حسين (ع)؛ ديدن خواب امام علي (ع) توسط اسيري در اردوگاه موصل سه؛ خاطره اي از مرحوم حاج ميرزا مهدي، خاطره اي از رؤيت امام زمان (عج)؛ اهانت يك فرد ساواكي و خواب ديدن امام زمان (عج) و...».

وحشتگاه اسارت: خاطرات آزادگان بهبهان

تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1373.

111 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 38).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Dreadful Camp of the Captivity: memoirs of the Freed Captives of Behbahan

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: وحشتگاه اسارت / مرتضي اميران؛ اسيران هويزه / لطف الله صادقي؛ جدايي بسيجي ها و ارتشي ها / غلامرضا مهربان؛ روي سياه زغال / ابوالقاسم محسني؛ با خدا، بي فاصله / لطف الله روشندل؛ خنده هاي مسكن / محمدباقر نجفيان مقدم؛ هيأت عزاداران حضرت رقيه / خسرو مختاري پور؛ نمايش در اسارت / صادق اسكندري؛ اسلايد / بهروز ساختماني؛ باغچه ما /...؛ مردان مرد / محمدرضا موسوي؛

[ صفحه 732]

زندانيان درد / حمزه رفيعي؛ جبران گذشته / غلامرضا مراني.

اين كتاب، مجموعه ي خاطرات سيزده تن از آزادگان سرافراز كشور اسلامي ما است. اين آزادگان - كه هر يك در يكي از عمليات اسير شده بودند - در خاطرات خود، از شرايط وحشتناك اردوگاهها و رفتار غير انساني و ددمنشانه ي عراقي ها و مقاومت اسيران ايراني در برابر آنها

هزار روز اسارت

امير فرخ فرهمند. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1376.

127 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 8).

شمارگان: 3300 نسخه.

«امير فرخ فرهمند» (معاون پايگاه «سور كوه») همراه با چند تن از فرماندهان پايگاههاي ديگر، هنگام رفتن به مرخصي در روز دوازده بهمن 1364، در نتيجه ي يك توطئه طراحي شده، اسير مهاجمين كرد عراقي مي شوند. اين كتاب شرح خاطرات مربوط به اسارت اين رزمندگان، شكنجه هاي طاقت فرسا، توهين و بدرفتاري دشمن و صبر و تحمل آنهاست. نويسنده، طي مدت اسارت، بارها حضرت زهرا (س) را در خواب مي بيند كه به او مژده زنده ماندن و آزادي مي دهد. در ديدار او با مادرش - طي مدت اسارت - مادر، او را به استقامت در دين و اعتقاداتش تشويق مي كند. در اثر شكنجه ها، بيمار مي شود و پس از هزار روز اسارت، در اثر شدت بيماري، آزاد مي شود و به وطن بر مي گردد و با وجود نااميدي پزشكان از معالجه ي وي، او شفاي خود را از حضرت امام رضا (ع) مي گيرد.

هلهله در زنجير: مجموعه خاطرات روحاني آزاده علي اصغر صالح آبادي

بازنويس: بهروز حاجي محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.

92 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 49).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Applause While in Chain.

[ صفحه 733]

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: موصل 2، حصار يكم. موصل 3، حصار دوم. هنر، ريگي در لجنزار حصار، راديو صداي دوست، ورزش يد واحده، محرم شورش عشق، هلهله در زنجير، ديار يار، يادگار ماندگار.

اين كتاب، خاطرات روحاني آزاده «علي اصغر صالح آبادي» است كه در مرحله ي چهارم عمليات رمضان اسير و به اردوگاهي در بصره برده شد. خاطرات، حكايت دارند از: «بازجويي همراه با شكنجه هاي وحشيانه، آزار و اذيت و وضع بد بهداشت در اردوگاه موصل دو، روحيه ي بالا و وحدت اسرا، تشكيل كلاسهاي قرآن، نهج البلاغه و درس هاي حوزوي و سوادآموزي، ساختن المنت با تكه هاي آهن و سيم، انتقال به اردوگاه موصل سه و حضور حاج آقا ابوترابي در آن اردوگاه و تأثير وجود ايشان در آنجا، نوآوري هاي اسيران با استفاده از وسايل ابتدايي، كسب اطلاعات با استفاده از راديوي كوچكي

هواي اسارت، خاطرات آزادگان استان فارس (جلد 1)

حجت ايرواني؛ [گرد آورنده حميد بهمني]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.

256 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 23).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Captivity: Memoirs of the Freed Captives of the Phars Province.

كتاب، حاوي تعداد پنجاه خاطره به نقل از آزادگان استان فارس است كه در آنها از شجاعتهاي رزمندگان اسلام در زير شكنجه ي عراقي ها، نبودن بهداشت و غذاي كافي، نبودن دارو و امكانات كافي در اردوگاهها - به ويژه اردوگاه موصل و زندان الرشيد بغداد - صحبت مي شود. توصيف روحيه ي بالاي اسيران ايراني، حضور حاج آقا ابوترابي (كه به تمام اسيران در اردوگاههاي مختلف روحيه مي بخشيد) و زيارت عتبات عاليات (كربلا و نجف اشرف) نيز (كه قبل از بازگشت آزادگان توسط رژيم بعث ترتيب داده شد) از ديگر نكات قابل ذكر اين خاطرات است. اين آزادگان در عملياتهاي كربلاي پنج، آبي خاكي جزاير مجنون، كربلاي يك، بيت المقدس، و پاتكهاي دشمن به دنبال عملياتهاي نصر يك، نصر دو و نصر سه اسير شده بوده اند. در پايان هر خاطره، نام راوي خاطره، زمان اسارت و تاريخ آزادي وي آمده است.

يادگار غربت، مجموعه خاطرات آزادگان سرافراز نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران

به كوشش دفتر پژوهش و تحقيقات نزاجا. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، اداره عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 95.1375 ص.

شمارگان: 2200 نسخه.

اين كتاب مجموعه ي خاطرات 23 تن از آزادگان سرافراز ارتش جمهوري اسلامي ايران است كه برخي پس از حضور طولاني در جبهه ها، با ترفند منافقيني كه از پرچم مقدس جمهوري اسلامي استفاده مي كردند، به اسارت دشمن بعثي درآمدند. عده اي در اوايل جنگ و بعضي ديگر، حتي پس از پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران، به اسارت دشمن درآمده اند. اين اسوه هاي مقاومت، فرازهايي از خاطرات دوران اسارت خود را بيان كرده اند كه نشان دهنده ي اوضاع نامساعد اردوگاهها از نظر بهداشت، غذا، لباس، و رفتار وحشيانه نگهبانان و سربازان دشمن است. اسرا با اين كه در چنگال بعثي ها اسير بوده اند، شجاعانه از هدف و امام و دين خود دفاع مي كردند. نمونه هايي از فعاليت هاي آنها در برابر بعثي ها در اين خاطرات ذكر

يادهاي آزادگي: خاطرات آزادگان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران

به كوشش امير معصومي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي و سياسي، معاونت تبليغات و انتشارات، 80.1373 ص.

طراح روي جلد: فرهاد صادقي اميني.

«يادهاي آزادگي» مجموعه ي خاطرات 73 نفر از آزادگان سرافراز نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي است كه در آنها از وقايع تلخ و شيرين دوران اسارت - از «شكنجه هاي وحشيانه و غير انساني توسط سربازان عراقي در اردوگاهها، مجازاتهاي شديد بدني، نبودن بهداشت در اردوگاهها، ايستادگي و پايمردي و ايثار رزمندگان و تشكيل كلاسهاي مختلف عقيدتي، سياسي، هنري و غيره توسط اسرا» - صحبت كرده اند. «شادي آفريني خبر آزادسازي خرمشهر، امتناع يك اسير از دريافت خون عراقي ها براي نجات زندگي خود (كه منجر به شهادت وي مي شود)، زيارت كربلا و شور و شوق ايرانيان در اين زيارت، غم و اندوه اسرا و عزاداري آنها در اسارت پس از شنيدن خبر رحلت امام (ره)، مقاومت منفي اسرا در برابر توهين به مقدسات و ايثار و فداكاري رزمندگان اسير نسبت به يكديگر» هر يك، نمونه اي از روحيه ي والاي اين عزيزان است.

يك قفس، صد پرنده، هزار پرواز

محمدمهدي تيموريان، محمدحسين ابراهيم بيگي، مصطفي كريم. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.

93 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 13).

عنوان پشت جلد به انگليسي: One Cage One Hundred Birds, One Thousand Flights

شمارگان: 6600 نسخه.

مندرجات: يك قفس، صد پرنده، هزار پرواز / محمدمهدي تيموريان؛ غربتكده اسارت / محمدحسين ابراهيم بيگي؛ اسارت دركاني مانكا / مصطفي كريمي

اين كتاب مجموعه اي است از خاطرات 3 آزاده كه به همت آقايان كاظم جيرودي، داود اميريان و مجتبي عابديني تهيه و با تلاش آقاي محمدحسين مقيسه تدوين شده است.

آزاده «محمدمهدي تيموريان» از اعزام به جبهه هاي جنوب، مجروح شدن، اسارت، بدرفتاري سربازان عراقي و خوش رفتاري بعضي از آنها، رسيدگي دكتر مجيد (كه خود اسير بود)، به مجروحان، عزاداري، ضرب و شتم توسط عراقي ها و وضع بد اردوگاهها، صبر و استقامت اسرا و بالاخره، مژده ي پايان اسارت، زيارت كربلا و بازگشت به ايران مي نويسد. «غربكتده ي اسارت» خاطره ي آزاده «محمدحسين ابراهيم بيگي» است كه در عمليات تكميلي خيبر

يك واژه، هزاران گل، بر اساس خاطرات جانباز آزاده هادي ايزي

هادي ايزي؛ بازنويسي و ويرايش با نظارت ابراهيم حسن بيگي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، مركز نشر هنر اسلامي، (چاپ اول): 1373.

88 ص.

كتاب «يك واژه، هزاران گل»، خاطرات جانباز آزاده «هادي ايزي» است. او از زندگي و فعاليت هاي خود در زمان انقلاب و جنگ و نحوه ي اعزام به جبهه و اسارت مي گويد. او در سال 1360 به جبهه اعزام مي شود، ولي به علت كمي سن به خط فرستاده نمي شود. بالاخره در عملياتهاي كربلاي چهار و پنج شركت مي كند. در مرحله ي سوم عمليات كربلاي پنج، به علت اصابت گلوله به شكم، بيهوش و اسير مي شود. او را به روستايي نزديك بصره منتقل مي كنند.

[ صفحه 736]

در استخبارات بصره در اثر شكنجه هايي كه شده است، وضع وخيمي پيدا مي كند و به بيمارستان انتقال مي يابد. او از رفتار پرستارها و يك دكتر كه به ايراني ها احترام مي گذاشت، انتقال به اردوگاه پس از بهبود نسبي، رفتار نامناسب نگهبانها، وضع معنوي اردوگاه در اثر دعا و قرآن خواندن اسرا، بازگشت به وطن با

خاطرات فردي

آبادان من

خاطره نعمت الله سليماني؛ بازنويس نثر: حسن بني عامري. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1375.

300 ص. [20] ص. تصوير (بخشي رنگي). - (ادبيات دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 1).

شمارگان: 5000 نسخه.

[ صفحه 738]

«نعمت الله سليماني» نويسنده ي خاطرات اين كتاب قبل از شروع جنگ، قصد ادامه ي تحصيل در آلمان داشت. ولي با شروع جنگ تصميم گرفت براي حضور در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل در آبادان بماند. اين كتاب، مجموعه ي خاطرات او از دو مرحله حضور در جبهه است. مرحله ي اول از شروع جنگ تا بعد از آزادي خرمشهر و شكستن حصر آبادان و مرحله ي دوم از سال 65 تا بعد از پذيرش قطعنامه از سوي ايران است. او در اين خاطرات، از جنگ آدم و آهن در خرمشهر و سقوط خرمشهر (پس از 35 روز مقاومت)، انتقال نيروهاي مقاوم مردمي به آبادان، گذشتن نيروهاي عراق از رودخانه ي بهمنشير به قصد حمله و تسخير شهر از ذوالفقاري، بسته شدن جاده ي ماهشهر و خيانت بني صدر و بالاخره، از شكستن حصر آبادان، عمليات بيت المقدس؛ عمليات ثامن الائمه و عمليات خيبر سخن مي گويد. تصاويري نيز از همرزمان شهيد راوي خاطرات، در انتهاي كتاب به چاپ رسيده است.

آخرين گلوله ها

سعيد تاجيك. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.

120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 96).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Last Bullets

مندرجات: قبل از عمليات كربلاي پنج، اردوگاه كرخه؛ گلهاي مجنون.

نويسنده كه خود به عنوان آر پي جي زن در عمليات كربلاي پنج شركت داشته است، از شور و نشاط رزمندگان و روحيه ي بالاي آنان قبل از شروع عمليات سخن مي گويد. سپس در خاطره ي اول، با بيان نحوه ي عمليات و به تصوير كشيدن شرايط سخت جبهه و فشارهاي روحي و رواني وارد بر رزمندگان، شرح مي دهد كه آنها به علت كمبود مهمات تا شليك آخرين گلوله مقاومت كرده، با بر جاي گذاردن تعدادي شهيد و مجروح ناچار به عقب نشيني شدند. خاطره ي دوم مربوط به عمليات جزيره ي مجنون است. نويسنده در اين عمليات نيز شركت داشته، شادي رزمندگان را از شركت در عمليات شرح مي دهد و خاطرات خود را از حمله هاي نيروهاي اسلام به نيروهاي دشمن، دلاور مردي فرماندهان، حمله شيميايي نيروهاي بعثي، موجي شدن خود و شهادت بسياري از همرزمانش مي نويسد.

آن روزهاي حماسه

رضا صبوري زاده؛ بازنويسي محمدتقي مختار ملكي، پرويز بيگي حبيب آبادي. - تهران: سازمان عقيدتي سياسي ارتش، (چاپ اول): 1378.

143 ص.: عكس (بخشي رنگي). - (انتشارات سازمان عقيدتي سياسي ارتش؛ 33).

طرح روي جلد: دايره هنرهاي تجسمي سازمان عقيدتي سياسي (حميدرضا خزاعي). شمارگان: 5000 نسخه.

كتاب حاضر مجموعه خاطرات سرتيپ دوم جانباز «رضا صبوري»، از 123 ماه حضور در جبهه هاي نبرد است. خاطرات در چهار بخش مجزا ارائه شده اند. خاطرات مربوط به «منطقه ي عملياتي جنوب، منطقه ي عمومي ميمك، منطقه ي عملياتي شمال غرب و منطقه ي عمومي سومار» هستند. برخي از موضوعهاي خاطرات عبارتند از: «عبور از منطقه ي آتش؛ خاطره اي از شكار تانكها و شهيد استوار عباسي؛ عمليات ضد كمين و اسارت گرفتن دشمن؛ عمليات والفجر چهار و يافتن گورستان بعثيون؛ خاطره اي از منطقه ي پنجوين؛ نفت شهر پس از پذيرش قطعنامه ي 598 و اعلام آتش بس؛ اسير شدن در منطقه ي ذرني و فرار كردن از دست عراقي ها در يك فرصت مناسب بمباران

آن سوي پل، مجموعه خاطرات

بازنويس موسي كيخا. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1376.

96 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار؛ 34).

شمارگان: ذكر نشده است.

كتاب دو بخش دارد؛ بخش اول شامل مطالب زير است: خاطراتي مربوط به دوران قبل و بعد از انقلاب و زمان جنگ شهيد «علي معمار» (مسؤول طرح و برنامه و معاون اول تيپ المهدي در عمليات فتح المبين، كه در منطقه ي سايت پنج به شهادت رسيد) و خاطرات همرزمان شهيد؛ مصاحبه درباره ي عمليات ثامن الائمه، گزارش گزارشگر جهاد كاشان در جنگ از شهيد معمار و نحوه ي شهادت وي؛ آخرين مصاحبه قبل از شهادت، قسمتي از سخنان سردار سرتيپ حسين دقيقي در حضور خانواده ي شهيد و جمعي از پاسداران؛ اشعاري در رثاي شهادت وي و متن كامل وصيتنامه ي شهيد. بخش دوم، شامل «نجواهايي با شهيد ماشاءالله نقوي، نقش شهيد در عمليات محمد رسول الله (ص)، در محور عملياتي فكه، تشريح وضعيت شهيد در صحنه هاي درگيري و شهادت و اسارت او» است. در پايان نيز فرازهايي از وصيتنامه شهيد ماشاءالله نقوي ارائه شده است.

آيينه سرخ

نويسنده حسن احمدي. - تهران: پيام آزادي، 93.1368 ص.

عنوان روي جلد: آينه سرخ «يادگارها».

شمارگان: 10000 نسخه.

مندرجات: آمده ايم بمانيم؛ هشت سال پشت در بهشت؛ آيينه ي سرخ؛ كيستيد، شما در شهر؛ شب حمله.

اين كتاب، مجموعه ي خاطرات «حسن احمدي» از جبهه هاي نبرد است. «آمده ايم بمانيم» يادآوري خاطرات نويسنده در هنگام بازگشت به خرمشهر پس از پايان جنگ است. «هشت سال پشت در بهشت» خاطره اي درباره ي شهيد «بهروز مرادي» (جوان خرمشهري و دانشجوي دانشگاه اصفهان) است كه هشت سال در پشت در بهشت در جبهه هاي خرمشهر و شلمچه و... ماند تا بالاخره به لقاء الله پيوست. «آيينه ي سرخ» خاطرات بازگشت راوي به خرمشهر در سال 1361 (پس از آزادي خرمشهر) است. در هر جاي

اردوگاه: يادداشتهاي يك سرباز

جمشيد اثني عشري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.

115 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 4).

طراح روي جلد: صادق مصلح.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Camp: A Soldier’s Writing

شمارگان: 6000 نسخه.

«اردوگاه» خاطرات يك سرباز وظيفه ي ايراني، از دوران انجام خدمت سربازي از دي ماه 1361 تا اواسط مهر ماه سال 1363 در اردوگاه اسراي عراقي است. اين كتاب، شامل 28 خاطره ي كوتاه است كه همگي نشان دهنده ي حس مهمان نوازي ايرانيان در مقابل اسراي عراقي است و نشان مي دهد كه مسؤولان اردوگاه با اسرا نه به عنوان دشمن، بلكه به عنوان مهمان برخورد مي كرده اند و همين رفتار باعث تأثير فراوان بر آنها مي شده است تا به آن حد كه بعضي از اسيران، روز اسير شدن خود را روز تولد دوباره ي خود ناميده بودند. اين خاطرات نشان دهنده ي رفتار اسلامي مسؤولان ايراني اردوگاه با اسيران عراقي است و تحولات روحي و رفتاري آنها را نمايان مي سازد.

[ صفحه 741]

از چنده لا تا جنگ: خاطرات شمسي سبحاني

مصاحبه و تدوين گلستان جعفريان. - تهران: سوره مهر، (چاپ اول): 1381.

188، [4] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 457: جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 138).

طراح روي جلد: رجب شهبازي، محسن كرمي.

شمارگان: 4400 نسخه.

«شمسي سبحاني» از اهالي چنده لا (مازندران) است. در اين كتاب، خاطرات او بيان شده است. وي پرستار است و در خاطرات خود، موارد زير را ذكر كرده است: «دوران كودكي، تحصيلات، فوت پدر، دوران قبل و بعد از انقلاب، درگيري با گروهكها در اوايل انقلاب، ورود به جامعه ي امدادگران در دوران جنگ، مأموريت در غرب و جنوب كشور، خدمت در بيمارستان سنندج، پاسداراني كه توسط ضد انقلاب كردستان به شهادت رسيده بودند، بيمارستان انديمشك، بيمارستان اهواز، عمليات خيبر، عمليات رمضان، خاطراتي از دوستان پرستار و دكتر رهنمون (رئيس بيمارستان نجميه كه در عمليات خيبر به شهادت رسيد)، عمليات فتح المبين، منطقه ي هويزه، موشكبارانها دزفول حملات هوايي به اين شهر و ديگر شهرهاي خوزستان، آشنايي با همسر، ازدواج و انتقال به تهران، تولد فرزند و...».

از رقابيه تا راين

خاطرات خليل قاضي زاده. - مشهد: جهاد دانشگاهي مشهد، 1378.

62 ص. - (انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد؛ 211: علوم انساني؛ 117).

شمارگان: 2200 نسخه.

كتاب «از رقابيه تا راين» خاطرات جانباز «خليل قاضي زاده» است كه دانشجوي لويزياناي آمريكا بوده، هنگام انقلاب تصميم مي گيرد به ايران باز گردد و در ايران به تحصيل ادامه دهد. با شروع جنگ، او كه دانشجوي دانشكده نفت آبادان است و در جهاد سازندگي هم فعاليت مي كند، همراه نيروهاي مردمي به دفاع از خرمشهر مي پردازد. همسر او نيز تدريس را رها كرده، به پرستاري از مجروحان جنگ تحميلي اقدام مي كند. در اين خاطرات، او از مجروح شدنش در عملياتي ياد مي كند كه در رقابيه ي شوش روي داده و از 140 تن بسيجي همرزم وي فقط او و يك مجروح ديگر زنده مانده اند، سپس شرح معالجات خود را در بيمارستانهاي ايران و آلمان (در

[ صفحه 742]

شهر كلن) بيان مي كند. او از چند تن از همرزمان شهيد خود نيز نام برده كه عبارتند از: شهيد عباس وزيري، شهيد رضا كشتكار، شهيد حسين خردمند و شهيد عبدالرضا صمدي.

از طوفان تا نسيم

محمدعلي موظف رستمي. - تهران: گويه، (چاپ اول): 175.1380 ص.

شمارگان: 5000 نسخه.

بخشي از خاطرات در آخرين شب هور در مجموعه خاطرات از لندن تا فاو قيد شده كه در اين دفتر نيامده است.

مندرجات: آخرين سفر در انتهاي هور، آنجا ميان نخلستان، از طوفان تا نسيم.

كتاب، مجموعه ي خاطرات نويسنده است. او آنها را به مادرش تقديم كرده است. در «آخرين سفر، در انتهاي هور»، نويسنده و دوستش حامد (كه تحصيل كرده ي آمريكا و آشنا به هنرهاي رزمي بود) در خدمت لشكر 25 كربلا قرار گرفتند. آنها در هورالهويزه بارها به كمين دشمن برخوردند و با شگردهاي حامد توانستند دشمن را نابود كرده، بگريزند. حامد در كميني به شهاد رسيد. «آنجا ميان نخلستان» ماجراي گروه «دفن» (دوربين، فيلمبرداري، نخلستان) است. امير و ديلماج و نويسنده، در روز روشن براي شناسايي و تهيه ي فيلم با غواصي از اروندرود رد شده و وارد نخلستان و منطقه ي عمليات والفجر هشت مي شوند. اين

از فرش تا عرش: خاطرات يك بسيجي داوطلب از دوران دفاع مقدس

نويسنده عبدالمجيد چراغعلي؛ [به سفارش] وزارت كشاورزي شورايعالي توسعه كاربرد مواد بيولوژيك و استفاده بهينه از كود و سم در كشاورزش. - كرج، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، معاونت آموزش و تجهيز نيروي انساني،

[ صفحه 743]

نشر آموزش كشاورزي، (چاپ اول): 93.1379 ص.

شمارگان: 1000 نسخه.

اين كتاب، خاطرات نويسنده از اسفند ماه 1359 تا روزهاي پاياني و قبول قطعنامه ي (598) 13 / 5 / 65 است كه در سه فصل، به ترتيب زماني تنظيم شده اند. برخي از خاطرات، درباره ي موارد زير هستند: «آموزش نظامي، اعزام به جبهه (اهواز)، اعزام به منطقه ي ميشداغ، تپه هاي الله اكبر، سوسنگرد، جبهه ي چولانه جبهه ي دهلاويه و شهادت چمران، عزل بني صدر، رياست جمهوري رجايي، ادغام ستاد جنگهاي نامنظم در سپاه و ارتش، عمليات طريق القدس، مجروح شدن، جهاد سازندگي دهكلان، پاكسازي ضد انقلاب از قروه و سنندج، عمليات فتح، گيلان غرب، دانشگاه تهران و رشته ي داروسازي، اعزام به اهواز، عمليات كربلاي پنج، حملات موشكي به پالايشگاه تهران، وضعيت بحراني پس از سقوط فاو و پيروزي هاي عراق در مناطق شلمچه، مهران، جزاير مجنون، آبادان و خرمشهر و قبول قطعنامه ي 598».

استاد زاده: زندگينامه آيه الله العظمي شاه آبادي و مجاهد شريف شهيد شاه آبادي

حوزه علميه شهيد شاه آبادي. - تهران: حوزه علميه شهيد شاه آبادي، 1365.

211 ص.: مصور، عكس، نمونه.

شمارگان: 10000 نسخه.

«شهيد مهدي شاه آبادي»، فرزند مرحوم آيه الله ميرزا محمدعلي شاه آبادي (ره)، در تاريخ 1309 در قم متولد شد و در بازديد از جبهه، پس از ديدار با رزمندگان لشكر 25 كربلا، در اثر اصابت تركش گلوله ي توپ به شهادت رسيد. كتاب شامل مطالب زير است: «زندگينامه آيات عظام ميرزا محمدجواد اصفهاني، ميرزا احمد بيدآبادي، ميرزا علي محمد شريف و ميرزا محمدعلي شاه آبادي، زندگينامه شهيد شامل «شرح ولادت، تحصيل، ازدواج، امامت مسجد، مسؤوليت ها پس از انقلاب، عشق و علاقه به رزمندگان و بازديد از جبهه ها و آخرين سفر به جبهه و شهادت، پيامهاي مسؤولان و آيات عظام درباره ي شهادت، بازتاب شهادت شهيد و ملاقات خانواده ي شهيد با آيه الله مشكيني و متن سخنراني ايشان درباره ي شهدا، صديقين و صالحين». در پايان كتاب تصاويري از پيكر مطهر شهيد،

[ صفحه 744]

نمونه ي دستخط

استقامت در مسير

طاهر مؤذن؛ زير نظر شوراي پژوهشي مؤسسه خانه انديشه جوان. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1379.

224 ص. - (داستان هاي جنگ ايران و عراق؛ 1).

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب در 37 قسمت، به صورت لحظه به لحظه، وقايع و رويدادها را از زمان ثبت نام يك بسيجي براي اعزام، تا پس از عمليات و بازگشت به خانه به تصوير كشيده است. مطالب شامل شرح «ثبت نام و نداشتن شناسنامه يا سن كم، آموزش، پادگان دو كوهه و تداركات و تجهيزات، مرخصي قبل از اعزام، كرخه و اردوگاه اسلام، صبحگاه در اردوگاه، راهپيمايي ها و رزمهاي شبانه براي آمادگي قبل از عمليات، سازندگي روح، حسينيه ي گردان و عزاداري، محرم در اردوگاه، شام غريبان، مردان با صفا و شوخي ها، مانور در منطقه ي عمليات، سرما و مشكلات، نماز شب، حمام، آماده باش، شب حمله، نبرد، مجروحان و بيمارستان صحرايي، شهادت، آتشبازي و انفجار در منطقه، خاكريزها، تك و پاتك دشمن، جنگ تانك، هواپيماها و بمباران منطقه، بازگشت به اردوگاه و...» است. مطلبي تحت عنوان «كو شهيدانتان!» به شرح وقايع پس از عمليات مي پردازد. در پايان نيز مرخصي و ديدار از خانواده ي شهداي همرزم تشريح شده است. اشعار و سروده هاي رزمندگان و... نيز در متن آمده است.

اعترافات، خاطرات سرهنگ عراقي عبدالعزيز قادر السامرائي

عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.

69 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 139).

طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Confessions: Memories of Iraqi Colonel

شمارگان: 3300 نسخه.

سرهنگ عبدالعزيز قادر السامرائي، اسير عراقي، به جنايات خود و ديگران طي جنگ اعتراف

امام به روايت امام، بازشناسي شخصيت امام از زبان خويش

به كوشش: غلامعلي رجايي. - تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج، (چاپ اول): 269.1376 ص.

طراح روي جلد: حسن سلطاني.

مطالب اين كتاب از كتابهاي «صحيفه نور، اربعين حديث، سر الصلوة و تحليلي از نهضت امام خميني و طليعه انقلاب اسلامي» گردآوري شده است.

مطالب كتاب از بيانات و سخنراني هاي حضرت امام خميني (ره) در مناسبتهاي مختلف انتخاب شده، موضوعهاي مختلفي را در بر مي گيرند. كتاب در پنج فصل تنظيم شده است. در فصل اول به ابعاد شخصيتي امام - مثل ايمان، معنويت، اخلاق، تواضع

امام خميني در آيينه ي خاطره ها

علي دواني. - تهران: نشر مطهر، (چاپ اول): 1373.

179 ص.: نمونه.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، شامل 39 خاطره در ارتباط با حضرت امام خميني (ره) است. موضوع خاطرات عبارتند از: «امام خميني و رضاخان، مخالفت با روحانيت، نجف اشرف، تدريس فقه و اصول، حفظ سلامت بدن، مبارزه با افكار

[ صفحه 746]

انحرافي، تواضع و فروتني، دگرگوني در تشكيلات حوزه ي علميه ي قم، عزاداري براي اهل بيت (ع)، ماجراي لغو تصويبنامه ي انجمنهاي ايالتي و ولايتي، حمله ي عمال شاه به مدرسه ي فيضيه، حوادث بعدي تا پانزده خرداد، پانزده خرداد و بازداشت امام خميني (ره) و...» در يك خاطره، درباره ي فتح خرمشهر و عمليات بيت المقدس صحبت شده است كه پيرو آن، حضرت امام به مسأله مدال دادن صدام به افسران فراري و كاريكاتورهاي كشيده شده پس از پيروزي عمليات اشاره فرموده اند.

اندوه شب بي پايان

ابراهيم يونسي؛ مترجم: عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1377.

48 ص. (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 151).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Grief of the Endless Night

طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.

شمارگان: 3300 نسخه.

در اين كتاب يكي از افسران عراقي، سرگرد ابراهيم يونسي، خاطرات خود را از سالهاي جنگ عراق عليه ايران بازگو كرده است. در اين خاطرات، او به رفتار وحشيانه ي بعثي ها با نيروهاي زير دست و هم چنين، به فساد و بي بند و باري آنها اشاره كرده است. وي در قسمتي از خاطرات خود به چند عمليات عليه جمهوري اسلامي ايران اشاره مي كند كه همه ي آنها با شكست مواجه شده اند. وي به همين سبب و به اين جهت كه قصد تسليم شدن به نيروهاي ايراني را داشته است، تنبيه مي شود و مورد مؤاخذه قرار گرفته، به مدت سه ماه زنداني مي شود. بالاخره پس از آزادي در تاريخ 23 / 12 / 1983 به درجه ي سرهنگي ارتقاء مي يابد؛ ولي پس از پايان جنگ از عراق فرار كرده، خود را تسليم نيروهاي سپاه

اوج افتخار: خاطراتي از هشت سال دفاع مقدس

مؤلف علي محمد بزرگواري؛ ويراستار علي شهبازي. - [تهران]: نقش كلك، (چاپ اول): 1381.

174 ص.: مصور، عكس.

كتابنامه به صورت زيرنويس.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب، حاوي چهارده خاطره از روحاني «علي محمد بزرگواري» است، موضوعهاي خاطره ها عبارتند از: «اعزام به جبهه ي خرمشهر و شنيدن خبر سقوط خرمشهر، منطقه ي عملياتي ثامن الائمه و جبهه ي كرخه نور، عمليات فتح المبين و منطقه ي تپه ي 182 و فكه، منطقه ي عين خوش و روستاي زبيدات پس از عمليات محرم، شناسايي هاي قبل از عمليات، منطقه ي قصر شيرين و اعزام از طرف دفتر تبليغات اسلامي حوزه ي علميه ي قم به جبهه هاي غرب، تپه ي شهيد علم الهدي، جبهه ي چنگوله، جزيره ي مجنون و تيپ المهدي، حضور در پادگان دو كوهه، عمليات بدر و رزمندگان تيپ بيست رمضان در منطقه ي جفير، عمليات والفجر هشت در منطقه ي فاو با لشكر خط شكن 25 كربلا، منطقه ي حاج عمران، كربلاي يك در منطقه ي مهران، كربلاي چهار در منطقه ي آبادان، منطقه ي ماووت و پد خندق». تصاويري در ارتباط با خاطرات همراه با زيرنويس در كتاب موجود است.

بابايي به روايت همسر شهيد

[نويسنده] علي مرج. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1380.

50 ص.؛ 11 ص. تصوير: مصور، نمونه، عكس. - (انتشارات روايت فتح؛ 6. نيمه پنهان ماه؛ 5).

شمارگان: 5500 نسخه.

سرتيپ خلبان «شهيد عباس بابايي» (متولد 1329)، روز پانزدهم خرداد 1366 طي مأموريت جنگي، هنگام پرواز با هواپيماي جنگنده ي «اف - پنج»، هدف پدافندهاي دشمن قرار گرفت و به شهادت رسيد. اين كتاب حاوي خاطرات همسر وي، «صديقه (مليحه) حكمت»، از زمان خواستگاري تا هنگام شهادت اين خلبان جان بر كف است. مطالب كتاب عبارتند از: «نحوه ي خواستگاري، خاطراتي از دوران قبل از انقلاب و روحيات شهيد در آن دوران، ملاقات با آيت الله صدوقي و گرفتن پول براي تقسيم بين فقرا، خاطراتي از دوران جنگ، دريافت مدال افتخار و درجه ي سرتيپي از دست آيت الله خامنه اي و خاطره اي از زمان عزيمت به مكه». در پايان كتاب نمونه اي از دستخط

[ صفحه 748]

شهيد (وصيتنامه ي شهيد) و عكسهايي از دوران جواني وي با همسر و بعد از انقلاب با

باروت و باران: داستان يك سفر هشت روزه

عليرضا متولي. - تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 1378.

138 ص. - (خاطره؛ 1).

طراح روي جلد: كيانوش غريب پور.

شمارگان: 3000 نسخه.

مندرجات: دو پنجره باراني؛ جاده... و بعد فانوس هاي روشن؛ يك حس مه آلود؛ مسافر گمشده؛ بستان؛ فانوسي شكسته؛ حبيب؛ زمين زخمي؛ آسمان باروتي؛ در سنگر باران مي بارد؛ ماجراي محاصره تانك ها؛ پايان سفر؛ از نرسيده به انتهاي خيابان غربت؛ ده سال بعد.

اين كتاب، يادداشتهاي نويسنده از سفر هشت روزه ي خود - به عنوان خبرنگار كيهان بچه ها - به جبهه هاي جنوب است. وي در مسير سفر، از اردوگاه كوثر (واقع در جاده اهواز - سوسنگرد) به سوي جبهه ي شلمچه رفته، ملاقات خود با رزمندگان و فرماندهان و حوادث را يادداشت كرده است. همچنين از موقعيت شهيد اصغر لاوي (كه به سه راه فتح مشهور است) و بستان و اهواز يادداشتهايي برداشته است. از جمله افرادي كه نويسنده با آنها ملاقات كرده است، مي توان به اين رزمندگان اشاره كرد: «علي اصغر صادقي (معاون گردان زهير)، داود حيدري، بسيجيان مسجد علي اكبر محله ي هاشمي تهران، سيد مرتضي شفيعي، فرماندهان لشكر هفت ولي عصر (عج)، حبيب غني پور، دادا اكبر فرمانده گردان در محور شلمچه، بسيجيان آران كاشان، بهمن (عبدالوهاب) قاسمي و محمد ذاكري».

باغ انگور، باغ سيب، باغ آيينه: گفت و گو با صفيه مدرس همسر سردار شهيد مهدي باكري

گفت و گو از مرتضي سرهنگي واحد گودرزياني. - تهران: كمان، (چاپ اول): 1379.

28 ص. - (بانوي ماه؛ 4).

شمارگان: 2200 نسخه.

اين كتاب مصاحبه ي مجله ي كمان با همسر «شهيد مهدي باكري» است. وي در اين مصاحبه درباره ي خاطرات خود از شهيد صحبت كرده كه شامل موارد زير است: «آشنايي با شهيد در هنگام برداشت محصول انگور، ازدواج با مهريه اي ناچيز (يك جلد كلام الله مجيد و يك كلت)، جدايي شهيد از شهرداري و پيوستن به سپاه، كوچيدن از اروميه به اهواز، مجروحيت در عمليات فتح المبين، شهادت برادر شهيد، جلسه با رزمندگان در منزل و ندادن نان به همسر (به سبب آن

با كاروان لاله ها: برگ هايي از دفتر خاطرات «مجموعه چند خاطره و يادداشت و يك سفرنامه»

نويسنده محسن پرويز. - تهران: اميركبير، (چاپ اول)، 147.1379 ص.

شمارگان: 1500 نسخه.

مندرجات: نبرد فتح المبين؛ او كه جز خدا هيچ نمي ديد؛ به ياد آن برنگشته، كه در مجنون، مجنون وار به سوي معبود شتافت؛ حسرت شهادت؛ ضيافت لاله ها؛ رنجنامه اي در غم از دست دادن ياران والفجر مقدماتي و والفجر يك؛ در غم از دست دادن سردار شهيد حاج محمدابراهيم همت (به مناسبت اربعين شهادتش)؛ به ياد سردار خيبر.

اين كتاب، شامل مجموعه ي خاطرات و سفرنامه اي است كه توسط نگارنده درباره ي جبهه هاي جنگ نوشته شده است. خاطرات عبارتند از: خاطره اي از نبرد فتح المبين، خاطره هايي از شهيدان: حاج آقا اثني عشري و حاج علي جزماني و نحوه شهادت آنها، جانباز مهندس مسعود پتراكو (در تاريخ 1 / 12 / 1365)، شهيد محمدرضا كارور (شهيد در عمليات خيبر)، مهدي هدايتي دولابي (كه در عمليات والفجر هشت به شهادت رسيد) و خاطره اي از پادگان دو كوهه.

بالامبو

عباس نيلفروشان؛ بازنويسي عين الله كاوندي؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1372.

48 ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي). - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 10).

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب به مناسبت هفته بسيج (5 - 12 آذرماه) منتشر شده است.

«بالامبو» نام ارتفاعاتي در جنوب شهر حلبچه است كه بلندترين قله ي آن، 1602 متر ارتفاع دارد و طي عمليات

[ صفحه 750]

والفجر ده، توسط گردان امام حسين (ع)، از لشكر هشت نجف، آزاد شد. كتاب «بالامبو» شرح خاطرات فرمانده ي گردان (عباس نيلفروشان) است كه از «شب عمليات تا گذر از ارتفاعات، ورود به شهر حلبچه و آزادسازي آن، استقبال مردم، بمباران شيميايي شهر حلبچه توسط رژيم بعث عراق و لحظات تأسف بار شهادت مردم بيدفاع حلبچه» را شامل مي شود. خاطراتي نيز از نحوه ي شهادت رزمندگان ذكر شده است. در پايان كتاب نيز اسامي و محل اعزام شهيدان لشكر هشت نجف اشرف در ارتفاعات بالامبو و كارنامه اي از عمليات والفجر ده (شامل رمز، هدف، منطقه، نتايج عمليات و تجهيزات و غنايم به دست آمده از دشمن) همراه با عكسهايي از لحظات اعزام به منطقه تا تصرف قله و شهادت مردم بيگناه در حلبچه ارائه

براي عمليات آمده ام

خاطره ي علي چرخكار؛ بازنويس نثر رضا پريزاد. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1377.

[167] ص.، [16] ص. تصوير (رنگي)، نمونه. - (ادبيات دفاع مقدس؛ خاطره: 7).

شمارگان: 5000 نسخه.

كتاب حاضر شامل 3 بخش است. بخش اول به شرح 24 خاطره علي چرخكار با احمد متوسليان از مناطق جنگي مريوان، ارتفاعات زلم، منطقه احمد آوا خرمال، پاوه، منطقه عملياتي فتح المبين، عمليات خيبر، سفر سوريه، آموزش نيروهاي حزب الله لبنان در بعلبك، عمليات بيت المقدس، عمليات مهران، عمليات محمد رسول الله (ص)، تسخير دژ سرو آباد، مجروحيت احمد متوسليان و... مي پردازد. در اين بخش خاطراتي از شهيدان: مهدي زين الدين، داورزني، قجه اي، وزوايي، حاج همت، عليرضا ناهيدي و... نيز نقل شده است. بخش دوم شامل زندگينامه علي چرخكار شامل: تحصيلات، آموزشهاي نظامي، مسئوليت هاي فرماندهي وي به همراه نمونه اي از دستخطها و نامه هاي اداري دوران جبهه است. بخش سوم با نام «يادهاي زلال»، شامل عكسهايي رنگي، با زيرنويس، از حضور وي در مناطق مذكور به همراه شهيد متوسليان و در جمع رزمندگان است.

بر ستيغ صبح، سيري در حماسه ها و حيات نوراني سردار شهيد اسلام مهندس مهدي اميني فرمانده عمليات سپاه اروميه

جلال محمدي. - تبريز: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 274.1374 ص.

اين كتاب، مجموعه ي خاطرات 52 تن از دوستان، آشنايان، اطرافيان و همرزمان شهيد مهندس مهدي اميني، فرمانده ي عمليات سپاه اروميه است. خاطرات نشان دهنده ي ويژگي هاي اخلاقي و شخصيت وي هستند. «تعبد، تعهد، خلوص نيت، ساده زيستي، ابتكار عمل و خلاقيت در فرماندهي» از جمله ويژگي هايي هستند كه در اين خاطرات به چشم مي خورند. براي مثال، «مرتضي جهانگيرزاده» درباره ي او گفته است كه چهره ي شهيد اميني به عنوان فرمانده ي عمليات سپاه اروميه خيلي درخشان بود. او عده اي را تحت عنوان گروهان شهادت و ضربت براي عمليات چريكي جمع كرد كه به دشمن يورش مي بردند. اينها تيشه به ريشه ي ضد انقلاب و منافقين مي زدند. برادر «نيك بخت» نيز

بر فراز ميمك، خاطرات ستوان دوم خلبان احمد كروندي

احمد كروندي؛ به كوشش: حجت شاه محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.

56ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 49).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Above The Meimak: The Memories of the pilot 2nd It.

اين كتاب، مجموعه ي خاطرات خلبان، «احمد كروندي» است كه با هم پروازان خود آتش به جان تانكهاي دشمن بعثي مي انداختند. اين خلبان جوان به خاطر همين رشادت و شايستگي به دريافت نشان فتح نايل شد. اين خاطرات به كوشش «حجت شاه محمدي» گردآوري و تدوين شده است. كتاب به سه قسمت كلي به نامهاي» 1 - نوسود آزاد شد، 2 - شياكوه و 3 - كانال خواب» تقسيم شده است و هر قسمت، با توجه به عنوان آن، به خاطرات خلبان مذكور از منطقه ي مورد نظر و خصوصا ميمك مي پردازد. هر يك از خاطرات شرحي از دلاوري و شجاعت و رشادت سربازان اين مرز و بوم است.

به دنبال آن گمشده

منوچهر رنجبر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.

110 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 95).

عنوان به انگليسي: Following The Lost One.

مندرجات: روزهاي اول؛ عمليات كربلاي 4؛ عمليات كربلاي 5؛ عمليات كربلاي 8؛ عمليات والفجر 10؛ عمليات و الفجر 8؛ عمليات بازدارنده ي بجليه.

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب خاطرات برادر رزمنده، منوچهر رنجبر از روزهاي اول جنگ تحميلي در مناطق اهواز، سوسنگرد و انديمشك است و در آن، از خاطرات رشادت، ايثارگري و جانبازي رزمندگان جبهه هاي حق عليه باطل در كنار دكتر چمران و همچنين از عملياتهاي كربلاي چهار، كربلاي پنج، كربلاي هشت، والفجر ده، و الفجر هشت و عمليات بازدارنده بجليه سخن گفته شده است. در سراسر خاطرات نقل شده، از خود گذشتگي، خلوص مطلق، ايمان، و شجاعت رزمندگان مشهود است.

پرچين راز: مجموعه خاطره

نوشته علي هادي؛ [راوي] خاطره: احمد يوسف زاده مولايي؛ بازنويس نثر حسن بني عامري؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1372.

14،114 ص.: عكس، نمونه (دستخط). - مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: مجموعه خاطره؛ 14).

شمارگان: 5000 نسخه.

كتاب، خاطرات آزاده «احمد يوسف زاده ي مولايي» در مورد 23 اسير نوجوان كم سن ايراني است كه عراق از آنها براي ايجاد جنگ تبليغاتي، به ويژه در هنگام شكست از نيروهاي ايراني طي عملياتي مانند عمليات بيت المقدس، استفاده مي كرده است. عراقي ها با اين كار مي خواستند مراكز حقوق بشر را به اعتراض عليه ايران وادارند. احمد يوسف زاده مولايي، خاطرات خود را از بازجويي ها، انتقال به بصره و بغداد و مصاحبه هايي كه با آنها شده، بيان مي دارد. آنها براي فريب اذهان جهاني، اين اسيران را به كاظمين و ديدار صدام در وزارت دفاع برده، از آنها عكس برداشتند. هنگام

پرستوهاي دجله

خاطرات ابراهيم رنجبر؛ به كوشش محمدرضا ملكي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.

75 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 101) نسخه.

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Swallows of the Tigris River

اين كتاب مجموعه خاطرات ابراهيم رنجبر (از نيروهاي سپاه و هنرجوي هنرستان از شهرستان شاهرود) است كه در تاريخ 25 / 10 / 1363 همراه با دوستانش از سوي گردان كربلا، جمعي لشكر 17 علي ابن ابي طالب (ع)، براي چندمين بار، به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل اعزام شده است. او در اين يادداشت ها از حركت خود با سپاه از شاهرود تا رسيدن به اهواز و برخورد دوستانه ي بسيجيان با يكديگر و استقرار در انرژي اتمي آبادان - مقر لشكر 17 علي ابن ابي طالب (ع) - و جزيره ي شمالي مجنون و اقامت چند روزه در هر يك از اين مكان ها، مراسم نوحه خواني، زمزمه هاي عاشقانه و راز و نيازهاي نيمه شب و شوق و ذوق قبل از عمليات سخن گفته است. اين يادداشت ها از صفاي موجود در جبهه و در عين حال دليري رزمندگان اسلام حكايت مي كند. در پايان كتاب نيز بازگشت از عمليات و شهادت جمعي از دوستان ذكر شده است كه چهره ي منطقه دارخوين

پرواز

عبدالحميد رضانيا. - تهران: نشر زلال، 91.1369 ص.

شمارگان: 5500 نسخه.

مندرجات: فراق؛ خداحافظ شهر نور؛ زنگ تاريخ؛ نوح زمانه؛ آقا سيد؛ آقاي دكتر؛ ساقي؛ اروند؛ كلام سكوت؛ پرواز؛ جام تلخ وداع؛ طلبه ي شهيد؛ شمع جمع؛ حاضر.

كتاب شامل چهارده دستنوشته يا خاطره است؛ هر يك به مناسبتي و با ياد شهيدي. «فراق» وصف جدايي از شهداست. «خداحافظ شهر نور» فاو و نخل هاي سوخته اش را به ياد مي آورد. «زنگ تاريخ» يادآور شهر مهران است و مدرسه اي كه با دانش آموزان (در اثر بمباران) با خاك يكسان شد. «نوح زمانه» در وصف امام خميني (ره) است «آقا سيد» ياد سيد مهدي طباطبايي و «آقاي دكتر» خاطره ي شهيد حميدرضا عاشوري است كه در عمليات بيت المقدس شش) شهيد شد. «ساقي» به ياد شهيد كريم (ميثم) سواري نژاد (شهيد در عمليات مرصاد)، «اروند» به ياد شهيد

[ صفحه 754]

اروند كنار، محمدحسن عسگريان و «كلام سكوت» به ياد طلبه ي شهيد عباس اعتماديان، شهيد در منطقه ي ماووت عراق (در عمليات بيت المقدس شش نوشته شده اند. «پرواز» يادي است از شهيدان همرزم نويسنده در عمليات هاي مختلف كه هر يك با ايثار و از جان گذشتگي به لقاء الله پيوستند. «جام تلخ وداع» براي اتمام جنگ نوشته شده و قطعه هاي «طلبه ي شهيد»، «شمع جمع» و «حاضر» نيز هر يك به ياد طلبه هايي نوشته شده اند كه در عمليات كربلاي پنج و كربلاي هشت به شهادت رسيده اند. نويسنده در هر خاطره، با يادآوري خصوصيات هر يك از شهدا، مقام آنها را بزرگ داشته، يادشان را گرامي مي دارد.

پرواز شماره 22، خاطرات خلبان عراقي

عصام عبدالوهاب الزبيدي؛ مترجم: محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.

71 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 17).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Flight 22, Memoirs of an Iraqi pilot

عنوان روي جلد: پرواز شماره 22: خاطرات خلبان عراقي عصام عبدالوهاب الزبيدي.

شمارگان: 6600 نسخه.

اين كتاب خاطرات خلبان عراقي، عصام عبدالوهاب الزبيدي، از دوران كودكي تا هنگام فرود آمدن با چتر نجات در دزفول است. وي در خانواده اي مذهبي در بغداد به دنيا آمد

پلنگ خورنوازان

صفت الله همتي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

53 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات: 76).

شمارگان: 4400 نسخه.

رحمتي، خادم و صياد سه دوست صميمي هستند كه از شلمچه در كنار هم بوده اند. آن ها هر لحظه انتظار عمليات را مي كشند. ولي در جنوب عملياتي در پيش نيست! با فراخوان نيرو به غرب، به آن منطقه اعزام مي شوند و باز در كنار هم قرار مي گيرند. در منطقه ي دزلي، خادم به خاطر تجربياتش در گروه شناسايي قرار مي گيرد. او به اتفاق گروه

تانك شكار رفيع: رفيع غفاري، ركورددار بي نظير در شكار تانك: خاطرات سرهنگ جانباز رفيع غفاري

به اهتمام معاونت عمليات نزاجا، دايره تدوين تاريخ جنگ. - تهران، ايران سبز، (چاپ اول): 1380.

95 ص.: مصور (رنگي)، نقشه، جدول، عكس (رنگي).

شمارگان 3000 نسخه.

در روي جلد و عطف كتاب گردآورنده هيأت معارف جنگ شهيد سپهبد علي صياد شيرازي ذكر شده است.

اين كتاب خاطرات «سرهنگ جانباز، رفيع غفاري»، متولد سال 1326 در ميانه است. او طي مدتي نزديك به چهار سال حضور در جبهه تعداد 142 تانك و 51 نفربر دشمن را منهدم نموده است. پس از مقدمه و پيش گفتار، خاطرات سرهنگ رفيع غفاري در نه بخش، دو پيوست، فهرست راهنما، نقشه و تصاويري از او ارائه شده است. خاطرات از دي ماه 1359 (با عنوان «از شيراز تا سپتون») آغاز مي شود و با عناوين «در رقابيه»، «مقدمات عمليات فتح المبين»، «عمليات فتح المبين»، «نجات از ميدان مين»، «عمليات بيت المقدس»، «عمليات مسلم بن عقيل»، «عملياتهاي والفجر يك و دو و سه» و «عمليات بدر» ادامه مي يابد. پيوست يك، جدول زمان، تعداد و محل تانكهاي منهدم شده است و پيوست دو، نكات آموزشي و تجربيات را ارائه مي دهد. نقشه ي مناطق درگيري نيز ضميمه است.

تپه برهاني

حميدرضا طالقاني. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ دوم): 176.1373 ص.

اين كتاب قبلا در سال 1368 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، واحد تبليغات و انتشارات منتشر شده است.

اين كتاب، خاطرات، رويدادها و مشكلات دوران حضور نويسنده در جبهه طي عمليات والفجر دو، به قلم خود او، به صورت روز شمار شرح داده شده است. او ابتدا زندگينامه و چگونگي رفتن به جبهه و سپس رويدادها را بيان مي كند. گروهان آنها به منطقه ي حاج عمران به (يك تپه ي تازه آزاد شده) اعزام مي شوند. نيروهاي عراقي تپه را محاصره مي كنند و مدتي طولاني به رزمندگان، آب، مهمات و غذا نمي رسد. راوي كه از مچ پا مجروح شده، شاهد شهادت ياران مجروح و تشنه لب است. مهمات آنها تمام مي شود و عراقي ها مجددا تپه را تصرف مي كنند. او و چند رزمنده ي ديگر، خود را از شيب خطرناكي به پايين مي اندازند. در اين درگيري بازوي او نيز تركش مي خورد. آنها مدت پانزده روز در شرايطي بي غذايي، با جراحات عفونت كرده و خوردن برگ درختان سر مي كنند. در نهايت

[ صفحه 756]

نيروهاي اسلام مي رسند و آنها نجات مي يابند و اين تپه، به سبب دلاوري هاي شهيد برهاني، (فرمانده ي گردان)، تپه ي شهيد برهاني نام مي گيرد.

تير مستقيم

علي كوهي قمصري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1376.

88 ص.: مصور. عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 131).

شمارگان: 3300 نسخه.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Direct Shoot

«علي كوهي قمصري» نوجوان پانزده ساله كاشاني پس از كسب رضايت پدر و ديدن آموزشهاي نظامي به منطقه ي فاو اعزام و پس از آموزش، وارد واحد زرهي مي شود. او يك بار

جان عاريت، مجموعه خاطرات سردار شهيد حاج علي قوچاني

جعفر شهيدي، مصطفي كاظمي. - [اصفهان]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1375.

170 ص.: عكس. (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 6).

شمارگان: 5000 نسخه.

كتاب داراي هفت بخش است. كه عبارتند از: «خاطرات خانواده ي شهيد؛ خاطرات شهيد از مكه؛ خاطرات همرزمان شهيد؛ نحوه ي شهادت؛ فرازهايي از سخنان شهيد؛ گذري بر زندگي شهيد و وصيتنامه ي شهيد». شهيد علي قوچاني در كودكي همراه خانواده اش از اراك به اصفهان رفت. از كودكي با سختيها انس گرفت. در دوران انقلاب با وجود سن و جثه ي كوچك فعاليت مي كرد. در درگيريهاي كردستان شركت كرد و با شروع جنگ به جنوب رفت و مدت شش سال در خدمت جبهه ها بود. او در عملياتهاي متعددي (مانند عمليات ثامن الائمه و فاو) شركت داشت و بارها مجروح شد و تا مرز شهادت پيش رفت. سرانجام بعد از شش سال جانبازي، در سن 22 سالگي به شهادت رسيد. شهيد در وصيتنامه ي خود از خانواده -

جنگ پابرهنه

رحيم مخدومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.

148 ص: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطرات؛ 10).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Battle of Bare-footed

كتاب «جنگ پابرهنه»، خاطرات رزمنده، «رحيم مخدومي» است. اين خاطرات از شرح عمليات شلمچه شروع شده، به شرح دفاع نيروهاي ايران در برابر حملات دشمن مي پردازد. او در خاطرات خود، به شرح محاصره شدن رزمندگان گردان توسط نيروهاي عراقي، شكستن محاصره با ايثارگري يكي از رزمندگان، شهادت فرمانده ي گردان، وضعيت مجروحان، گرمازدگي، عقب نشيني و وضع و حال يكايك همرزمانش در اين عمليات و تلاش آنها و ياد شهيدان همرزم خويش پرداخته است و در پايان هم از بازگشت خود به تهران، پس از پذيرش قطعنامه ي 598 و زندگي عادي با پيش گرفتن شغل معلمي، سخن مي گويد.

جنگ سوم

نوشته مجتبي الحسيني؛ ترجمه محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.

348 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 22).

شمارگان: 5500 نسخه.

كتاب حاضر شرح واقعي زندگي يك پزشك اسير عراقي است كه بر خلاف اعتقادات و تمايل خود در جنگ عراق عليه ايران شركت كرده بود. خاطرات وي از زمان شروع حكومت صدام تا شروع جنگ و حضور راوي به عنوان سرباز وظيفه ي هنگ سوم در مناطق مختلف جنگي (از جمله جفير و خرمشهر) را شامل مي شود. از جمله مطالب بيان شده، نحوه ي برخورد بعثي ها با مجروحان ايراني و مردم ساكن در روستاهاي به تصرف درآمده است. وي همچنين مطالبي در زمينه ي تنش هاي سياسي بين گروههاي انقلابي ايران و سازمان مجاهدين و ليبرالها به سركردگي بني صدر بيان كرده است. مجتبي الحسيني در سال 1361، در عمليات رمضان، به اسارت نيروهاي ايراني درآمد.

چشم بيدار حماسه، خاطراتي از سرلشكر پاسدار شهيد حسن باقري (افشردي)

بازنويس متن محمد خسروي راد. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كمينه انتشارات، 1376.

150 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 28: مجموعه خاطرات سرداران شهيد؛ 5).

شمارگان: 10000 جلد.

اين كتاب، شامل شرح حال و زندگينامه و خاطرات سرلشكر پاسداز شهيد حسن باقري است. از جمله مطالب ارائه شده در كتاب موارد زير است: زندگينامه ي خلاصه (تولد، دوران كودكي و نوجواني، ورود به دانشگاه، خدمت سربازي، ورود به سپاه و حضور در جنگ)، خاطرات نقل شده از مادر، آشنايان و همرزمان درباره ي علاقه ي وي به كتاب و مطالعه، سئوال و جوابهاي مكرر در دانستن مطلب، شركت در تظاهرات قبل از انقلاب، خصوصيات اخلاقي وي،

[ صفحه 759]

فرماندهي و طرحهاي وي در عمليات، برخوردش با اسراء و رزمندگان، اهميت دادن به نماز اول وقت، متانت و بردباري، مجروح شدن، مطيع فرماندهي و امر امام (ره) بودن، تولد فرزند وي، مسؤوليت ها و سمتهاي وي، اهميت دادن به مقررات و نظم؛ اهميت دادن به بسيجي ها، و.... وي در سال 1361 در فكه به شهادت رسيد. در پايان كتاب تصاويري - بدون زيرنويس - از وي در دوران خبرنگاري و

چهل و دو روز نبرد با استكبار

حشمت الله محمدي. - [بي جا]: اداره كل ارشاد اسلامي لرستان، 1370؟.42 ص.

اين كتاب به شرح حوادث استان لرستان از تاريخ 19 / 10 / 65 تا 30 / 11 / 65 پرداخته است. روز نوزدهم دي ماه 1365 روز آغاز عمليات كربلاي پنج است. دشمن كه در اين عمليات، موفق نبوده است، بمباران شهرها را آغاز مي كند. از جمله شهرهاي بمباران شده، شهرهاي استان لرستان است. در اين كتاب به بمباران شهرهاي كوهدشت، اليگودرز، خرم آباد، بروجرد و ديگر شهرها و روستاهاي استان اشاره شده است. نويسنده پس از آن به شرح خرابيها، شهادت و به خاك و خون كشيده شدن بسياري از مردم لرستان، و ويران شدن بسياري از مراكز آموزشي، تجاري، اداري و مسكوني پرداخته، از مقاومت مردم باقي مانده در شهرهاي بمباران شده و پذيرش صميمانه ي مهاجران توسط مردم شهرهاي ديگر سخن مي گويد. ضد انقلاب، نيز در اوج بمباران شهرها به شايعه پراكني مي پردازد، ولي مردم بي توجه به آنها مقاومت مي كنند. پايان كتاب، پايان 42 روز مقاومت مردم و متوقف شدن بمباران شهرها است.

حكايت سال هاي باراني

خاطره مهدي مرندي؛ بازنويس نثر: محمد خسروي راد. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، (چاپ اول): 1376.

348، [20]ص.: تصوير (رنگي)، نقشه (رنگي تا شده)، عكس. - (ادبيات دفاع مقدس؛ خاطره: 5).

[ صفحه 760]

اين كتاب، شرح زندگي و «حضور مهدي مرندي» در جبهه ها طي دوران دفاع مقدس است. وي در اين خاطرات، به صورت مشروح، فعاليت هاي خود را نوشته است، بدين قرار: «پيوستن به سپاه، عزيمت به جبهه هاي غرب و سر پل ذهاب، شركت در اولين عمليات سپاه به نام عمليات قاسم بن حسن (ع)، حمله در ارتفاعات 1100 صخره اي و دشت دار بلوط و آزاد كردن حدود شش كيلومتر مربع از اراضي اشغالي، شركت در عمليات مطلع الفجر، عهده دار شدن مسؤوليت اطلاعات عمليات منطقه هفت قرارگاه نجف، شركت در عمليات فتح شش ارائه طرح عمليات فتح ده (براي روشن كردن تكليف جاش ها و

حماسه آفرينان جبهه هاي جنگ

از محمد بيگلربيگي. - تهران: [بي نا]، 1360.

104 ص.: مصور، عكس.

عنوان روي جلد: به سوي جبهه.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، خاطرات محمد بيگلربيگي درباره ي يكي از همرزمان وي به نام صادق است. محمد در يكي از پادگانهاي تهران با فردي به نام صادق دوست مي شود. آنها تمام امور اعزام به جبهه را با هم انجام مي دهند و عازم جبهه مي شوند. صادق با اين كه فردي عامي بود، از نظر ايمان و اخلاق از مراتب بالايي برخوردار بود. صادق در يكي از حمله ها، زماني كه به يك اسير عراقي رسيد، زخم او را درمان كرد و به او آب داد، در حالي كه فرمانده ي او با اين كار مخالفت مي كرد. وي يكي از عاشقان حضرت علي (ع) بود و بسيار از ايشان سخن مي گفت و اين موضوع را براي افراد جوان بازگو مي كرد و رغبتي بين جوانان براي فكر و صحبت در مورد حضرت علي (ع) ايجاد كرده بود. سرانجام در يكي از حمله ها صادق به درجه ي رفيع شهادت نائل شد و راوي خبر شهادت او را براي همسر و پسر ده ساله اش در تهران برد.

حماسه هشت سال دفاع مقدس: در جبهه ها چه خبر بود؟ (جلد 1)

تهيه و تنظيم: مجمع فرهنگي شهيد آيت الله بهشتي. - تهران: نشر مهربان، (چاپ چهارم): 1378.

204 ص.: مصور، عكس.

شمارگان: 8000 نسخه.

چاپ هاي اول، دوم و سوم: 1378؛ شمارگان به ترتيب 2000، 10000 و 8000 نسخه.

در اين كتاب، كه از سلسله مباحث و تحقيقات مربوط به جنگ است، شرح مشاهدات و خاطرات نويسنده طي هشت سال دفاع مقدس و ايام حضور در جبهه، همراه با قطعات و نوشته هايي درباره ي شهيدان و جانبازان گرد آمده است. كتاب داراي دو بخش است: بخش اول به نقش و تأثير افراد، نهادها، گروه ها و... در مسأله ي جنگ مي پردازد و در بخش دوم، وصيتنامه ها و زندگينامه ها و شرح سلحشوري رزمندگان و ارزشهاي دفاع مقدس آمده است. تصاويري از رزمندگان، جبهه ها، شهدا و جانبازان از ديگر مطالب كتاب است.

حماسه هشت سال دفاع مقدس: در جبهه ها چه خبر بود؟ (جلد 3)

نگارش صادق ظاهر؛ تهيه و تدوين مجمع فرهنگي شهيد آيت الله بهشتي. - تهران: دفاع، (چاپ اول): 1378.

208 ص.: مصور، عكس، نمونه.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب به تمامي زنان حماسه سازان هشت سال دفاع مقدس تقديم شده است.

مطالب اين كتاب، ادامه ي مباحث و تحقيقات جنگ است كه در سه بخش كلي و قسمت ضمائم ارائه شده اند. بخش اول، نقش زنان در قيامها از جمله انقلاب اسلامي ايران و هشت سال دفاع مقدس را مورد بررسي قرار مي دهد. بخش دوم (سطرهاي سرخ)، شامل خاطرات رزمندگان و زنان حماسه ساز هشت سال دفاع مقدس است و خود شامل دو فصل است [فصل اول: «لطايف عاشقان ديار دوست» (نه خاطره از رزمندگان و بسيجي هاي شهيد) و فصل دوم: «لطايف شاهدان عشق» (شش خاطره از مادران و زنان شهيد)]. بخش سوم كتاب، «صداي سخن عشق»

[ صفحه 762]

نام دارد و مجموعه ي يازده زندگينامه و وصيتنامه ي شهيدان دفاع مقدس است. در بخش ضمائم، اسنادي از همكاري جاسوسي امريكا با عراق طي جنگ عليه جمهوري اسلامي ايران و تصاوير و اسنادي از حماسه سازان هشت سال دفاع مقدس، با زيرنويس، به چاپ رسيده است.

حماسه هويزه

نصرت الله محمودزاده؛ پيشگفتار به قلم آيت الله خامنه اي؛ تهيه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ. - تهران: اميركبير، (چاپ دوم): 1376.

87 ص. - (ادبيات مقاومت).

خاطرات به نقل از رزمنده اي است كه كنار حماسه آفرينان هويزه تا آخرين لحظات مي جنگيده و شاهد ايثار، ايمان و خلوص نيت اين حماسه آفرينان بوده است. راوي با شش تن از همرزمان، درعملياتي كه به قصد آزادسازي هويزه انجام شد، با گروه شهيد علم الهدي همراه مي شود. در اوايل عمليات مقداري از اراضي تصرف شده را، علي رغم كمبود اسلحه، از تسلط عراقي ها خارج مي كنند. بين عمليات متوجه مي شوند كه در محاصره ي دشمن قرار گرفته اند. پس از شهادت بسياري از ياران، افراد گروه تصميم به عقب نشيني مي گيرند و با ايثار و از خودگذشتگي يكي از ياران، شروع به عقب نشيني مي كنند. در اين ضمن دو تن از ياران، درخواست آر پي جي براي شهيد علم الهدي مي كنند. راوي براي تهيه مهمات به عقب بر مي گردد و هنگام مراجعت شاهد شهادت مظلومانه ي آن شهيد و يارانش زير زنجير تانكهاي دشمن مي شود.

حماسه هويزه

نصرةالله محمودزاده. - قم: نشر هويزه، هيأت امناي مزار شهداي هويزه، (چاپ دوم): 1377.

[72] ص.: مصور، نمودار.

شمارگان: 3000 نسخه.

چاپ اول: 1377؛ شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب خاطره اي مستند است از تلاش دليرانه ي جوانان كشور ما براي دفاع از هويزه پس از به اسارت گرفتن دو هزار عراقي در روز قبل از اين حماسه. تعداد معدودي از جوانان جان بر كف در برابر ارتش تا بن دندان مسلح عراق در خارج از شهر هويزه مقاومت كردند و حماسه آفريدند؛ به شهادت رسيدند و پيكرهاي پاك آنان در زير زنجير تانكهاي دشمن قطعه قطعه شد. اكنون پس از پايان جنگ، يكي از شاهدان و همرزمان اين شهيدان،

[ صفحه 763]

خاطرات خود را از اين حماسه بيان كرده است. در محل شهادت اين عزيزان، كه شهيد علم الهدي هم يكي از آنان بود، مزار شهداي هويزه بنا شده است. در پايان كتاب، قطعه شعري به نام «تفسير عشق در هويزه»، بخشي از سخنان مقام معظم رهبري در تجليل از شهداي حماسه هويزه در بيستم اسفند ماه 1375، تاريخچه ي مزار شهداي هويزه و اسامي تعدادي از شهداي هويزه (كه امكان دسترسي به آنها وجود داشته) به چاپ رسيده است.

حميد باكري

فرهاد خضري. - تهران: روايت فتح، 1380.

137 ص.: (به مجنون گفتم زنده بمان، مجموعه ي از چشم ها ج. اول)؛ (انتشارات روايت فتح؛ 3).

نمايه.

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب، مجموعه خاطراتي است كه از زبان همسر «شهيد حميد باكري» (فاطمه اميراني) و ديگر سرداران و همرزمان شهيد نقل شده است. مطالب كتاب، شامل شرح موارد زير است: «تحصيلات در آلمان، عبور از مرز تركيه در زمان انقلاب و خواستگاري از خانم اميراني، خاطراتي از مسافرتها، اخلاق، روحيات شخصي در مواجهه با كودكان، خانواده و برادر شهيد (مهدي باكري)، برخورد شهيد با بسيجي ها در عمليات، شب قبل از شهادت، نوشتن وصيتنامه، اداي نماز شب و مستحبات، گمرك خرمشهر، عمليات خيبر، گيلانغرب، كردستان،

خاطرات جبهه

فخرالدين محموديان. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 60.1374 ص.

مندرجات: حركت به منطقه عمليات؛ شروع به عمليات؛ شب آبستن است تا چه زايد سحر؛ قدرتي فوق آتش؛ شاهد از غيب مي رسد؛ مأموريت جديد؛ ماجراي فتح المبين؛ بسوي دارخوين.

[ صفحه 764]

كتاب حاوي خاطرات سرهنگ زرهي «سيد فخرالدين محموديان» است. او همراه با يگان خود در روز 10 / 6 / 1359 براي پيوستن به تيپ دزفول حركت مي كند و به پاسگاه فكه مي رود. نيروهاي وي با حمله ي ناگهاني دشمن روبرو مي شوند. آن روز با عقب نشيني دشمن، شانزده تانك سوخته بر جاي مي ماند. فرداي آن روز دشمن با 120 تانك حمله مي كند. ولي در ساعت 30 / 18 جز دود غليظ و شعله هاي ناشي از سوختن تانكهاي دشمن در صحنه نبرد چيز ديگري بر جاي نمي ماند. صبح روز نهم آبان 59 دستور حركت به سمت پل كرخه را دريافت مي كند. افراد از رودخانه ي كرخه عبور مي كنند. رزمندگان دلاور يگان مذكور با رشادت بي نظير خود تلفات و ضايعات زيادي بر دشمن وارد ساخته، او را فراري مي دهند. او در عمليات فتح المبين نيز شركت داشته است. دراين عمليات، تمام مناطق اطراف كرخه تا مرز عراق آزاد مي شود. وي در اثر جراحتي كه به علت اصابت تركش پديد مي آيد. تحت مداوا قرار مي گيرد و به جبهه ي دارخوين باز مي گردد.

خاطرات جنگ... (انديشه هاي يك سرباز)

به قلم منوچهر امينيان. - مشهد: نشر جليل، (چاپ اول): 1380، [81] ص.

شمارگان: 5000 نسخه.

نويسنده ي خاطرات، سرتيپ دوم بازنشسته ي ارتش، «منوچهر امينيان» است كه از سال 1338 دانشكده افسري را شروع كرده و در اسفند ماه 1359 با تيپ 77 خراسان براي دفع تجاوز دشمن به ماهشهر مأمور شده است. او در خاطرات خود، علاوه بر شرح وقايع، آنها را از ديد نظامي مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد. خاطرات در دوازده قسمت، با عناوين مشخص، تنظيم شده اند: «ميثاق و آرمانخواهي؛ تلفيق معيارهاي كلاسيك نظامي با واقعيت ها و شرايط موجود؛ كلاس خاص؛ معيارهاي كلاسيك و شناسايي منطقه ي يگانها؛ نبرد محدود (25 ارديبهشت ماه 1360)؛ پيكار بزرگ و تاريخ ساز (شكسته شدن حصر آبادان)؛ روز فرار اهريمن؛ آموزه هاي تاريخي عمليات ثامن الأئمه (ع)؛ عمليات طريق القدس؛ آزادسازي بستان و تنگه ي چزابه؛ عمليات حيرت انگيز جهاد سازندگي سمنان؛ در قرارگاه مقدم نزاجا».

خاطرات سيد

به كوشش مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1375.

220 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 120).

عنوان پشت جلد به انگليسي:.The Remembrances of Seyyed

شمارگان: 3300 نسخه.

سيد، بسيجي مخلص، كه براي اعزام به جبهه دچار مشكل مي شود، نهايتا به اردوي آموزشي و از آنجا به جبهه اعزام مي شود. او خاطرات خود را از جبهه و شركت در عملياتهاي آزادسازي سايت پنج و جاده ي اهواز - خرمشهر، والفجر مقدماتي، جزاير مجنون و هورالعظيم تا پايان فتح فاو، شناسايي فكه، كربلاي پنج، مرحله ي دوم والفجر ده و مرصاد شرح داده است. او از حوادثي سخن گفته كه در اين مدت برايش رخ داده، است. نحوه ي مجروح شدن و از دست دادن پاي خود و بازسازي روحي براي ادامه ي حضور در جبهه را، پس از اين واقعه، بيان كرده است. خاطرات وي بيانگر سعي و تلاش او، از همان دوران نوجواني، براي تزكيه ي روحي و خدمت در راه خداست. ديدن شهادت برادر و ياران و امدادهاي الهي و اهداي هر دو پا در راه خدا و تلاش براي ادامه ي زندگي، و پس از پايان جنگ، شكايت از برخورد دنيوي افراد ناآگاه با جانبازان، بخشهاي ديگري از خاطرات او را تشكيل مي دهد.

خاطرات و حكايت ها (جلد 1) (جديد)

[... علي خامنه اي]؛ گردآوري و تدوين مؤسسه فرهنگي قدر ولايت. - [ويرايش 2]. - موسسه فرهنگي قدر ولايت، (چاپ اول): 1377.

132 ص.: مصور.

عنوان روي جلد: خاطرات و حكايت ها: جلد اول (جديد) 34 خاطره و حكايت از زبان رهبر معظم انقلاب اسلامي.

كتابنامه.

اين كتاب، روايتگر تاريخ قبل و بعد از انقلاب و تشريح دست آوردهاي آن است كه از طريق نقل خاطره و حكايت و روايت از زبان يار صديق امام، حضرت آيت الله العظمي خامنه اي صورت گرفته است. حكايات و خاطرات حضرت آيت الله خامنه اي در اين كتاب از زمان كودكي ايشان شروع مي شود و ايشان ضمن بيان سرگذشتنامه ي خود،

[ صفحه 766]

گوشه هايي از تاريخ

خاطرات و حكايت ها (جلد 2): چهل و هفت خاطره و حكايت از زبان مقام معظم رهبري همراه با زندگينامه كامل معظم له

گردآوري تنظيم و توضيح: موسسه فرهنگي قدر ولايت. - تهران: موسسه فرهنگي قدر ولايت، (چاپ اول): 175.1374 ص.: مصور، عكس.

اين كتاب، جلد دوم از مجموعه ي خاطرات رهبر معظم انقلاب است كه در آن از دفاع مقدس نيز صحبت فرموده اند. از جمله: «از شيرينترين خاطره ها»، خاطره ي فتح سوسنگرد است؛ «تانكهاي عراقي در آب ماندند» حكايتي از الطاف خداوند به ايران در جنگ ايران و عراق است؛ «دوچرخه اش را فروخته و پولش را مي دهد به جبهه» درباره ي ايثارگري امت قهرمان ايران است؛ «مرا هم با اين گروهها بفرستيد» خاطره اي است در ارتباط با لشكر 93 زرهي اهواز، (كه شخصي التماس كنان نزد ايشان مي آيد و تقاضا مي كند يا او را با گروه عملياتي بفرستيد يا براي عمليات با خودشان ببرند) و «وسيله ي دفاعي تر از سيم خاردار!!» كه بر طبق آن، شوروي سابق اجازه ي ترانزيت سيم هاي خاردار را از مملكت خودش نمي داده است، به اين دليل كه: «ممكن است در دفاع از آن استفاده شود.»

خاطرات و حكايت ها (جلد 4)

[گردآوري و تدوين موسسه فرهنگي قدر ولايت]. - تهران: موسسه فرهنگي قدر ولايت، (چاپ دوم): 1377.

124، [1] ص.: مصور، عكس.

عنوان روي جلد: خاطرات و حكايت ها: جلد چهارم، 47 خاطره و حكايت از زبان رهبر معظم انقلاب اسلامي.

شمارگان: 5000 نسخه.

كتاب، حاوي 47 خاطره و حكايت از زبان «حضرت آيت الله خامنه اي» است كه از آن ميان، پنج خاطره با دفاع مقدس ارتباط دارند. اين خاطرات عبارتند از:

1)«وقتي حرف آن زن را گفتم، امام گريه شان گرفت»، مادر اسيري كه فرزندش در اسارت شهيد شده، خود را به آقاي خامنه اي مي رساند و مي گويد كه بچه ام فداي سر امام؛ امام با شنيدن اين خبر از زبان آقاي خامنه اي گريه شان مي گيرد. 2) «براي آزادي ما، به دشمن باج ندهيد!»، نامه هاي اسراست به آقاي خامنه اي كه به دشمن باج ندهيد. 3) «آنچه گذرانديد، فضيلتش كمتر از شهادت نيست»، وصف كارهايي كه آقاي ابوترابي در ده سال اسارت انجام داده اند. 4) «حصر آبادان چطور شكسته شد»، خاطره اي كه طي آن به شكست حصر آبادان مي پردازد. 5) «روايت روزهاي پر مخاطره ي سوسنگرد»، خاطره ي فتح خرمشهر به وسيله ي رزمندگان اسلام.

[ صفحه 767]

خاطرات هشت سال دفاع مقدس سرتيپ 2 ستاد رضا صبوري زاده (جلد 2)

رضا صبوري زاده. - [بي جا: رضا صبوري زاده، 1367؟].

[213] ص. (يك رو): مصور، عكس، نمونه.

شمارگان: ذكر نشده است.

كتاب صفحه شمار و صفحه عنوان ندارد و به صورت زيراكس تكثير شده است.

جلد دوم اين كتاب، در ادامه ي جلد اول تنظيم شده و حاوي خاطرات سرتيپ دوم ستاد «رضا صبوري زاده» در ارتباط با نبردهاي جنوب ايران است. وي در اين خاطرات، نبردها، تكها و پاتكها، آرايش نيروها، پيشرويها و عقب نشينيهاي رزمندگان در مناطق عملياتي سومار، ميمك، جنوب كشور و منطقه ي عملياتي پنجوين عراق را شرح داده است.

خاطرات يك طلبه از جبهه هاي جنگ (جلد 1)

علي زادسر. - قم: قيام، (چاپ اول): 119.1364 ص.، عكس.

اين كتاب مجموعه خاطرات يك طلبه از جبهه هاي جنگ است. او در سال 1359 در زمان رياست جمهوري بني صدر (كه كسي فكر نمي كرد افراد روحاني در جبهه ها باشند) به قصد حضور در جبهه ي جنوب، به اهواز رفت. سپس در منطقه ي غرب، به پادگان ابوذر رفت؛ جايي كه شهيد شيرودي در آن بود. وي در عمليات آزادسازي چغالوند شركت داشت. بخش دوم خاطرات مربوط به سال 1360 و حضور در جبهه هاي جنوب (در كوت شيخ و خرمشهر و شركت در عمليات فتح المبين و بيت المقدس) است. او در عمليات بيت المقدس از ناحيه ي دست مجروح شد. بخش پاياني كتاب شامل سخناني است كه او به مناسبت اربعين حسيني (ع) و سالگرد بعضي از شهدا ايراد كرده بود.

خاكريز دويست و دو: خاطرات علي عبدي بسطامي

علي عبدي بسطامي؛ با سرمايه و حمايت هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي». - تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.

177 ص.، [26] ص. تصوير: مصور، نقشه.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب با سرمايه و حمايت هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي» به چاپ رسيده است.

اين كتاب، شامل خاطرات «سرتيپ دوم علي عبدي بسطامي» است از: «عمليات فتح المبين، تپه هاي 202 در جنوب غربي پادگان عين خوش، درگيريهاي شديد دشمن با گردان 139 پياده 84 خرم آباد». از جمله مطالب خاطرات، «سوابق عملياتي گردان 139، عزيمت به منطقه، شناسايي و سازماندهي يگانهاي ادغامي و تعيين مسؤوليت ها، هدايت عمليات، آغاز درگيري براي تصرف تپه ي 202، ورود گردان 244 تانك به نبرد، نبرد و پاتك دشمن، سقوط پايگاه شيخ قوم، شهادت سرگرد شاهمراد نقدي، درگيري هليكوپترها با تانكها، فرار دشمن و...» است. در پايان نيز قطعه شعري در وصف عمليات مذكور (سروده ي سرتيپ اسدالله حيدري)، تصاوير و نقشه هايي از منطقه ي عملياتي و تصاوير شهداي گردانهاي عملياتي درگير در نبرد همراه با زيرنويس نام، نام خانوادگي، رسته، گردان، محل و منطقه ي شهادت نيز ارائه شده است.

[ صفحه 769]

خداحافظ كرخه

داود اميريان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.

[119] ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 11).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Good-bye Karkheh

شمارگان: 6600 نسخه.

كتاب حاضر، مجموعه اي است از خاطرات «داوود اميريان» از جبهه و مناطقي مانند شلمچه، مهران، شاخ شميران، منطقه ي مرصاد و پايگاه زيد. داوود اميريان، پانزده ساله، براي اين كه بتواند به جبهه برود فتوكپي شناسنامه اش را دستكاري كرد و توانست براي طي كردن دوره ي آموزشي در گروهان

خرمشهر در آتش

نوشته ي رضا الصبري؛ مترجم: عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.

58 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 138).

طراح روي جلد: علي وزيريان.

عنوان روي جلد: خاطرات سرهنگ عراقي رضا الصبري.

[ صفحه 770]

عنوان پشت جلد به انگليسي: Khorramshahr in Fire

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب مجموعه خاطرات اسير عراقي، سرهنگ رضا الصبري است. او به جنايات خود و بقيه ي مقامات عاليرتبه، مانند سرهنگ محمد المحمود (فرمانده لشكر سوم)، از جمله، اعدام دسته جمعي بيش از سي خانوار ايراني كه مخالف اشغال شهرستان بودند، و شكنجه ي ايرانيان غير نظامي (مثل كدخداي يكي از روستاهاي كنار كارون كه چند بسيجي را در خانه خود پناه داده بود) و بسياري جنايات ديگر اشاره مي كند. سرهنگ الصبري در جريان اشغال خرمشهر جنايات زيادي مرتكب شده بود و هنگامي كه خرمشهر توسط ايرانيان فتح شد، از شهر

خرمشهر، كو جهان آرا: گفت و گو با صغرا اكبرنژاد همسر سردار شهيد سيد محمد جهان آرا

گفت و گو از مرتضي سرهنگي، هدايت الله بهبودي. - تهران: كمان، (چاپ اول): 1379.

35 ص. - (بانوي ماه؛ 5).

شمارگان 2200 نسخه.

اين كتاب، گفت و گويي است با خانم «صغرا اكبرنژاد»، همسر سردار شهيد «محمد جهان آرا» (فرمانده ي سپاه خرمشهر و پايه گذار جهاد سازندگي اين شهر) خانم اكبرنژاد در اين گفت و شنود از زندگي در خرمشهر، فرزندانشان، زندگي فعلي، نحوه ي شهادت، خصوصيات اخلاقي و اعتقادات، تلاشها و مبارزات شهيد جهان آرا سخن گفته است.

خط فكه

محمد شكري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.

71 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 21).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Line of Fakkeh

شمارگان: 6600 نسخه

مندرجات: اشاره؛ خط فكه؛ در مهران؛ در فاو؛ در جبهه شلمچه؛ وصيتنامه شهيد.

اين كتاب خاطرات شهيد «سيد محمد شكري» پزشك و امدادگر جبهه است. «خط فكه» خاطره ي بازگشت گردان عمار از عمليات فاو به اردوگاه و عزيمت آنها به فكه جهت تشكيل خط پدافندي (به علت اشغال منطقه تا عمق هفت كيلومتري توسط نيروهاي عراقي) است. در اين عمليات، تعدادي از رزمندگان و دوستان سيد به شهادت مي رسند. «در مهران» ثبت لحظه به لحظه حوادث مهران از 6 / 4 / 65 تا 14 / 4 / 65 است. «در فاو» شرح اعزام چند نفر جهت شناسايي منطقه، برخورد آنها به معبر مين و شهادت تعدادي از آنان و مداواي مجروحان توسط سيد است. «در جبهه ي شلمچه» حركت گردان در تاريخ 26 / 10 / 65 از اردوگاه كرخه را بيان مي كند. سيد به خاطر اشكال در كارت شناسايي مجبور مي شود به تهران بيايد و هنگامي كه مراجعت مي كند، گردان حركت كرده است. او با زحماتي فراوان خود را به شلمچه مي رساند و به مداواي مجروحان مي پردازد. در آخر كتاب، وصيتنامه ي شهيد درج شده است.

دختران اُ. پي. دي: خاطرات مينا كمايي

مصاحبه و تدوين ليلا محمدي؛ [براي] دفتر ادبيات و هنر مقاومت سازمان تبليغات اسلامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.

112 ص.: مصور، نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 456؛ جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 137).

طراح روي جلد: رجب شهبازي، محسن كرمي.

شمارگان: 4400 نسخه.

اين كتاب به شهيد زينب (ميترا) كمايي تقديم شده است.

[ صفحه 772]

«مينا كمايي» متولد سال 1342 و ساكن آبادان بود. اين كتاب، مجموعه ي خاطرات وي است. مطالب كتاب عبارتنتد از: «دوران كودكي و وضعيت و موقعيت خانوادگي اش در آبادان، دوران قبل از انقلاب و فاجعه ي سينما ركس آبادان، پيروزي انقلاب و درگيريهاي منافقين و گروهكها در مدسه و شهر، شروع

دخمه هاي تاريك: خاطرات يك زنداني از عراق

محمد المبرقع - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.

55 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات: 99).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Dark Vaults: Memoirs of a prisoner in Iraq

شمارگان: 3300 نسخه.

«دخمه هاي تاريك» خاطرات يك اسير عراقي از اردوگاهها و زندانهاي عراق است. او در اولين خاطره با عنوان «لحظه هاي شكنجه» قساوت و سنگدلي نيروهاي ارتش بعث را ذكر كرده است. «شكنجه با برق» نام خاطره ي ديگري است. در اين خاطره، شكنجه با برق از سختترين و دهشتناكترين شكنجه ها در زندان معرفي شده است. در خاطره اي با عنوان «بار ديگر بازجويي»، او به بيان رفتار زشت و توهين آميز نگهبانان پرداخته است. چند خاطره ي ديگر با عناوين «بازگشت به العماره، زندان سپاه ششم، دخمه هاي تاريك و...» هويت واقعي رژيم بعث عراق را به تصوير مي كشد؛ رژيمي كه به هر بهانه اي مردم را از شهرها و خانه هايشان رانده، آنان را زنداني و شكنجه نموده، مورد تعدي و تجاوز قرار مي داد.

در سايه آفتاب: يادها و يادداشت هايي از زندگي امام خميني

به قلم محمدحسن رحيميان. - قم: موسسه پاسداران اسلام، (چاپ پنجم): 1373.

263 ص.: مصور، عكس، نمونه.

[ صفحه 773]

شمارگان: 20000 نسخه.

اين كتاب در سال 1378 توسط مؤسسه فرهنگي انتشاراتي حضور نيز منتشر شده است.

در اين مجموعه، در ده فصل، خاطرات، يادها، يادداشتها، نامه ها و درخواستها از امام (ره) عرضه شده است. در متن كتاب، مطالب بسياري درباره ي دفاع مقدس، رزمندگان، جانبازان، اسراء، خانواده ي شهدا و... ارائه شده است.

مطالب زير، عناوين مندرجات كتاب است:

فصل اول: در راه آشنايي؛ فصل دوم: پيوند با مقام ولايت؛ فصل سوم: التزام به ضوابط؛ فصل چهارم: ويژگي هاي اخلاقي؛ فصل پنجم: پاسداري از اصول و ارزشها؛ فصل ششم: عشق متقابل امام و امت (نامه ي مادر يك شهيد و پاسخ امام، نامه ي مادر يك آزاده و پاسخ امام، نامه اي از يك رزمنده ي اسير و پاسخ امام، نامه ي فرزند شهيد و پاسخ امام)؛ فصل هفتم: نظم و ترتيب در كارها؛ فصل هشتم: آگاهي، اشراف و جامعيت؛ فصل نهم: پاسخ به مسائل شرعي؛ فصل دهم: و سرانجام... (آخرين روزها در محل كار و اتاق عمل و...).

عكسها و نمونه ي نامه ها نيز در كتاب موجود است.

دفتري از آسمان: يادداشتهاي شهيد حسين سوري

حسين سوري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1375.

108 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 11).

عنوان پشت جلد به انگليسي: A Notebook From Heaven.

شمارگان: 3300 نسخه.

مندرجات: از ميان يادداشت هاي شهيد؛ خاطرات فتح المبين؛ بيت المقدس، مرحله ي اول؛ بيت المقدس، مرحله ي دوم؛ لبنان؛ خيبر؛ نامه ها؛ يادداشت ها؛ وصيتنامه.

كتاب دفتري از آسمان مجموعه يادداشت ها، نامه ها و وصيتنامه شهيد حسين سوري است. او در يكي از خاطرات در مورد عمليات شناسايي در منطقه ي مهران (قبل از انجام عمليات پيروز كربلاي يك) و حوادثي كه در

[ صفحه 774]

آن جا رخ داده سخن مي گويد. بخش ديگري از كتاب، خاطرات شهيد سوري از شركت در عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس (مرحله هاي اول و دوم) مي باشد. همچنين خاطرات شهيد

ديده بان بازي دراز: مجموعه خاطرات يونس نوري

يونس نوري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.

[125، 11] ص.: تصوير، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 89). عنوان روي جلد: ديده بان بازي دراز.

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Look-out of Bazi Deraz

شمارگان: 4400 نسخه.

اين كتاب، خاطرات «يونس نوري» از عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، مسلم بن عقيل، والفجر هشت، كربلاي يك و كربلاي پنج است و او در هر خاطره از رشادتهاي برادران پاسدار و بسيجي ياد كرده است. ضمنا در خاطره اي تحت عنوان «ديده بان بازي دراز»، دلاوري هاي شهيد «محمود غفاري» را بيان نموده است. همچنين موقعيت جغرافيايي و امتيازاتي كه نيروهاي اسلام در هر عمليات به دست آورده اند و مكان هايي را كه آزاد كرده اند، برشمرده است. در پايان، پيامهاي حضرت امام (ره) كه بعد از پيروزي بسيجي ها براي آنان ارسال شده است و نيز عكسهايي از شهداي عمليات مذكور در كتاب به چاپ رسيده است.

راز قله ي 2519: خاطرات سرگرد عراقي سلطان كعبي

سلطان كعبي؛ مترجم محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1376.

45 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 146).

طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Secret of 2519 Summit, The Memoirs of the Iraqe Major: Soltan Ka’bi.

شمارگان: 3300 نسخه.

كتاب «راز قله ي 2519»، مجموعه ي خاطرات سرگرد عراقي «سلطان كعبي» (يكي از فرماندهان ارتش عراق) است. او از ابتداي جنگ و حرص و آز نيروهاي عراقي براي غارت و چپاول كشور ايران مي گويد. از آنجا كه نيروهاي تحت امر او - همراه با يك هنگ ديگر - در منطقه ي حاج عمران و قله هاي اطراف آن (از جمله قله ي 2519) عمليات مختلفي اجرا كردند، توانسته است حماسه هاي نيروهاي ايران را به تصوير بكشد. او از وضعيت عمومي نيروهاي تحت امر خود،

راست قامتان تاريخ و خاطرات جبهه

حسن ايزدي خراساني. - مشهد: نداي اسلام، 1364.

144 ص.: عكس.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب اثر جانباز و پدر شهيد، حاج شيخ محسن ايزدي خراساني، معروف به چريك پير جبهه است. وي در ابتداي كتاب به موضوع جهاد و شهيد و شهادت و نقش روحانيت در اجتماع پرداخته است. در اين كتاب خاطراتي از امدادهاي الهي، اسراي عراقي، ايثار رزمندگان، قصر شيرين، گيلان غرب و از شهيدان شيرودي و حداد عادل و... آورده شده است. همچنين وصيتنامه هاي شهيدان: جواد ايزدي، غلامحسين مظفريان، حسين و محمدرضا دادمحمدي و صادق سميعي به چاپ رسيده است. حاج شيخ ايزدي خراساني در آذر ماه 1359 عازم جبهه شد و در عمليات شكستن حصر آبادان و مقاومت در تنگه حاجيان و غيره شركت داشت. در كتاب چهار قطعه شعر در وصف شهيد، چريك پير حاج حسن ايزدي و فرزند شهيد آورده شده است. حاج حسن ايزدي پيامي نيز به خانواده شهدا داده است.

رجايي در آينه مردم

[بنياد فرهنگي شهيد رجايي]؛ ويراستار محمدعلي حضرتي. - [قزوين]: بنياد فرهنگي شهيد رجايي، (چاپ اول): 135.1381 ص.

طراح روي جلد: حسن دانشگرنژاد.

شمارگان: 2000 نسخه.

اين كتاب با مشاركت شهرداري و شوراي شهر الوند چاپ شده است.

كتاب حاضر شامل مجموعه اي از جملات و گفتارهايي است كه مردم، نويسندگان، خانواده ي شهدا، مسؤولان و رجال مملكتي درباره ي شخصيت، ايثارگرايي، مردم گرايي، ايمان و تدين، اسوه بودن، مديريت، عدالت گرايي، وطن پرستي، تابع ولايت بودن و ساير خصايص شهيد محمدعلي رجايي بيان كرده اند. جملات ارائه شده فاقد نظم خاص هستند و در زير هر گفتار، نام و نام خانوادگي فرد مربوطه آمده است. در جملات ارائه شده، درباره ي دفاع مقدس و حضور شهيد رجايي در جبهه ها و نيز بسيجي و عاشق شهادت بودن وي مطالبي ارائه شده است.

رقصي چنين ميانه ميدانم آرزوست

مصطفي چمران. - تهران: بنياد شهيد چمران؛ بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 1378.

71 ص.: مصور (رنگي)، نقشه، نمونه، عكس (رنگي).

شمارگان: 5000 نسخه.

در اين كتاب، شرح عمليات نظامي روز 26 آبان 1359 (مصادف با شب تاسوعا)، كه به آزادسازي سوسنگرد از محاصره و اشغال نيروهاي عراقي منجر شد، از قول شهيد چمران روايت مي شود. اين عمليات پيروزمندانه توسط ستاد جنگهاي نامنظم، متشكل از نيروهاي داوطلب مردمي به فرماندهي شهيد چمران، صورت گرفت. در صفحات پاياني كتاب، تعدادي عكس رنگي از شهيد چمران به چاپ رسيده است.

[ صفحه 777]

رهاتر از نسيم: يادنامه سردار شهيد مسلم شيرافكن

نويسنده منوچهر ذوقي، علي محمد روانستان؛ ويراستار احمد اكبرپور. - شيراز: كنگره بزرگداشت سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.

111 ص. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 42).

عنوان ديگر: رهاتر از نسيم: يادنامه ي سردار شهيد مسلم شيرافكن.

شمارگان: 3000 نسخه.

در اين كتاب، خاطراتي درباره ي سردار «شهيد مسلم شيرافكن» - به نقل از افراد خانواده، دوستان و آشنايان و همرزمان او - نقل شده است. خاطرات به صورتي داستان گونه نوشته و تنظيم شده اند و گوياي شرح خلاصه اي از زندگي و ويژگي هاي اخلاقي و نحوه ي فرماندهي و سرانجام،شهادت سردار شهيد شيرافكن هستند. كتاب با قطعه شعري در رثاي سردار شهيد به پايان مي رسد.

[ صفحه 778]

ره يافته عشق: مجموعه خاطرات شهيد سرتيپ حاج محمد جعفر نصراصفهاني

گردآوري و تدوين نجاتعلي صادقي گويا. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، شميرانات (منطقه ي 5)، (چاپ اول): 1380.

256 ص.: مصور، نمونه، عكس.

شمارگان: 2000 نسخه.

اين كتاب، زندگينامه ي كوتاهي از «شهيد حاج محمد جعفر نصراصفهاني» (متولد سال 1339، در محله ي منارجنبان اصفهان) است. وي طي جنگ مسؤوليت هاي متعددي بر عهده داشت و در سال 1375 به واسطه ي عوارض جراحت شيميايي به خيل شهدا پيوست. مطالب كتاب، شامل زندگينامه و خاطراتي چند به قرار زير است: «نگاهي كوتاه به زندگي شهيد؛ بخش اول: گزيده ي دفتر خاطرات شهيد (شامل يادداشتهاي روزانه ي شهيد در بازديد از مناطق مختلف، رزمندگان و موارد ديگر) و بخش دوم: خاطره ي شهيد نصر در كلام نزديكان و دوستان (در وصف ويژگي هاي اخلاقي، شجاعت، نماز، رعايت بيت المال، كمك به ديگران، تواضع و...)». نمونه ي وصيتنامه شهيد به خط خودش؛ عكسهايي از دوران جواني، جبهه و هنگام تدفين و نمونه ي دست خط سرتيپ علي صياد شيرازي در وصف شهيد نيز در كتاب آمده است.

زندگي خوب بود

حسين رحيم پور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.

208 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 154).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Life Was Getting on Well

شمارگان: 1100 نسخه.

در اين كتاب، رزمنده «حسن رحيم پور» خاطرات خود را از دوران جنگ تحميلي بازگو مي كند. در زمستان سال 1360، در هنگامه ي جنگ، «حسن» در تهران، در آزمايشگاهي مشغول به كار است. او متأهل است و دو پسر و يك دختر دارد. به او مأموريت داده مي شود تا به مدت بيست روز در مناطق جنگي خدمت كند. حسن پس از فراهم نمودن مقدمات، عازم اهواز مي شود. او در اين سفر با عباس، محمود و رضا آشنا مي شود. آنها نيز مانند حسن از سوي وزارت بهداري اعزام شده اند. حسن، با رسيدن به اهواز، در يك آزمايشگاه سيار مشغول به كار مي شود. مدتي بعد مأموريت او به پايان مي رسد، اما...

سايه دو ستون

جمال سرمستاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1373.

112 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات، 92).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The shade of the Two Pillars

اين كتاب، خاطرات جمال سرمستاني از حدود سيزده ماه حضور در جبهه، در دومين بار اعزام است. خاطرات در شش قسمت - تحت عناوين «سنگ چين»، «نفر جلويي»، «گوش به زنگ»، «سايه ي دو ستون»، «سايباني سبز»،

[ صفحه 780]

«شايعه شهادت» و «به وقت عراق» - تنظيم شده اند. شرح رويدادها از لحظه ي اعزام در روز شانزدهم مرداد ماه 1366 آغاز مي شود و با ذكر جزئيات رخدادها طي مأموريتهاي مختلف در جبهه هاي غرب در كردستان (بانه، بوكان، ماووت عراق و...) تا تاريخ 23 شهريور 1367، ادامه مي يابد. آخرين بخش (به وقت عراق)، ذكر خاطرات اين رزمنده در بازگشت به منطقه ي عملياتي بيت المقدس دو و تك قميش است كه پس از چهار سال (اواخر پاييز 1370)، براي پيدا كردن و باز گرداندن پيكر مطهر شهيدان انجام گرفته بود.

سبز جامگان نجات

خليل عليزاده. - تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 1380.

[174] ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي).

شمارگان: 3150 نسخه.

اين كتاب خاطرات «خليل عليزاده»، پزشك و دانشيار دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، از مناطق مختلف عملياتي است. مطالب زير از جمله موضوع خاطرات او هستند «آغاز جنگ تحميلي؛ اعزام به منطقه ي جنوب (سوسنگرد)، امكانات محدود پزشكي؛ اعزام در مرداد ماه 1360 به منطقه ي جنوب و بيمارستان شهيد چمران سوسنگرد؛ سوختگي شديد خلبان بالگرد؛ اورژانس صحرايي در خط مقدم؛ مجروحان نيازمند به عمليات احياي قلبي - ريوي (. R. P. C)؛ عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، والفجر مقدماتي، والفجر دو، خيبر، بدر، والفجر هشت، كربلاي يك (آزادسازي مهران)، كربلاي دو (پيرانشهر)، كربلاي چهار، كربلاي پنج و مجروحان غواصي و كربلاي هشت (در بميارستان ويژه ي شيميايي ها)؛ دستمزد پزشكان در جبهه؛ اعزام به كرمانشاه؛ بيمارستان شهيد بقايي اهواز

ستاره ي زهير

اسماعيل علايي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1373.

60 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 68).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Star of the Zoheir

شمارگان: 4400 نسخه.

اين كتاب، شرح خاطرات برادر بسيجي - سيد اسماعيل علايي - از دوران خدمت در جبهه هاي حق عليه باطل است. او جمعي گردان زهير از تيپ سيدالشهداء (ع) بود و خاطرات وي، بيشتر از همه، درباره ي سيد داوود حيدري، فرمانده ي اين گردان است؛ كه «ستاره ي زهير بود». طي خاطرات، از ايثار، شجاعت، قدرت ايمان، عشق به شهادت و مقاومت رزمندگان بسيار سخن گفته شده است. شركت در عملياتهاي مختلف كه عمليات ايذايي در فكه، عمليات كربلاي يك و آزادي شهر مهران، عمليات كربلاي پنج، عمليات بيت المقدس دو، عمليات بيت المقدس شش از آن جمله مي باشد. «شرح نحوه ي مجروح شدن، انتقال به بيمارستان و مداوا، بازگشت به جبهه، ياد شهدا و دلتنگي براي جبهه و سختي قبول قطعنامه ي 598» از جمله خاطرات اين بسيجي است.

سر بر شانه ي ستاره

سعيد ابوطالب. - تهران: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، 121.1375 ص. طراح روي جلد: علي وزيريان.

عنوان پشت جلد به انگليسي: On Star’s Wing

شمارگان: 3000 نسخه.

مطالب كتاب، خاطراتي از گردان شهادت است كه در جنوب شرق يك كانال در منطقه ي هور، پس از انجام عملياتي نفوذي، در محاصره ي دشمن قرار گرفته اند و ظاهرا راهي براي بازگشت ندارند. طبق دستور فرماندهي كل بايد راهي براي عقب نشيني پيدا كنند و ياد شهيد شوند؛ يا به خواست خود، اسير شوند. علي (فرمانده ي گردان، كه نام واقعي او مهرداد محمدي است) راهي پيدا مي كند؛ افراد را مي فرستد و خود به تنهايي در برابر دشمن مي ايستد تا افراد نجات پيدا كنند. او تا جايي كه مي تواند ايستادگي مي كند و بالاخره نيز شهيد مي شود. نويسنده ي كتاب، زندگي «علي» (يا مهرداد محمدي)، كه فرزند يكي از خانواده هاي مرفه شهر است، و چگونگي پيوستن او به رزمندگان را شرح مي دهد. روابط صميمانه ي حاكم در جبهه، فرهنگ شهادت و ايثار، ايمان و توكل به خدا در همه جا لابه لاي سطور موج مي زند و اين پيام را به

سردار خيبر، خاطراتي از سرلشكر پاسدار شهيد حاج محمد ابراهيم همت

بازنويس متن: مهدي فراهاني. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.

250، [4] ص.: مصور (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ مجموعه خاطرات سرداران: 7).

شهيد محمدابراهيم همت در 12 فروردين 1333 در قمشه به دنيا آمد. در دوران تحصيل از هوش فراواني برخوردار بود. در سال 1352 ديپلم گرفت و در سال 1356 شغل معملي را برگزيد. تا قبل از انقلاب به واسطه ي فعاليت هاي سياسي اش، چند بار توسط ساواك احضار شد. پس از پيروزي انقلاب، نقش چشمگيري در تشكيل سپاه پاسداران قمشه داشت. با شهادت ناصر كاظمي، فرمانده ي سپاه پاوه شد و تا شروع جنگ تحميلي در اين سمت باقي ماند. در عملياتهايي مثل رمضان، مسلم بن عقيل، والفجر مقدماتي، والفجر چهار و خيبر شركت كرد. سرانجام در نوزدهم اسفند 1362، در جزيره ي مجنون به شهادت رسيد. اين كتاب، حاوي 94 خاطره از دوستان، خانواده و همرزمان شهيد مي باشد كه هر كدام به نحوي بيانگر ابعاد روحي اوست. ويژگي هاي عمده ي شهيد در اين خاطرات عبارتند از: آرام و صبور بودن، احساس مسؤوليت كردن، پيش قدم شدن در كارهاي خير، شجاعت، شهامت، قناعت و انجام كار فقط براي رضاي خدا.

سرگذشتهاي ويژه از زندگي حضرت امام خميني (جلد 3)

به روايت جمعي از فضلا؛ گردآوري و تنظيم مصطفي وجداني. - تهران: پيام آزادي، (چاپ چهاردهم): 1374.

159 ص.: مصور، عكس.

شمارگان: 5000 نسخه.

چاپ اول: 1362.

اين كتاب جلد سوم از مجموعه ي شش جلدي «سرگذشتهاي ويژه ي حضرت امام خميني (ره)» است كه شامل خاطرات و سرگذشتهايي درباره ي امام خميني (ره) به نقل از اطرافيان و شخصيتهاي مسؤول مملكتي است. از جمله مطالب موجود در كتاب و راويان اين خاطرات، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «نگرشي اجمالي بر زندگاني امام خميني و خاطراتي از حجت الاسلام رباني املشي، دكتر محمود بروجردي (خصوصيات اخلاقي)، حجت الاسلام

[ صفحه 783]

رحيميان، آيت الله صانعي، شهيد اشرفي اصفهاني، آيت الله جنتي، آيت الله ميرزا مسلم ملكوتي، حجت الاسلام احسان بخش، مصطفي كفاش زاده، علي دانش منفرد (دستگيري و تبعيد امام، به شهادت حاج آقا مصطفي)، شهيد صدوقي (خاطراتي در ارتباط با دفاع مقدس)، آيت الله فاضل لنكراني و حجت الاسلام جمي».

سرگذشتهاي ويژه از زندگي حضرت امام خميني (جلد 4)

به روايت جمعي از فضلا؛ گردآوري و تنظيم مصطفي وجداني. - تهران: پيام آزادي، (چاپ سيزدهم): 1374.

174 ص.: مصور، عكس.

شمارگان 5000 نسخه.

كتاب حاضر، جلد چهارم از مجموعه ي شش جلدي «سرگذشتهاي ويژه ي حضرت امام خميني (ره)» و شامل خاطرات و سرگذشتهايي درباره ي امام خميني (ره) - به نقل از اطرافيان و شخصيتهاي مسؤول مملكتي - است. جمله راويان خاطرات، مي توان به افراد زير اشاره كرد: «حجج اسلام: واعظ طبسي، جوادي آملي، حائري شيرازي، محلاتي، ناصري، فردوسي پور، خاتم يزدي و ابطحي كاشاني، محسن رفيقدوست، يكي از خواهران مقيم در اقامتگاه امام در فرانسه و آيةالله موسوي اردبيلي». قطعه شعري درباره ي حضرت امام (ره) نيز در كتاب چاپ شده است. در خاطرات شهيد محلاتي - نماينده ي امام در سپاه - و محسن رفيقدوست، مطالبي درباره ي دفاع مقدس و نيز شهيد محمد بروجردي نقل شده است.

سفر به نيستان

نوشته عزت الله رادمنش؛ تدوين: امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.

120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات: 91).

عنوان پشت جلد به انگليسي: A Journey Back to the Origin

شمارگان: 3300 نسخه.

كتاب «سفر به نيستان»، مجموعه خاطرات و سفرنامه هاي دكتر «عزت الله رادمنش» به جبهه هاي جنگ حق

[ صفحه 784]

عليه باطل و گزيده اي از مطالعات وي در آرشيوهاي جنگ است. اين سفرها از تاريخ 19 / 10 / 1359 الي 1 / 8 / 1362 انجام شده است. نويسنده در خاطرات خود به توصيف وضع جبهه هاي جنگ، روحيه ي رزمندگان و فضاي حاكم بر جبهه پرداخته است. وي طي اين سفرها از شهرهاي جنگ زده ي خرمشهر، آبادان، دزفول، بستان، كرمانشاه و سنگرها و خاكريزهاي خطوط مقدم جبهه هاي مختلف طي عملياتهاي مختلفي مانند طريق القدس، فتح المبين و... ديدن كرده و با افراد گوناگون از بسيجي، جهادي و رزمنده تا فرماندهان و مردم عادي و جان بر كفاني از همه ي اقشار جامعه گفتگو كرده است. مقايسه بين اوضاع موجود در جبهه ها و سنگرهاي رزمندگان ايراني و سنگرهاي فتح شده ي عراقي، روحيه ي بالا، ايثار، از خودگذشتگي، عشق به امام و شهادت و پيوستن به خيل عاشقان الله رزمندگان ايراني، در اين خاطرات كاملا مشهود است.

سنگرهاي شناور

ترجمه ي حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.

125 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 82).

عنوان روي جلد: 9، يادداشت از يك اسير عراقي: سنگرهاي شناور.

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Floating Trenches: Nine Remembraces of an Iraqi P.O.W.

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: سنگرهاي شناور؛ عقرب و مأموريت چهارم؛ آسمان باراني؛ بلدوزرچي؛ اعدام جوخه اعدام؛ دست هاي مهربان؛ دست انتقام؛ مقاومت؛ قبر خالي.

اين كتاب مجموعه اي از يادداشتهاي واقعي يك اسير عراقي است. او بعد از اتمام تحصيلات، وارد ارتش عراق مي شود. در تاريخ 4 / 8 / 1986، براي به دست آوردن اطلاعات از موقعيت منطقه ي هور و برآورد نيروها و مهمات ايراني ها، وارد منطقه مي شود. نيروهاي ايراني در اين حمله خسارات زيادي وارد

سومين روز محاصره

نوشته محمد هادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.

47 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 24).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Third Day of Surrounding

شمارگان: 6600 نسخه.

كتاب حاضر مجموعه خاطرات «محمد هادي» از لشكر ده سيدالشهدا (ع) - يكي از يگانهاي سپاه پاسداران - است كه بر طبق زمان و ساعات اوليه عمليات كربلاي 5 تا سه روز بعد از آن و مدت در محاصره قرار گرفتن وي نقل شده است. وي خاطرات سه روز محاصره خود و حدود پنجاه نفر از رزمندگان را (كه تعدادي زخمي هم در بين آنان بودند)، بدون آب و غذا، زير رگبار گلوله هاي دشمن بيان كرده است. او نوشته است كه چگونه در سومين روز محاصره، بالاخره با جديت و كوشش رزمندگان گردان مسلم بن عقيل و چند گردان ديگر، محاصره شكسته شد و افراد گروه (كه حالا فقط سيزده نفر از آنها باقي مانده بودند)، توانستند خود

سه روايت از يك مرد

نويسنده محمدرضا بايرامي. - بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 177.1379 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب، يك داستان درباره ي شهيد حسين علم الهدي (فرمانده ي سپاه هويزه) است كه در حماسه ي هويزه به شهادت رسيد. داستان از سه بخش تشكيل شده است و هر بخش به روايت شخصيت شهيد علم الهدي از ديد يك نفر مي پردازد. روايتگر بخش اول، شكنجه گر ساواكي «سروان معبر» است. در اين بخش به شرح فعاليت هاي قبل از انقلاب و دستگيري حسين علم الهدي (در سال 51) توسط ساواك و شكنجه ي وي، درگيري مردم با نيروهاي امنيتي در پاسگاه به فرماندهي حسن (برادر شهيد) فعاليت هاي شهيد قبل از پيروزي انقلاب مي پردازد. بخش دوم به شرح وقايع - اوايل جنگ و آمادگي عراق براي تدارك هجوم به شلمچه، هويزه، سوسنگرد، بستان و شناسايي هاي حسين علم الهدي و خيانتهاي تيمسار مدني و بني صدر مي پردازد. در نهايت به شروع جنگ و اوايل درگيري با دشمن اشاره مي كند و نحوه ي شهادت شهيدان: «اصغر گندمكار، رضا پيرزاده، سعيد درخشان، اكبر پيرويان، محمدعلي حكيم، غفار درويشي و...» نيز تصوير مي شود. در پايان نيز نحوه ي شهادت حسين علم الهدي و اسارت راوي در اين

شاخه اي رو به آفتاب

براساس خاطرات جانباز علي مساواتي بازنويسي و ويرايش با نظارت محمدابراهيم حسن بيگي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، مركز نشر هنر اسلامي، 1373.

92 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب خاطرات جانباز، «سيد علي سماواتي» است كه از همان اوايل جنگ و با وجود اين كه دانش آموز بوده است، وارد بسيج مي شود. او با همه علاقه اي كه به جنگيدن و در صف مقدم بودن داشته است، تا مدتها به

[ صفحه 786]

جبهه اعزام نمي شود. تا بالاخره در عمليات مسلم بن عقيل - در محور سومار - شركت مي كند. او در اين عمليات مجروح مي شود. در اعزام مجدد به عمليات كربلاي چهار مي رود. عمليات، بعد از شهادت تعدادي از نيروهاي اطلاعات (بر اثر بمباران شيميايي) همراه با چند رزمنده ي ديگر براي ديگر براي شناسايي موضع دشمن مي روند و تمام اطلاعات را ثبت مي كنند. مدتي بعد، عمليات كربلاي پنج در منطقه ي شلمچه آغاز مي شود و به پيروزي منجر مي شود. در عمليات بعدي، او و همرزمانش براي باز كردن منطقه ي مين گذاري شده مي روند و طي اين مأموريت مجروح مي شود. اين رزمنده تا آخرين روزها و آخرين عمليات (مرصاد) در جبهه مي ماند و در افتخار آفريني رزمندگان شركت مي كند.

شاهد... در جبهه جنگ

صالح افشار. - تهران: قدياني، (چاپ دوم): 239.1361 ص.: مصور.

شمارگان: 10000 نسخه.

چاپ اول: مجله اطلاعات هفتگي.

كتاب «شاهد... در جبهه ي جنگ»، خاطرات «ستوان صالح افشار»، از تاريخ 14 آبان 1359 تا 6 بهمن 1359 است. وي افسر نيروي هوايي است و به جبهه اعزام شده است. اين كتاب يادداشتهاي روزانه ي وي است. در اين يادداشتها، با بيان وقايع روزانه، به شرح عملياتها، جبهه و منطقه ي جنگي، عقايد و اعتقادات خود، روحيات دوستان و ديگر رزمندگان مي پردازد. وي در اين يادداشتها با مادر خود نيز صحبت مي كند. او قطعات كوچك شعرهاي خود را هم در اين كتاب آورده است. كتاب بيانگر عقايد نويسنده درباره ي جبهه، مشكلات و اتفاقات مختلف است. او

شب چراغ: خاطرات زندگي شهيد سرهنگ پاسدار خلبان محمدرضا غفوري

بازآفريني فرهاد كمال آبادي؛ به كوشش دفتر گروه مشاورين فرماندهي ناجا. - قم: منبع، (چاپ اول): 1379.

[125] ص.، [3] ص. تصوير. - (خاطرات؛ 1).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Night Lamp: Memoirs based on the life story of the martyred pilot...

شمارگان 2200 نسخه.

اين كتاب شامل خاطراتي از زندگي شهيد «محمدرضا غفوري» به نقل از افراد خانواده و همرزمان وي است. شهيد محمدرضا غفوري در تاريخ 1342 در تهران به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيل و گذراندن آموزشهاي خلباني، با چرخبال 206 در خدمت مناطق جنگي بود. پس از پايان جنگ در مرزهاي شرقي به مبارزه با اشرار و قاچاقچيان مواد مخدر پرداخت و در مرداد ماه 1374، حين مأموريت، در اثر سقوط چرخبال، به شهادت رسيد. خاطرات عبارتند از: خاطره ي پدر و خواهر شهيد از دوران تولد، كودكي، نوجواني، سربازي و ازدواج وي، خاطراتي از پيروزي انقلاب و ورود به كميته ي انقلاب اسلامي، خاطراتي از آموزش خلباني، خاطراتي از دوران جنگ و نجات مصدومان و عملياتهاي هوايي، پشتيباني رزمندگان، پس از سقوط چرخبال، تجسس براي يافتن وي و سه همرزم شهيدش در كوير، خاطراتي از كشفيات شهيد در مواجهه با اشرار و قاچاقچيان. عكسهايي از شهيد در كتاب موجود است.

شريك صلوات

نويسنده غلامعلي رجايي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 1372.

88 ص: نمونه، عكس.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين مجموعه شامل سوگنامه ها، خاطرات و اشعاري است كه در قالبهاي مختلف شعري در رثاي حضرت امام خميني نوشته شده اند. موارد زير از جمله اشعار و مطالبي هستند كه در ارتباط با دفاع مقدس سروده و نوشته شده اند. در بخش اول: «سوگنامه ي امير كاروان عشق» (توسط يك بسيجي از خرمشهر در سوم خرداد 1369)؛ در

[ صفحه 788]

بخش خاطرات: «رقت قلب امام با ديدن عكس يك شهيد، ميزان علاقه ي امام در خدمت به مردم، امام و تقاضاي رزمندگان، عظمت رزمندگان اسلام از ديدگاه امام، هديه هاي خاص امام امت به رزمندگان، پيام امام به رزمندگان و تعدادي عناوين ديگر»؛

شمشيرهاي چوبين: بر اساس خاطرات حاج محسن صادقي

نگارش محمدرضا اصلاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.

79 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 94).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Wooden Swordes, Based on the Memoirs of Hajj Mohsen sadeghi

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب، شرح خاطرات «حاج محسن صادقي» بوده كه توسط آقاي «محمدرضا اصلاني» جمع آوري و تنظيم شده است. خاطرات اين رزمنده ي دلاور، شرح شجاعت، ايثار و خلوص نيت رزمندگان جنگ تحميلي است و در آن، اوج اعتلاي روح انساني و وسعت بي پايان دلهاي عاشق و شيفته و مؤمن به آب و خاك يك ميهن را مي توان لمس كرد و تجلي ايمان را دريافت. اين رزمنده - كه از جانبازان جنگ تحميلي بوده و يك چشم و دو پاي خود را در حفظ ارزشها و مفاهيم والاي انساني و اسلامي از دست داده است - در عملياتهاي والفجر پنج، والفجر نه، كربلاي يك و كربلاي پنج شركت داشته است. او در اين خاطرات از مدت معالجه ي خود در انگلستان نيز سخن گفته است. شهيدان «يدالله دهقاني، شهاب خالصي، محرابي، معصومعلي بختياري، سيد محمدحسين حسيني، سيد حسين كشكي و حسين قرايي» از جمله همرزمان او در جبهه بوده اند.

شور عاشقي، بر اساس خاطراتي از فرمانده شهيد حاج حسين خرازي

علي بني لوحي. - تهران: مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، (چاپ چهارم): 64.1378 ص.: عكس.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب در دوازدهمين سالگرد شهادت فرمانده شهيد حسين خرازي منتشر شده است.

مندرجات: كردستان حماسه هاي جاويد؛ شب هاي خط شير؛ حصر آبادان؛ فتح المبين؛ رمز يا زهرا (س)؛ از خرمشهر تا خونين شهر؛ طلائيه، مبارزه نابرابر؛ عبور از اروندرود؛ تولدي دوباره؛ كلام نور.

كتاب «شور عاشقي» شرحي از زندگي، ويژگي هاي اخلاقي و مبارزات «سردار شهيد حاج حسين خرازي» بوده، در نه بخش تنظيم شده است. كتاب، با شرح تولد شهيد آغاز شده، به فعاليت هاي وي در دوران انقلاب و پس از پيروزي انقلاب، حضور در كردستان و مبارزه با ضد انقلاب مي پردازد. سپس شرح فعاليت هاي وي در عملياتهاي زير ادامه مي يابد: ثامن الأئمه در اهواز، طريق القدس در دارخوين و چزابه، فتح المبين، بيت المقدس،

شهاب: خاطرات سردار شهيد مهندس حسن آقاسي زاده شعرباف

بازنويسي محمد ميررفيعي؛ ويراستار هادي عرفانيان؛ [براي معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان]. - تهران: شادرنگ، (چاپ اول): 1380.

204 ص.، [12] ص. تصوير (رنگي).

طراح روي جلد: سعيد بابايي.

به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيت و سه هزار شهيد استان خراسان.

شهيد حسن آقاسي زاده در سال 1338 در مشهد به دنيا آمد. وي در سال 1367 در عمليات نصر هشت در منطقه ماووت به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه و خاطرات، به نقل از افراد خانواده و همرزمان شهيد، است؛ خاطرات دوران كودكي، نوجواني، جواني و تحصيلات خارج از كشور، خاطراتي از او در خانواده، سپاه و مناطق مختلف عملياتي و عملياتهايي چون: رمضان، محرم، خيبر، بدر، والفجرهاي يك تا نه، كربلاهاي يك تا ده و ديگر عملياتها، خاطراتي از زيارت خانه ي خدا و خاطراتي از چگونگي شهادت او. سخنراني شهيد آقاسي زاده در سال 1365، در دانشگاه تبريز، همراه با متن كامل وصيتنامه شهيد و تصاويري از او در دوره هاي مختلف زندگي و مناطق مختلف عملياتي و تشييع جنازه اش ارائه شده است. عكس پيكر شهيد نيز در پشت جلد چاپ شده است.

صخره هاي عقيق

حسن شكري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1371.

68 ص.، [16]: تصوير، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 35).

كتاب خاطرات نويسنده از عمليات بيت المقدس چهار و شرح دلاوري هاي بسيجي ها در اين عمليات است. در اين خاطرات از نحوه آغاز عمليات تا انجام آن و دلاورمردي ها و شجاعت هاي سرداراني چون سيد محمدجواد اماميان، شهيد حاج ابراهيم خلج، شهيد سعيد غلامي، و رزمندگاني چون سيد صادق خودسياني، پيك گردان، كه در عمليات بيت المقدس چهار رشادتهاي فراوان از خود نشان داد، مطالبي گفته شده است. هم چنين در مورد محل انجام عمليات توضيحاتي داده شده است. از جمله ارتفاعات تيمورژنان، كه اولين نقطه آزاد شده در عمليات

عارف شيدا

از زبان سيد آزادگان علي اكبر ابوترابي؛ به كوشش عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ دوم): 63.1380 ص. - (خاطره هاي معنوي؛ 2).

شمارگان: 4500 نسخه.

اين كتاب حاوي 28 خاطره از سيد آزادگان «علي اكبر ابوترابي» است كه از زبان خود او نقل شده است. از جمله ي خاطرات، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «دوران اسارت و زنداني شدن با فردي عراقي كه قصد فرار داشت؛ سؤال افسر عراقي درباره ي ويژگي هاي اخلاقي امام (ره)؛ شهيد نبات علي در دوران اسارت؛ راننده ي كاميوني كه در اثر تصادف و برخورد با فردي، عارف شد؛ آخرين لحظات آزاده اي كه در جاده ي تبريز تصادف كرده، فوت كرد و عشق او به امام حسين (ع)؛ نتيجه ي برخورد اسلامي در آلمان و اسلام آوردن فرد مسيحي؛ پياده رويهاي عاشقانه از نجف تا كربلا و از حرم امام خميني (ره) تا حرم امام رضا (ع)؛ گذشت برادر اسير درباره ي تهمتهايي كه به او مي زدند؛ فرار يكي از بستگان مسؤولان از جبهه؛ ثروتمند خسيس و لحظات مرگ او؛ دوري از خدا به خاطر دنيا پرستي و...».

عبور از آخرين خاكريز، خاطرات يك پزشك اسير عراقي

نوشته احمد عبدالرحمن؛ مترجم: محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.

192 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 1).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Crossing the last Embankment

اين كتاب خاطرات يك پزشك مسلمان عراقي است. در مقدمه ي آن از اين كه كشورهاي اسلامي بازيچه ي دست صهيونيسم شده اند، ابراز تأسف مي كند و سپس پيشگويي سيد قطب (ره) را بيان مي كند كه (دوازده سال قبل از انقلاب) گفته بود: «به زودي براي ايران مشكلي پيش خواهد آمد و با روي كار آمدن جمهوري اسلامي تنها راهي كه باقي مي ماند جنگ است.» عبدالرحمن در سال 1979 به درمانگاه نظامي خانقين منتقل مي شود. ماه مه 1980 توپخانه ي سنگين عراقي ها به سوي مرزها به حركت در مي آيد و سروان عبدالرحمن عامل بروز جنگ را معرفي مي كند و چگونگي وقايع را در طول مدتي كه در جبهه بوده است، تشريح مي كند. او خلف وعده هاي صدام و دروغهاي تبليغاتي حزب بعث را آشكار مي سازد. تا اين كه در تاريخ 24 ماه مه سال 1982 ميلادي در خرمشهر اسير مي شود.

عشق گويد هر آنچه باداباد، مجموعه خاطرات سردار شهيد قربانعلي عرب

تدوين و بازنويسي جعفر شهيدي، مصطفي كاظمي. - [اصفهان]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.

165 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 4).

طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.

كتاب حاضر خاطراتي در مورد سردار شهيد قربانعلي عرب است كه نگاهي گذرا بر زندگي اين رهرو كاروان نور دارد. در اين كتاب تعداد زيادي از خاطرات همرزمان، برادر

عطر شقايق: مجموعه خاطرات سردار شهيد علي نوري ممبيني

مؤلف عيسي خليلي؛ ويراستار محمدامين ركني؛ [براي] كنگره سرداران و 23 هزار شهيد كربلاي خوزستان. - تهران: لوح محفوظ، (چاپ اول): 1381.

170 ص.، [5]ص.: عكس، مصور.

شمارگان: 2000 نسخه.

كتاب «عطر شقايق» زندگينامه و خاطراتي درباره ي «شهيد علي نوري مبيني» است. او در سال 1337 در روستاي دشت انار (از توابع باغ ملك) متولد شد و در عمليات كربلاي چهار مصدوم شيميايي و در سال 1367 شهيد شد. كتاب سه بخش دارد:

بخش اول: «از تولد تا كودكي» (خاطرات خود شهيد از دوران كودكي و مكتب خانه)؛ بخش دوم: «از نوجواني تا ازدواج» (خاطرات خود شهيد، خانواده و آشنايان از دوران قبل و بعد از انقلاب، ازدواج و...)؛ بخش سوم: «از دفاع مقدس تا پرواز به آسمان شهادت»: (خاطرات همسر، همرزمان و آشنايان از دوران دفاع مقدس، عمليات والفجر هشت، احترام به والدين، رفتار با فرزندان و خانواده، خاطراتي از عملياتهاي كربلاي چهار و پنج و مصدوميت شيميايي، خاطرات فرزندان از روزهاي آخر زندگي، آخرين مصاحبه قبل از شهادت و...). در پايان، تصاويري از وي در جبهه و بيمارستان ارائه شده است.

علي در كربلا

مرتضي نريماني؛ [براي] جهاد سازندگي استان اصفهان. - زاينده رود، (چاپ اول): 1380.

112 ص.: نقشه نمونه. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 2).

شمارگان: 1000 نسخه.

مطالب كتاب حاضر، شامل خاطرات نگارنده از مرحله ي سوم جنگ (پس از عمليات كربلاي چهار تا عمليات كربلاي پنج و پس از آن) است. او نقش پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي را در پيشبرد، تثبيت و تحكيم مواضع رزمندگان در مناطق عملياتي كانال ماهي، منطقه ي پنج ضلعي، جاده ي شلمچه، شرق نهر دوعيجي و فرماندهي پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد اصفهان و نجف اشرف، [شهيد حسين شركت و علي (بدون ذكر نام خانوادگي)] را برشمرده است. در خاطرات از رزمندگان و شهيدان جهادگر راننده ي لودر و بولدوزر، نام برده شده است. نقشه ي استحكامات دشمن در عمليات كربلاي پنج و نمونه ي اعلاميه ي دعوت به همكاري ستاد پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي نيز به چاپ رسيده است. تصاويري از جهادگران و ادوات مهندسي حين ايجاد خاكريز و ساير استحكامات، در بين متن ارائه شده است.

غروب كردستان

محسن حسيني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.

87 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 54).

عنوان پشت جلد به انگليسي: kurdestan Sunset

كتاب، مجموعه 24 خاطره از عملياتهاي اجرا شده در كردستان است و نويسنده، آن را به شهداي گمنام گردان عملياتي صاحب الزمان (عج) ژاندارمري تقديم كرده است. راوي در اين كتاب به شرح خاطرات خويش در گردان صاحب الزمان (عج) مي پردازد. پس از بمباران ساختمان گردان توسط بعثي ها، با رضايت سرهنگ بهرامپور، گردان براي عمليات راهي سليمانيه ي عراق مي شود. راوي نيز به عنوان بيسيم چي در گردان خدمت مي كند. او در اين خاطرات، در مورد مطالب زير صحبت مي كند: عمليات كمين، برخورد با آلاچيقي پر از مهمات عراقي، جان سالم به در بردن از ميدان مين، شركت در عمليات در منطقه هاي بسطام و شيلر، تأثير پذيرش قطعنامه ي 598 توسط ايران، انتقال به دژباني، عقب نشيني از آدينان به سوي سقز، تحويل موشكهاي سام هفت به گردان مربوطه، شيميايي شدن در منطقه ي مريوان و بالاخره خداحافظي از كردستان با پايان يافتن دوره ي خدمت.

[ صفحه 794]

فرمانده سرزمين قلب ها: خاطراتي از سرلشكر پاسدار، شهيد محمد بروجردي

بازنويس متن: بيژن قفقازي زاده. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ ول): 1376.

165 ص.، [4] ص.: عكس (رنگي). - (مجموعه خاطرات سرداران شهيد: [ج. 4] (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 38).

در ابتداي كتاب، فرمايشات مقام معظم رهبري در مورد شهيد بروجردي آمده و در ادامه، زندگينامه ي شهيد بروجردي ذكر شده است. نوشته هاي كتاب، در واقع، خاطرات همرزمان، همكاران، دوستان و خانواده ي شهيد بروجردي در مورد ويژگي هاي شخصيتي و فعاليت هاي اوست. موضوع اين خاطرات را مي توان چنين ذكر كرد: فعاليت هاي شهيد بروجردي قبل از انقلاب (مثل توزيع اعلاميه هاي امام)، حركت دقيق

فصل دستهاي سبز

رضا عبد فروتن. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.

142 ص.: [10] ص. تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 79).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Green Hands Season

اين كتاب، خاطرات «رضا عبد فروتن» از جنگ تحميلي است كه در شش قسمت عرضه شده است. «دشت ذهاب»: آغاز خاطرات از اعزام به جبهه در سال 1360 و رفتن به ارتفاعات منطقه و قله ي ابوذر؛ «سردشت در محاصره»: رفتن به بوكان و ارتفاعات سقز؛ «عروسكهاي شكسته»: عزيمت به اميديه ي اهواز و شركت در مرحله ي اول

[ صفحه 795]

عمليات بيت المقدس و آزادسازي خرمشهر و عزيمت به شلمچه براي شناسايي؛ «رملهاي تشنه»: مربوط به عمليات سال 1361 براي آزادسازي شهرهاي العماره - كوته؛ لو رفتن عمليات و مجروح شدن از ناحيه چشم؛ جراحي چشم و بازگشت به پادگان دوكوهه؛ حماسه ي مختار؛ عمليات تپه ي شرهاني و...؛ «گشت شناسايي»: خاطراتي از سال 1365 و شناسايي فكه و مهران و شركت در عملياتهاي خيبر و كربلاهاي دو، پنج و هشت.

قله گردمند: خاطرات يك اسير عراقي

به كوشش دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ ترجمه محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.

72 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات، 36).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Gerdmand peak: Memoirs of a commissioned Iraqi

شمارگان: 6600 نسخه.

كتاب حاضر خاطرات افسر اسير عراقي در منطقه قله گرده مند يا گردمند است كه نزد ايرانيان به قله 2519 معروف است. مطالب خاطرات عبارتست از: پيوستن به حزب بعث، اعزام به منطقه «العماره»، فرماندهي هنگ يكم مستقر در «چلدت» استان العماره، حمله ايرانيان در منطقه شمالي حاج عمران، تصرف ارتفاعات گرده مند توسط ايرانيان، درگيري هاي ايرانيان و عراقي ها در منطقه «رايات» مشرف بر گرده مند، تصميم براي پناهندگي به ايرانيان با چند سرباز عراقي، بازگشت و عقب نشيني عراقي ها به منطقه «قصري» كه متعلق به پسر ملا مصطفي بارزاني بود، حمله ي مجدد ايراني ها در منطقه ي «سيد كان» به كمك پيشمرگان تابع

قهر چزابه: خاطرات سردار شهيد اسلام ولي الله چراغچي

نويسنده هادي هاشم زاده هاشمي. - مشهد: شاد رنگ، (چاپ اول): [؟ 138].

165 ص.: مصور (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان).

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب، در سه فصل، سرگذشتنامه و خاطراتي از شهيد ولي الله چراغچي، (متولد سال 1337، قائم مقام لشكر پنج نصر) است. مطالب كتاب به شرح زير است. فصل اول: دوران كودكي و نوجواني (خاطراتي از تولد، دوران كودكي، علاقه به قرآن و نماز، علاقه به كمك به مستمندان و...)؛ فصل دوم: پيروزي انقلاب و شروع جنگ (خاطراتي از دوران انقلاب، ورود به سپاه، آموزشهاي تخصصي، خصوصيات فرماندهي، روزهاي جنگ، اهميت به بيت المال، ازدواج، عمليات رمضان، نبردهاي انجام شده در سوسنگرد و چزابه، عملياتهاي مسلم بن عقيل و والفجر مقدماتي، حضور در منطقه ي ميمك و منطقه ي فكه، نماز شب، اهميت دادن به نيروهاي بسيجي و...)؛ فصل سوم: سخنراني ها، مصاحبه ها، دستنوشته ها و وصيتنامه ي شهيد.

تصاويري از دوران جواني و دوران حضور شهيد در جبهه نيز در كتاب به چاپ رسيده است.

كليد پرواز

تدوين محمدمهدي بهداروند. - قم: صبح ميثاق، (چاپ اول): 1381.

72 ص. - (تلواسه در عطش؛ 2).

عنوان روي جلد: كليد پرواز (خاطرات سردار محمدجعفر اسدي).

شمارگان: 3000 نسخه.

سردار «محمدجعفر اسدي» از ابتداي جنگ در خدمت جبهه هاي جنگ بوده و اين مجموعه حاصل جلساتي است كه سردار بسيجي، «حجت الاسلام دكتر محمدمهدي بهداروند» در سحرگاههاي خرداد تا شهريور 1380 با وي داشته است. سردار اسدي در اين جلسات خاطرات خود را از دوران دفاع مقدس بيان كرده است. كتاب هفت بخش دارد: «ورود به جنگ تحميلي (وضعيت منطقه ي جنوب در ابتداي جنگ و اعزام به محور فارسيات)؛ آغاز جنگ (وضعيت ارتش و خيانت بني صدر در عمليات ابتدايي، حضور در آبادان، جبهه ي ايستگاه هفت)؛ مقدمات

[ صفحه 797]

عمليات طريق القدس (ابلاغ عمليات طريق القدس، ويژگي هاي عمليات)؛ عمليات بيت المقدس (فتح خرمشهر)؛ عمليات والفجر هشت (عمليات فاو، اهميت منطقه ي فاو، رودخانه ي اروند)؛ مقدمات عمليات كربلاي پنج (مقدمات عمليات، مواضع ورود به خاك عراق) و علل پذيرش قطعنامه ي 598».

كوه زير پاي من است

نوشته علي دقيقيان؛ بازنوشته يوسف قوجق؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1373.

68 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 15).

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب خاطره علي دقيقيان از ضد انقلاب در كردستان است. او در آبان سال 1365 از تهران عازم مريوان شده، پس از پيوستن به تيپ 75 ظفر، (واحد اطلاعات عمليات) به پاوه منتقل مي شود. در آنجا آموزشهاي نقشه خواني و كوهنوردي مي بيند. پس از يك ماه و نيم، اولين مأموريت خود را در خاك عراق انجام مي دهد. پس از آن، عازم بوسكان شده، پس از مدتي به مريوان بر مي گردد و در مريوان، همراه سيصد نفر از افراد تيپ براي عملياتي مي روند كه هدف آن، قرارگاه آموزشي عراق و قرارگاه كومله ها است، پس از دو روز راهپيمايي در خاك عراق به كمين بر مي خورند ولي وي زنده مي ماند و پس از چند روز حركت و مقاومت در كوه و سرما - در

كوهستان هاي وحشي ماووت: خاطرات رسول زارع زاده

رسول زارع زاده، بازنويس فرهاد اسدپور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.

152، [22] ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 135).

[ صفحه 798]

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب (كه در حقيقت پيشكشي به شهيد زنده، سردار اسلام «احمد علافي» است) شامل مجموعه ي خاطرات تلخ و شيرين «رسول زارع زاده» است كه حكايت از فداكاري، ايثار، يكرنگي و از خودگذشتگي رزمندگان عزيز در راه اسلام و هدفشان و سرانجام، چگونگي راهي شدن آنان به ديار عاشقان طي عملياتهاي گوناگون دارد؛ از جمله، عملياتهاي: يا مهدي، ادامه ي عمليات والفجر هشت، عمليات كربلاي پنج؛ عمليات بيت المقدس دو، عمليات شلمچه و بسياري عملياتهاي ديگر. در انتها نيز احساسات اين عزيزان را از شنيدن خبر پذيرش و قبول قطعنامه بيان كرده است.

گردان عاشقان

نوشته: اصغر آبخضر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.

85 ص، [14] ص. عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 2).

طرح روي جلد: حميد شريفي.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Lovers Battalion

شمارگان: 6000 نسخه.

اين كتاب به خانواده ي شهيدان اكبر قدياني، مسعود رضوران، فرهاد قرچه داغي، مجيد رحيمي، مجتبي بكائي و حاج عباس وراميني تقديم شده است.

اين كتاب در سال 1378 توسط شوراي همتهنگي تبليغات اسلامي، نشر هماهنگ نيز منتشر شده است.

كتاب «گردان عاشقان» خاطره ي گزارش گونه اي از تمام لحظات حركت يك جمع هفت نفره از بسيجيان و پيوستن آنها به گردان مقداد - از تيپ حضرت محمد (ص) - است؛ گرداني كه با نام گردان عاشقان معروف شده بود. اين گروه در عمليات بيت المقدس (كه به آزادي خرمشهر منجر شد) شركت داشتند. در اين عمليات، راوي داستان شاهد شهادت تعداد زيادي از دوستان و همرزمانش بوده است. در مرحله ي دوم عمليات، اين گروه نقش خط شكن را بر عهده داشت. او از فداكاري، ايثارگري و شهادت طلبي رزمندگان سخن به ميان آورده است و مي گويد كه چگونه رزمندگان حتي هنگام مجروح شدن، روحيه ي خود را نمي باختند و با هم به شوخي و مزاح مي پرداختند. او اتحاد و همبستگي ارتش و سپاه و نيروهاي مردمي را نيز ذكر مي كند. عكسهاي مستندي از گردان عاشقان در عمليات بيت المقدس، در

گردان يازده نفره، خاطرات يك سرگرد اسير عراقي

ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.

55 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 34).

شمارگان: 6600 نسخه.

عنوان پشت جلد به انگليسي: 11-men Battalion, Memoirs of a commissioned Iragi PAW

اين سرگرد عراقي كه قبلا دبير بوده است، به اجبار در جبهه حضور پيدا مي كند و پس از طي يك دوره ي آموزشي، به منطقه ي سليمانيه منتقل مي شود. او در منطقه هاي جنگي نوسود، پنجوين، شرهاني و قلعه ديزه حضور داشته و در شمال اين منطقه، شاهد اسارت بيست نفر ايراني راه گم كرده و اعدام يازده نفر از آنها بوده است. در عمليات فاو، كه عراق با شكست سختي روبه رو شد، از گردان 496 نفره ي وي فقط يازده نفر باقي مانده بودند. او در ماووت اسير شد و پس از ملاحظه ي رفتار خوب ايراني ها آرزو مي كرد كه كاش زودتر اسير شده بود. او در خاطرات خود از سرنوشت شومي مي گويد كه در صورت تمرد در انتظار آنها و افراد خانواده شان بود و از پاداشها و تشويقهايي سخن مي گويد كه در صورت رضايت از خدمت آنها در انتظارشان بود. او همچنين «بزرگ جلوه دادن يك درگيري ساده، فرار و خودزني سربازان عراقي، و خوف و وحشت فرماندهان و سربازان عراقي از رزمندگان ايراني» را ذكر كرده است.

گلبوي: خاطرات سردار شهيد اسلام عبدالحسين برونسي

بازنويسي علي رضا مهرداد؛ ويراستار جواد عباسي، [براي] معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان. - تهران: شاد رنگ، (چاپ اول): 1380.

189 ص.: مصور.

طراح روي جلد: خسرو زينالپور.

عنوان ديگر: گلبوي.

شمارگان: 3000 نسخه.

[ صفحه 800]

«شهيد عبدالحسين برونسي»، فرمانده ي تيپ هجده جوادالأئمه از لشكر پنج نصر، در سال 1321 در روستاي گلبوي از توابع كدكن تربت حيدريه به دنيا آمد و در سال 1367 در عمليات بدر به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل زندگينامه ي وي بوده، «دوران تولد، جواني، مبارزه عليه رژيم طاغوت، خاطرات خانواده، دوستان و همرزمان، خاطرات عملياتهاي

گل سيمين، خاطرات سهام طاقتي

مصاحبه و تدوين ناهيد سلماني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.

112 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 483: جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 142).

شمارگان: 4400 نسخه.

اين كتاب، خاطرات «سهام طاقتي» (از اهالي خرمشهر) از تولد تا سال 1367 است. مطالب، عبارتند از: «دوران كودكي و جواني، قبل و بعد از انقلاب، فعاليت هاي منافقين و بمب گذاري در خرمشهر و ايجاد رعب و وحشت، مسأله ي خلق عرب قبل از جنگ، تجاوز عراق و بمبارانها، شهيد، مجروح و آواره شدن مردم، پيوستن به امدادگران، همكلاسان مجروح و شهيد [مانند: پوران اكبرنژاد (همسر شهيد جهان آرا)، فتح الله افشار، حمود ربيعي، ابراهيم علامه و...]، ديدار بني صدر از جبهه، سقوط خرمشهر و عقب نشيني، هجرت به قم، اوضاع خانواده در دوران جنگ و آوارگي آنها، آشنايي با خانواده هاي شهدا در قم، موشكباران و جنگ شهرها تا ازدواج وي با يك رزمنده ي طلبه در سال 1367».

لبخند ماندگار: خاطرات زندگي سردار شهيد محمد نصراللهي جانشين رئيس ستاد لشكر 41 ثارالله

بازآفرين: محمدعلي قرباني. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.

64 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 8).

شمارگان: 3300 نسخه.

كتاب «لبخند ماندگار»، در سه بخش مجزا و به روايت از سه نفر، به بيان زندگي سردار شهيد محمد نصراللهي (جانشين رئيس ستاد لشكر 41 ثارالله) پرداخته است. بخش اول، كه راوي آن اكرم نصراللهي (خواهر شهيد) است، به زندگي دوران كودكي و جواني او اختصاص دارد. اين دوران كه به سالهاي قبل از انقلاب بر مي گردد، بيانگر حالات و روحيات شهيد و نقش و تأثير او در جريان پيشرفت و سير انقلاب است. خواهر شهيد، در اين قسمت، خاطرات خود را از نظرات و آراي شهيد بيان كرده است. قسمت دوم كتاب، به خاطراتي از شهيد در دوران پيروزي انقلاب و روزهاي جنگ اختصاص يافته و از زبان دكتر صادق مهدوي همرزم شهيد بيان شده است. صادق مهدوي در اين خاطرات به شرح روحيات و تلاش وقفه ناپذير شهيد در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و نحوه ي برخورد وي با همرزمان و ياران و ديدگاههاي او در مورد جنگ و شهادت پرداخته است. در

لبيك: دل نوشته هاي عارف بسيجي، شهيد حاج مهدي فرودي

مؤلف مهدي فرودي؛ به كوشش هادي سعادتي، علي اكبر ترابيان. - مشهد: مؤسسه فرهنگي، هنري انتشاراتي ضريح آفتاب، (چاپ اول): 103.1377 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

شهيد مهدي فرودي، از اهالي مشهد، در اسارت شهيد شد و جنازه ي او در تنومه ي بصره دفن گرديد و بعد از هشت سال، طي مبادله ي اجساد، به ايران آورده شد. كتاب «لبيك» (كه در دو بخش ارائه شده) دستنوشته هاي شهيد و وصف عارفانه و عاشقانه ي او از حج و جبهه است كه در قالب نظم و نثر، و گاه تركيبي از هر دو تهيه شده است. بخش اول، «حج»، مشاهدات و برداشتهاي شهيد است كه به صورت سفرنامه، از مدينه، بقيع، مكه و عرفات نوشته شده است. بخش دوم، دستنوشته هاي شهيد درباره جبهه، با همان سبك است. خاطراتي از «اعزام، سفر با قطار، آموزش، نخلهاي خوزستان، خانه هاي ويران نشده، رزمندگان، شهدا، كارون، اردوگاهها، همرزماني چون مهدي شوشتري، شب حمله، لحظات حضور در جمع، نماز و دعا و...» در اين بخش به چشم مي خورد. عكس شهيد و نمونه ي دستخط او، در پشت جلد كتاب به چاپ رسيده است.

لحظه هاي آشنا: مجموعه خاطراتي از شهيد سيد حسين علم الهدي

با مقدمه حميد علم الهدي. - قم: هويزه: نشر هويزه، هيأت امناي مزار شهداي هويزه، (چاپ اول): 1377.

96 ص.: عكس، نمودار.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، مجموعه ي خاطرات كوتاهي از زندگاني سراسر تلاش، خودسازي و ايثار شهيد «سيد حسين علم الهدي» است؛ شهيدي از جمع شهيدان انقلاب اسلامي كه در ابعاد گوناگون رشد كرد و پس از 22 بهار، عظمت روحش را در حماسه ي هويزه به اوج رسانيد. كتاب، محتوي 114 خاطره ي كوتاه از زندگاني اين شهيد است كه صحنه هاي مختلف زندگي او را از نوجواني تا شهادت، و فعاليت هاي گوناگون، از زمان مبارزه با رژيم طاغوت تا مبارزه با دشمن بعثي، و عشق و ايمان محكم و ايثار مخلصانه اش، ارائه مي دهد و گوياي سجاياي اخلاقي و تعهد و پايداري وي و سرانجام شهادت او در عمليات هويزه است. عكسهايي از اين شهيد نيز در پايان كتاب به چاپ رسيده است.

مأموريت در خرمشهر، خاطرات سرهنگ عراقي صبار فلاح اللامي

صبار فلاح اللامي؛ ترجمه مهرداد آزاد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1376.

168 ص.: عكس، نقشه، نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات:149).

شمارگان: 3300 نسخه.

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Mission in khorramshahr: The Iragi colonel sabar Fallah Al-lami’s memoirs

[ صفحه 803]

«سرهنگ فلاح اللامي» - كه طي جنگ تحميلي عراق عليه ايران، يكي از فرماندهان اصلي ارتش عراق بوده است - در خاطرات خود به مرور موارد زير مي پردازد: «اسرا ارتش عراق از نظر توانايي و آمادگي قبل از آغاز جنگ، آغاز حمله به ايران به دستور صدام، اشغال هويزه و خرمشهر و جنايات، غارت و تجاوزات وحشيانه ي بعثي ها در اين مناطق، اسرار شكست حصر آبادان، پيروزي نيروهاي ايراني در عمليات آزادسازي خرمشهر، عمليات بدر و عمليات فاو، استفاده از سلاحهاي شيميايي توسط عراق، حمايت دول خارجي از عراق، پايان جنگ و مشكلات دولت عراق، اشغال كويت و حضور صدام در آنجا، آغاز درگيري عراق و آمريكا، عقب نشيني عراق از كويت، قيام شيعيان جنوب عراق و در نهايت، پناهنده شدن نويسنده به ايران». در بخش ضمائم، نمونه هايي از اسناد ارتشي عراق و ترجمه ي آنها آورده شده است.

مدال و مرخصي، يازده يادداشت از يك اسير عراقي

به كوشش: هدايت الله بهبودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.

75 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 15).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Medal and The Leave, (Eleven notes from an Iraqi POW(.

شمارگان: 6600 نسخه.

مندرجات: شهيد اتكا؛ ميدان مين؛ كلمه رمز؛ عقابها و خرگوشها؛ امدادهاي غيبي؛ مدال و مرخصي؛ سفري به منطقه ممنوعه؛ فنجان قهوه؛ جيپ گم شده؛ پل؛ سرنوشت.

اين كتاب شامل چند خاطره از يكي از اسراي عراقي است و بيانگر شجاعت و دليري رزمندگان ايراني، امدادهاي غيبي، روحيه ضعيف سربازان عراقي و وضعيت جبهه هاي عراقي ها است. «شهيد اتكا» حكايت اعدام سربازي به جرم گرفتن كنسرو از ايراني ها؛ «ميدان مين»

مدال هاي شكسته

نويسنده ستار ناصري؛ مترجم: محمد نبي ابراهيمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.

91 ص.، جدول. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 152).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Broken Medaks

شمارگان: 1100 نسخه.

در اين كتاب، «سرگرد ستار ناصر» يكي از افسران ارتش عراق، در زمان اسارت خود در ايران، خاطرات خود را از منطقه ي جنگي «فاو» نقل نموده است. او در خاطرات خود از برخي حوادث ناخوشايند - از جمله، حمله ي شيميايي عليه رزمندگان اسلام و اعدام وحشيانه ي اسراي ايراني - پرده بر مي دارد. همچنين از چگونگي فتح «فاو» (عمليات والفجر هشت) و استفاده ي رزمندگان اسلام از تاكتيكهاي جنگي سخن به ميان مي آورد.

مرد جنگ

محمود پاك نژاد؛ به كوشش مهدي ضرابي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.

64 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 81).

شمارگان: 4400 نسخه.

اين كتاب، خاطرات يك دانشجوي بسيجي است كه در واحد اطلاعات و عمليات و نيروهاي ويژه خدمت مي كرده است. او بعد از عمليات والفجر مقدماتي و پس از گذرانيدن يك دوره ي ويژه به منطقه اعزام مي شود. طي اولين عمليات گشتي، پنجاه تا شصت گلوله ي آر پي جي هفت به مقر دشمن شليك مي كند. سپس به منطقه ي سردشت اعزام مي شود و در سه محور «دوپازا، جاسوسان و ارتفاعات نوري» به عمليات مي پردازد و منطقه را شناسايي مي كند. در اين عمليات دو تن از همرزمان وي - به نامهاي مهدي و مجيد - شهيد مي شوند. سپس براي عمليات بعدي به منطقه ي «هورالعظيم» اعزام مي شود. او در عمليات «بدر» نيز شركت مي كند و ضمن شناسايي منطقه، تعدادي تانك دشمن را هم منهدم مي سازد. آخرين عملياتي كه در كتاب ذكر شده، عمليات «كربلاي يك» (در محور مهران) است كه ضمن باز پس گيري شهر مهران از نيروهاي دشمن، ارتفاعات «قلاويزان» نيز آزاد مي شود.

[ صفحه 805]

مسافر، مجموعه خاطره ها، نوشتارها و سفارشهاي شهيد محمد عبدي

تهيه و تدوين واحد فرهنگي اداره كل امور ايثارگران ناجا؛ گردآورنده رضا شابهاري. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 64.1380 ص.

شمارگان: 5000 نسخه.

كتاب «مسافر» مجموعه اي از خاطرات، نوشته ها، و وصاياي شهيد محمد عبدي است. خاطرات به نقل از پدر، مادر و برخي از دوستان او تدوين شده اند. او در سال 1355 متولد شد و فعاليت گسترده اي در بسيج از خود نشان داد. در بخشي از كتاب با نام «زمزمه»، نكاتي از دستنوشته ها و يادداشتهاي او آورده شده است. در نامه هايي كه او در دفتر خود براي شهدا و عزيزاني كه همرزمش بودند و به شهادت رسيده اند، نوشته است، عشق او به شهادت مشخص است. در بخش سفارشها و وصاياي شهيد عبدي، خلوص و ارادت او به اسلام و خاندان نبوت و امامت آشكار است. او

مسيح كردستان، مجموعه خاطرات

به كوشش عباس اسماعيلي؛ ويراستاري و تدوين مهدي حسيني؛ نظارت محمدرضا مصطفوي. - [بي جا]: لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)؛ شركت تعاوني ناشران استان قم، (چاپ اول): 272.1376 ص.

اين مجموعه در نتيجه ي تلاش ياران و همرزمان سردار اسلام سرلشكر پاسدار شهيد محمد بروجردي حاصل شده است. در ابتداي كتاب، قسمتي از وصيتنامه ي شهيد ذكر شده و پس از آن، خاطرات، با توجه به سير زماني آنها تقسيم بندي شده اند؛ به اين ترتيب: دوران كودكي، دوران نوجواني، فعاليت هاي مبارزاتي قبل از انقلاب، شجاعت و شهامت، شيوه ي فرماندهي، گوناگون، كردستان، قبل از شهادت و شهيد در آينه ي نگاه ديگران.

دوران كودكي محمد سرشار از خاطره هاي تلخ اما راهگشاست. از ويژگي هاي شهيد مي توان به موارد زير اشاره نمود: همدلي، صميميت، خويشتن داري، مظلوميت، گمنام زيستن، شكر نعمت، روح مسيحيايي، روحيه ي عالي، خط شكني، شكست ناپذيري، سازندگي، صراحت و رفتار درست.

[ صفحه 806]

مناسك جبهه، مجموعه خاطرات عليرضا زواره

بازنويس: عليرضا كمالي نيا (كمانقد)؛ با همكاري: رحيم مخدومي. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 1376.

120 ص.

كتاب حاضر، مجموعه ي 38 خاطره از جهادگر «عليرضا زواره» است. موضوعهاي اصلي اين خاطرات عبارتند از: «عشق به خدا؛ علاقه مندي رزمندگان اسلام به شركت در عمليات و حال و هواي رزمندگان در جبهه (به ويژه در زمان عمليات)؛ اداي فريضه ي نماز در اول وقت، حتي در ميدان جنگ؛ علاقه مند بودن رزمندگان به انجام اعمال مستحبي؛ عشق به شهادت؛ آزادسازي خرمشهر و برگزاري مراسم بزرگداشت شهدا در جبهه». در خاطره اي با عنوان «ميدان مين»، آمده است كه در جريان عمليات فتح المبين، يك پيرمرد تپه اي را نشان داده، مي گويد كه پشت آن تپه اجساد تعدادي از شهدا روي زمين مانده است. دو روز بعد، كه عراق شكست مي خورد، افراد، خود را به شهدا مي رسانند. بدنهاي مطهر و تكه تكه شده 28 شهيد را مي بينند كه در ميان ميدان مين افتاده است و نمي شود بود و نمي شد آنها را بلند كرد. بالاخره با هر زحمتي كه هست، جنازه ها را در آورده، در ملافه پيچيده، در ميان اشك و آه همرزمان به معراج شهدا انتقال مي دهند.

موقعيت شهيد زماني

نويسندگان: حميدرضا كاوياني؛ اسماعيل رضائي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي، هنري، چاپ و نشر بنياد، (چاپ اول): 1372.

48 ص.

اين كتاب، خاطراتي از شهيدان جبهه است و در سه فصل تنظيم شده است: فصل اول مربوط به دوران نوجواني و فعاليت هاي «رضا» (راوي خاطرات) در قبل از انقلاب است. فصل دوم مربوط به خاطرات جبهه است. در اين فصل، خاطرات در ارتباط با شهيد محسن رمضاني، سيد مهديه، مرتضي، رضا و ساير همرزمان آنها آمده است و به بيان نحوه ي آماده سازي خاكريزها، وضعيت جبهه، نحوه ي شهادت محسن رمضاني، ساختن پست امداد، آغاز عمليات، پيروزي رزمندگان و سپس پاتك عراقي ها، زخمي شدن مرتضي و تلاش رضا براي رساندن وي به خط نيروهاي خودي و برخورد با مين والمري (كه در نتيجه ي آن مرتضي شهيد مي شود) و تلاش رضا براي كشانيدن بدن مجروح خود به پاي خاكريز پرداخته است. فصل سوم، جريان شهيد پنداشتن رضاست و متوجه شدن به اين كه او هنوز زنده است و سپس دوران معالجه ي وي در بيمارستان و جانباز شدنش و

مهتاب مرداب: خاطره اي از عمليات خيبر

تنظيم حسين علي مرادقلي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي اجتماعي هنري، واحد ثبت خاطرات؛ مركز نشر هنر اسلامي، 1369.

43 ص.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، براساس خاطرات برادر جانباز عباس پاليزدار نوشته شده است. او همراه دوستش، علي شكاري، براي عمليات خيبر به جبهه مي رود به عنوان آر پي جي زن ثبت نام مي كند. در اين عمليات، رزمندگان توانستند به رود فرات برسند. در هنگام پاتك دشمن، عده اي از آر پي جي زن ها به آن سوي رود فرات رفتند و بقيه ي نيروها عقب نشيني كردند. بعد از عبور تانكهاي دشمن از پل، هواپيماهاي ايراني پل را منهدم كردند و تانكهاي در دام افتاده، توسط آر پي جي زن ها (از جمله عباس پاليزدار و يكي ديگر از رزمندگان، به نام محمدعلي) منهدم شدند. عباس و محمدعلي مجروح شده، لابه لاي نيزارها مخفي مي شوند. در روز چهارم اختفا، محمدعلي شهيد مي شود و عباس كه مجروح شده است، پس از شش روز مي تواند خود را به رزمندگان برساند و نجات پيدا كند. با كمك امدادهاي الهي پاي او بهبود مي يابد، و بالاخره پس از يك ماه جنازه ي محمدعلي را از ميان نيزار بر مي گردانند تا طبق قولي كه عباس به او داده بود، به مادرش برسانند. جنازه آن چنان تازه بود كه گويي هم اكنون درگذشته است!

مهران شهر آيينه ها

خسرو محسني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

95 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 73).

عنوان پشت جلد به انگليسي: mehran, The city of Mirrors

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: يادداشت نويسنده؛ فاو، شهر هواپيماها؛ مهران، شهر آيينه ها.

كتاب حاضر خاطرات «خسرو محسني» در مورد ايثار و از خودگذشتگي برادران لشكر 41 ثارالله است. او خود، فرمانده ي واحد دوشكا بود. در يكي از شبهاي سال 1364، طرح عمليات والفجر هشت توجيه شد. در پي اين عمليات، منطقه ي فاو از دست دژخيمان رهايي يافت. عمليات فاو، عمليات آبي - خاكي بود كه بخش آبي آن توسط غواصهاي مجرب به پيروزي رسيد. بعد از اين عمليات و پيروزي رزمندگان اسلام، عراق منطقه ي فاو را بمباران كرد. هيچ نقطه اي در امان نماند و همه ي منطقه موشكباران شد. پس

ناگفته هاي جنگ، خاطرات سپهبد شهيد علي صياد شيرازي

تدوين احمد دهقان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.

357 ص. مصور (رنگي)، عكس (رنگي). - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 177).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Untolds of the War, Memories of the Martyred Lievtenant General," Alisayyad shirazi

اين كتاب قبلا توسط سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت در سال 1378 و سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت با همكاري بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، در سال 1379 منتشر شده است.

اين كتاب، خاطرات «سپهبد شهيد علي صياد شيرازي» است. گردآورنده براساس بيست و دو نوار خاطره، كه در روزهاي پاياني جنگ ضبط شده، به تدوين كتاب پرداخته است. كتاب از زبان شهيد علي صياد شيرازي، به بيان خاطرات وي از زمان انقلاب اسلامي و درگيريهاي كردستان تا پايان جنگ تحميلي مي پردازد. كتاب از 26 گفتار تشكيل شده و در هر گفتار يكي از خاطرات اين شهيد ذكر شده است. وي در عملياتهاي مختلفي شركت داشت كه از آن جمله مي توان به عملياتهاي «مسلم به عقيل، محرم، رمضان، بيت المقدس، ثامن الائمه، طريق القدس،

نبرد سخت

نويسنده حسين عبدالله؛ مترجم عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.

[ صفحه 809]

104 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 159).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hard Battle

شمارگان: 1100 نسخه.

در اين كتاب، خاطرات يكي از فرماندهان عراقي - به نام سرگرد «حسين عبدالله» - به چاپ رسيده است. اين فرمانده ي اسير، در خاطرات خود گوشه هايي از اعمال غير اخلاقي و قساوت قلب ارتش عراق را به تصوير كشيده، از رفتار دولت عراق در استفاده از بمبهاي شيميايي عليه رزمندگان اسلام و مرزنشينان ايران سخن مي گويد.

نسل خورشيد، مجموعه خاطراتي از جنگ

به قلم احمد فاطمي. - كرمان: عظيمي، (چاپ اول): 1378.

166 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

كتاب حاضر شامل شرح خاطرات نگارنده (جانباز هفتاد درصد) مي باشد كه از عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، والفجرهاي مقدماتي، يك، دو، سه، چهار، خيبر، ميمك و بدر نقل كرده است. خاطرات كتاب براساس عمليات ها تقسيم شده اند و ابتداي هر خاطره شناسنامه عمليات (نام، رمز، تاريخ، مدت، مراحل عمليات، منطقه و...) ارائه شده است. از جمله محتواي خاطرات عبارتست از: اعزام به جبهه، دوران آموزش هاي نظامي، دوران مرخصي و بازگشت به پشت جبهه، خاطراتي از شهيدان، «محمدرضا مقبلي، اصغر عادلي، سيرفر فرمانده گردان قدس، شجاع حيدر، علي بينا، ميرحسيني قائم مقام لشكر 41 ثارالله، عباس حسين زاده معاون گردان 419، سيد مجتبي ميركمالي» و ذكر خاطراتي از نحوه به شهادت رسيدن و اسارت رزمندگان، آزاد سازي خرمشهر، مزاحها و شوخي در جبهه، شناسايي مناطق عملياتي، آموزش در اردوگاه سپنتا، ديدار رزمندگان با امام (ره)، دوران مجروحيت و اعزام به آلمان. در پايان نيز تعداد 9 قطعه غزل و مثنوي سروده نگارنده، تحت عنوان «منظومه ي عشق»، به چاپ رسيده است.

[ صفحه 810]

نفوذ از كوهستان: حديث مقاومت در عمليات والفجر نه

[تهران؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي هوايي، معاونت فرهنگي، انتشارات، (چاپ اول): 1368.

108 ص.: مصور.

شمارگان: 10000 نسخه.

مندرجات: مقدمه؛ قرارگاه برفي؛ طرح شناسايي؛ ديدگاه؛ سي و سه ساعت مقاومت؛ در انتظار شب براي طلوع ستاره؛ عبور از رودخانه؛ شناسايي معبرها؛ آفتاب و باران، در خدمت جنود حق؛ آخرين مأموريت؛ نور مهتاب، راهگشاي رزم مؤمنان.

برادر اصغر، راوي خاطرات، يكي از رزمندگان بسيجي و از شاگردان شهيد دكتر چمران است. او در اين كتاب، خاطرات خود را از مأموريتهاي مختلف براي انجام عمليات شرح داده است. اين خاطرات عبارتند از: «عمليات شناسايي ارتفاعات و عمق كوهستان در فصل زمستان و در هواي فوق العاده سرد و كولاك و يخبندان شديد، و به دنبال آن، مأموريتهاي نفوذ به عقبه ي دشمن، برخورد با مينهاي والمري، گم كردن راه بازگشت، مبارزه با يخ زدگي و نجات از خطر، مأموريت شناسايي معبر، شناسايي نهايي، غافلگير كردن دشمن به كمك امداد الهي و بالاخره انجام موفقيت آميز عمليات والفجر نه».

نگين هامون، خاطرات زندگي سردار شهيد حاج قاسم ميرحسيني جانشين فرمانده لشكر 41 ثارالله

بازآفريني احمد دهقان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.

192 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 2).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Gem of Hamun: Memoirs based on the life of Martyred...

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب، در ده بخش حاوي خاطرات و زندگينامه «حاج قاسم ميرحسيني» به نقل از افراد خانواده، دوستان و همرزمان وي است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: خاطراتي از عملياتهاي كربلاي 5، والفجرهاي مقدماتي، يك، دو، سه و هشت، بيت المقدس، خيبر و بدر؛ خاطراتي از شهيدان: احمد اميني، بهمن خسروي، ماهاني، علي بينا، منصور حسني، فرخي و...؛ خاطراتي از پدر، مادر، خواهران و برادران وي درباره ي دوران كودكي و جواني؛ رعايت حقوق و مقررات؛ خاطراتي از پادگان دوكوهه، ارتفاعات پنجوين مريوان، حمله به پل غزيله در منطقه العماره، ارتفاعات كيسكه، كله قندي، دوران مجروحيت، منطقه خور عبدالله، ارتفاعات هرگنه؛ خاطرات همسر وي

نمازي در آتش و خون

حسن گلچين. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

168 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 56).

عنوان پشت جلد به انگليسي: A Prayer Under the Fire and in Blood

شمارگان: 4400 نسخه.

كتاب «نمازي در آتش و خون»، خاطرات برادر بسيجي حسن گلچين است كه در سال 1361 علي رغم سن كم عازم جبهه شده است. مطالب كتاب بيشتر حالت يادداشتهاي روازنه را دارد و در چند بخش تنظيم شده است؛ شامل به سوي جبهه، آغازي بر حركت دوباره، آزادي خرمشهر، زير پاي قله ها و گشت و اندوه. او خاطرات خود را از عمليات بيت المقدس و آزادسازي جاده ي اهواز - خرمشهر نوشته است. شروع عمليات از منطقه ي «فرسيه» در نزديكي سوسنگرد بود. در جريان انجام اين مأموريت، به گردانها و تيپهاي مختلفي اشاره مي كند كه با يكديگر همكاري داشتند و پيروزي عمليات، آزادي خرمشهر را در پي داشت.

نيزار سوزان

احمد فرحان؛ مترجم عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1377.

48 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 155).

شمارگان: 11000 نسخه.

كتاب «نيزار سوزان» خاطرات يك افسر عراقي است كه به فارسي ترجمه شده است. اين خاطرات مربوط به سالهاي 1362 و 1363 در مناطق جنگي بصره، حاج عمران و هور است. موضوعهاي خاطرات عبارتند از: ترس و فرار مكرر سربازان بعثي از جبهه ها، اعدام افراد فراري از جبهه هاي جنگ در عراق، رفتار ناجوانمردانه با ايرانيان، شجاعت سپاهيان اسلام و بسيجي ها و همچنين حملات برق آساي نيروهاي ايراني، و رحم و شفقت و رفتار اسلامي بسيجي ها با اسيران عراقي.

هاله اي از نور: خاطراتي از سرلشگر پاسدار، شهيد يوسف كلاهدوز

بازنويس متن محمدعلي قرباني. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.

[ صفحه 813]

237 ص.: عكس (رنگي). - (مجموعه خاطرات سرداران شهيد؛ [ج. 3] ((كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 38).

شمارگان: 10000 نسخه.

«هاله اي از نور» حاوي 131 خاطره از زندگي سردار سرلشكر پاسدار «شهيد يوسف كلاهدوز»، قائم مقام فرماندهي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است. او در تاريخ 7 / 7 / 1360 همراه با تعدادي از فرماندهان پيروز عمليات ثامن الائمه به شهادت رسيد. در اين كتاب، خاطراتي درباره ي شهيد به نقل از اطرافيان وي بيان شده است. برخي از خاطرات عبارتند از: «شرح تولد، تحصيلات، آشنايي با شهيد حسن اقارب پرست، تشكيل جلسات تفسير قرآن در پادگانهاي ارتش شاه، طرح ترور شاه، طرح ترور افسران و درجه داران گارد شاهنشاهي در سالن غذاخوري در ساعت سيزده و بيست دقيقه ي روز عاشورا

هزار قله عشق، خاطراتي از سردار سرلشكر شهيد حاج حسين خرازي، فرمانده لشكر 14 امام حسين

سيد علي بني لوحي. - [اصفهان]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.

183 ص.: عكس. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 1).

طراح روي جلد: غلام رضا راهپيما.

خاطرات، نشان دهنده ي ويژگي هاي اخلاقي، رفتاري و روش فرماندهي «حاج حسين خرازي» [فرمانده لشكر چهارده امام حسين (ع)] است. نويسنده در كتاب از شجاعت، ايمان و اعتقادات قلبي و وابستگي او به اولياء اطهار (ع) سخن گفته است؛ از جمله اينكه: «شهيد خرازي در طلائيه زير آتش سنگين دشمن، در ميان بسيجيان و جلوتر از همه مي جنگيد. جبهه را قطعه اي از بهشت مي دانست و حضور در آن را، حضور در محضر خدا. او مي گفت: كه نمي توانم بدون وضو در جبهه راه بروم؛ اگر وضو نداشته باشم احساس ناراحتي مي كنم. شهيد حاج حسين دائم البكاء بود و از روزي كه عمليات كربلاي چهار شروع شد، حالت استغاثه در او بيشتر شده بود. او به دنبال گم شده اي مي گشت. روزي، صحبت به حضرت امام حسين (ع)، به شهادت و عشق به آن كشيده شد و او گفت كه من در اين عمليات شهيد مي شوم و...». نويسنده در پايان، نحوه ي شهادت و مراسم تشييع جنازه ي اين شهيد بزرگوار را شرح داده است.

هشت بهشت: خاطرات زندگي شهيد حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ عباس شيرازي، قائم مقام سازمان تبليغات اسلامي و فرمانده تبليغات جبهه و جنگ

باز آفريني مهدي فراهاني؛ ويراستار: محمدمهدي عقاب. - [بي جا]: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1377.

162 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 3).

طراح روي جلد: كورش پارسانژاد.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Eight Edens: Memoirs based the life of...

شمارگان: 3300 نسخه.

«شهيد حجت الاسلام حاج شيخ عباس شيرازي» متولد سال 1323، در كشكوئيه، يكي از روستاهاي رفسنجان، در كنار ديگر مسؤوليت هاي خود فرماندهي كل تبليغات جبهه هاي جنگ را بر عهده داشت. وي در ماه مبارك رمضان 1346 در جبهه ي جنوب به شهادت رسيد. اين كتاب خاطراتي از زندگي او است كه در هشت «بهشت» تنظيم شده است: «بهشت يكم، خاطرات پدر (تولد، جواني و روزهاي قبل از شهادت)؛ بهشت دوم: خاطرات همسر (ازدواج، زنداني شدن در

هفت روز آخر

محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.

144 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 6).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The last Seven Days

طراح روي جلد: حسين خسروجردي.

شمارگان: 6600 نسخه.

اين كتاب، مجموعه ي خاطرات برادر محمدرضا بايرامي از هفت روز آخر جنگ (21 تير ماه الي 27 تير ماه 1367)، قبل از پذيرش قطعنامه است. او دوران سربازي خود را در منطقه ي دهلران مي گذراند. روز 21 تير ماه، دشمن با تمام قوا از زمين و هوا پاتك مي زند و بمباران شيميايي مي كند. حمله بسيار سنگين است و نيروهاي ايران عقب نشيني مي كنند. بايرامي همراه با چند تن از همرزمان همدوره اي خود مجبور به ترك محل خدمت مي شوند. آنها بين راه توسط تانكهاي دشمن محاصره مي شوند. ولي با ياري خداوند، فرار مي كنند. اما چون راه را نمي شناسند، بين كوهها سرگردان مي شوند، تا اين كه پس از پياده روي زياد و تحمل تشنگي و گرسنگي فراوان، توسط افراد بومي نجات پيدا مي كنند؛ به انديمشك رفته، براي يك هفته مرخصي مي گيرند و به شهرهاي خود باز مي گردند. او نيز به تهران مي آيد، و در آنجاست كه خبر پايان جنگ را مي شنود.

[ صفحه 815]

همخانه با مهتاب، بر اساس خاطرات جانباز علي مسجديان

علي مسجديان؛ بازنويسي و ويرايش و نظارت: محمدابراهيم حسن بيگي. - تهران: مركز نشر هنر اسلامي، 78.1373 ص.

نويسنده ي خاطرات اين كتاب، «جانباز علي مسجديان» است كه از اوان سنين نوجواني در آرزوي خدمت در جبهه و جنگيدن در خط مقدم بوده است. او با ترفندهايي در همان روزهاي اول جنگ خود را به خرمشهر مي رساند و شاهد فجايع دشمن در آن نواحي بوده است. سپس به نيروهاي بسيج مي پيوندد و پس از طي دوره هاي مختلف آموزشي، با اصرار و پافشاري، در معيت «حاج آقا عابدين زاده» به خط اول جبهه مي رود و در جبهه هاي «چزابه، شوش دانيال، فكه، دهلران و عين خوش» همراه ديگر رزمندگان دلير و با ايمان اسلام در نبردها شركت مي كند. خاطرات او پيرامون وقايع گوناگوني است كه حين حضورش در مناطق تحت تصرف دشمن و در جبهه هاي حق عليه باطل رخ داده است و نشانگر روح عظيم و آرمانهاي والا، ايثار و از خودگذشتگي و عشق به لقاءالله برادران رزمنده

همدم ياد شما، گوشه اي از زندگي شهيد «يوسف كلاهدوز»

بازنويسي محمدرضا محمدي پاشاك؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.

80 ص. - (مجموعه خاطرات سرداران، ويژه نوجوانان؛ [ج. 2] (.

شمارگان: 5000 نسخه.

طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.

اين كتاب، شامل خاطراتي از «شهيد يوسف كلاهدوز» به نقل از افراد خانواده، همرزمان و مسؤولان كشوري و برخي از شهدا (مانند شهيد صياد شيرازي) است. موضوع تعدادي از خاطرات عبارت است از: «تولد، دوران تحصيل، فعاليت هاي سياسي شهيد قبل از انقلاب، دوران خدمت در دانشكده ي افسري، اعزام به انگلستان، ازدواج، ورود به گارد شاهنشاهي و همكاري همرزمان با نيروهاي انقلاب، داستان مأموريت براي مراقبت از حسن اقارب پرست، واقعه ي هفده شهريور، پيروزي انقلاب، همكاري با شوراي انقلاب، آغاز جنگ، تأسيس سپاه پاسداران با كمك شهيدان نامجو و محمد منتظري، مسؤوليت آموزش نيروهاي سپاه، شكست عمليات حصر آبادان، بازگشت با هواپيماي سي يكصد و سي و سقوط هواپيما و شهادت او همراه با نامجو، فلاحي، فكوري و جهان آرا».

[ صفحه 816]

هنگامه شوق: خاطرات برادر جانباز محمدحسين حسيني نيك

مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، چاپ اول، 1374.

70 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 113).

عنوان پشت جلد به انگليسي: A Commotion of Delight

شمارگان: 3300 نسخه.

خاطرات جانبا «محمدحسين حسيني نيك»، از سال 1357 و پيروزي انقلاب اسلامي شروع شده و شامل شرح كامل عملياتهايي است كه در آنها شركت داشته است. او پس از گرفتن ديپلم، ضمن خدمت سربازي، در ارديبهشت 1360، به اسلام آباد غرب اعزام مي شود. در عمليات مطلع الفجر مجروح مي شود و به خانه بر مي گردد. پس از چند روز، مجددا به منطقه باز مي گردد و تا اواخر سال 1360 در تنگه ي حاجيان مي ماند. سپس به انديمشك مي رود و در آستانه ي بهار 1361، در عمليات فتح المبين شركت مي كند. پس از پايان اين عمليات پيروزمندانه، به بستان و به تپه ي 273 (در بيست

هنگ ترسوها

فهمي الربيعي؛ مترجم محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.

81 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 156).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Coward’s Regiment, The Memoirs of the Iragi Captain, Fahmi Al-Rabi’i.

شمارگان: 1100 نسخه.

[ صفحه 817]

وقايع كتاب، شرح خاطرات سرهنگ اسير عراقي، «فهمي الربيعي» است. خاطرات، از ابتداي جنگ تحميلي عراق عليه ايران شروع مي شود و وضعيت افسران، فرماندهان و سربازان عراقي را در پادگانها شرح مي دهد. در ادامه، تدابير عراق براي از پا آوردن دولت جمهوري اسلامي ايران در حملات مختلف به مرزهاي قانوني ايران بيان مي شود. «اختلافات دروني ارتش عراق، ترس فراوان نيروهاي عراقي از نيروهاي ايراني و گرايش بعضي از نيروهاي عراقي براي پيوستن به ارتش ايران» از مسائل ديگري هستند كه در اين كتاب از آنها به تفصيل سخن گفته شده است. سروان فهمي الربيعي، سرانجام در تاريخ 28 / 1 / 1987 ميلادي، (بهمن ماه 1365) به ايران پناهنده و با استقبال گرم پاسداران ايراني مواجه مي شود.

ياد ايام (1)

حميد داودآبادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1374.

254 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 103).

عنوان پشت جلد به انگليسي: To Remember the Days

طراح روي جلد: حبيب صادقي.

نويسنده ي اين كتاب، قبلا كتاب ياد ياران را منتشر كرده است.

«ياد ايام» بيانگر اشتياق وافر يك نوجوان براي حضور در جبهه است. او براي نيل به هدف خود - كه همانا رفتن به جبهه است - به هر عذر و بهانه اي متوسل مي شود و بالاخره در بيست و چهارم مهرماه 1360، براي اولين بار، به جبهه هاي غرب اعزام مي گردد. در سال 61 در عمليات فتح خرمشهر شركت مي كند و مجروح مي شود. ولي درد جراحات با شنيدن خبر آزادي خرمشهر از بين مي رود. از عملياتهاي ديگري كه راوي در آنها شركت مي كند، مي توان عملياتهاي رمضان و مسلم بن عقيل را نام برد. او در سال 62 به لبنان اعزام مي شود و مدت سه ماه را

ياد ايام (2)

حميد داودآبادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1374.

607 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 103).

طراح روي جلد: حبيب صادقي.

عنوان پشت جلد به انگليسي: To Remember the Days

حميد داودآبادي در جلد دوم ياد ايام، خاطرات حضور خود را در جبهه از سال 1364 به بعد شرح مي دهد. در اين سال وي از كميته ي انقلاب اسلامي استعفا داده، به سپاه پاسداران مي پيوندد. در اسفند ماه 64 بر اثر تركش خمپاره، از ناحيه ي چشم و دست راست مجروح شده، به بيمارستان آيت ا... طالقاني تهران منتقل و حدود دو هفته در آنجا بستري مي شود. در خرداد 65 دو ماه در جبهه ي فكه مي ماند. در آذر ماه 65 به كرخه و پس از مدتي به جبهه ي مهران مي رود و در آنجا با رزمنده اي به نام سيد محمد هاتف، كه بعدها به شهادت مي رسد، عقد اخوت مي بندد. در اين ميان، بار ديگر بر اثر جراحتي كه از عمليات والفجر در ناحيه ي شكم داشته، به بيمارستان ايلام مي رود و تحت درمان قرار مي گيرد. در فروردين 66

يادداشتهاي ناتمام

نوشته كيواندخت كيواني. - [بي جا: بي نا]، (چاپ اول): 1369.

75 ص.

نويسنده در اين كتاب، خاطرات، احساسات و مشاهدات خود را در زمان بمباران شهر تهران طي سالهاي 1364 تا 1367 از محيط زندگي، كار و اطراف خود بيان مي كند. «احساسات اطرافيان، فرار مردم از شهر براي جستجوي يك مكان امن و اضطراب و نگراني آنها پس از هر بمباران يا موشكباران، تلاش آنها در خبر گرفتن از حال اقوام و دوستان در شهر و بالاخره خسته شدن از فرار، حمله ي هواپيماهاي آمريكايي به هواپيماي ايرباس ايراني و پذيرش قطعنامه و در نهايت، عقب نشيني عراق و تخليه ي شهرها از قواي دشمن»، در اين خاطرات بيان شده اند. در همه حال، جاري بودن زندگي (علي رغم همه ي اين مسايل) و مقايسه بين زيبايي طبيعت ديده مي شود و شقاوت آدمي كه با همه ي توان و فرآورده هاي تكنولوژيكي در تلاش براي از پاي در آوردن انساني ديگر و ريشه كني انسان بودن است.

يادگاران (جلد 02): كتاب همت

مريم برادران. - تهران: روايت فتح، (چاپ دوم): 1381.

73 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 26).

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب شامل 73 خاطره از خانواده و همرزمان «شهيد محمدابراهيم همت» [فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (ص)] است. از جمله خاطرات، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «دوران كودكي و علاقه به تسبيح، يادگيري نماز از مادر، امانت داري، روزه در دوران سربازي، دوران انقلاب و راهپيمايي ها و تظاهرات، شروع جنگ و حمله ي عراق، پاوه و كومله اي اسير، خاطره اي از حاج احمد متوسليان، اهميت دادن به بسيجي ها، رعايت بيت المال و استفاده ي صحيح از ابزار و وسايل، شهادت محمود شهبازي، شوخي و مزاح در جبهه، شب قبل از عمليات، بازگشت از ديدار امام (ره)، تولد فرزند، برخورد با سيگاري ها، درگيري با هواپيماي عراقي، شنيدن خبر محاصره و بيتابي به خاطر بسيجيان محاصره شده، شنيدن خبر شهادت ياران، تولد فرزند دوم و سفارش به همسر، خاطره اي از عمليات خيبر، يادداشتهاي روزانه، لحظات قبل از شهادت، نحوه ي شهادت و...).

يادگاران (جلد 06): كتاب كاوه

كورش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول)؛ 1381.

100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 19 / 32؛ مجموعه يادگاران: [ج]. 6).

كتابنامه: ص. [101].

شمارگان: 5500 نسخه.

اين كتاب شامل خاطراتي درباره ي «شهيد محمود كاوه» به نقل از دوستان، آشنايان و خانواده ي شهيد است. موضوعهاي خاطرات عبارتند از: «دوران كودكي، دوران قبل از انقلاب، حساسيت در مورد بدحجابي، خصوصيات اخلاقي و ديني، ازدواج، تولد فرزند، مجروح شدن در عمليات، راهپيمايي يگان ويژه ي شهدا در كردستان، نظم و انضباط و آرايش ظاهري، اهميت دادن به نيروهاي بسيجي و آمادگي رزمي، اهميت در رعايت وقت و جلسات، سد بوكان، درگيري با ضد انقلاب، لو رفتن توطئه ي ترور شهيد، مثله كردن شهدا، ترس دمكرات و كومله از شهيد و نيروهاي تيپ ويژه، دستگيري كمين دشمن، برخورد شديد با دشمنان مستقر در روستاها، حيله دشمن در تدارك مترسكها به جاي نيرو، مقابله با پاتك دشمن، كمك به جهيزيه ي خواهر، روزهاي قبل از شهادت، نحوه ي شهادت و...) او در تاريخ 1 / 3 / 1340 به دنيا آمد و در تاريخ 10 / 6 / 65 شهيد شد.

[ صفحه 820]

يادگاران (جلد 09): كتاب متوسليان

زهرا رجبي متين؛ ويراستار بابك آتشين جان. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.

100 ص.: عكس. - (انتشارات روايت فتح؛ 29 / 47).

كتابنامه: [101].

شمارگان: 3300 نسخه.

«حاج احمد متوسليان»، فرمانده ي تيپ 27 محمد رسول الله (ص) (پيش از آنكه به لشكر تبديل شود)، در تاريخ 15 / 1 / 1332 در تهران متولد شد و در تاريخ 14 / 14 / 61 در جنوب لبنان به اسارت نيروهاي فالانژ مزدور رژيم صهيونيستي درآمد و تا كنون اثري از او يافت نشده است. اين كتاب شامل مجموعه اي از خاطرات درباره ي او است؛ از جمله: «خاطراتي از دوران كودكي، قبل از انقلاب، زندان و شكنجه در رژيم شاه، جدي بودن و شوخ بودن به موقع، مؤاخذه افراد سهل انگار، برخورد با اسرا، درگيري با كومله، شناسايي در غرب دزفول، خاطراتي از شهيدان بروجردي، محسن وزوايي، حسن باقري و رضا دستواره، آزادسازي خرمشهر، سقوط سايتهاي چهار و پنج عراق، خاطراتي از كردستان، بر سر خاك شهيد جهان آرا، ملاقات با امام (ره)، برگشت از سوريه و سفر به لبنان، زيارت

يادگاران (جلد 10): كتاب زين الدين

احمد جبل عاملي؛ ويراستار مجموعه: كورش علياني. - تهران: روايت فتح، 1381.

100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 23 / 40).

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب شامل مجموعه اي از خاطرات شهيد مهدي زين الدين، (متولد 18 مهر 1338) به نقل از همسر، خانواده و همرزمان وي است. بعضي از خاطرات عبارتند از: «خاطراتي از دوران تحصيل، انصراف از ادامه ي تحصيل در فرانسه، خاطراتي از شهيد با شهيد حسن باقري، مناجات، رعايت بيت المال، انتخاب همسر، خواستگاري و ازدواج، عمليات در منطقه ي زبيدات، عمليات محرم، خاطره اي از پاسگاه زيد در سال 1363، شناسايي در عمليات خيبر، شجاعت شهيد، خاطره اي از اسير عراقي، خاطره اي در انرژي اتمي، علاقه به مطالعه، اطاعت از قانون، خاطراتي از همسر شهيد، خاطراتي از شوخيهاي او، سبقت در سلام، خاطراتي از تولد فرزند، خاطره اي از ملاقات وي و ديگر سرداران (چون اسماعيل صادقي) با حضرت امام (ره)، شهادت در تاريخ 27 / 7 / 1363 درجاده ي بانه - سردشت در كمين دشمن و...».

[ صفحه 821]

ياد ياران

حميد داودآبادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.

[175]، 16 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 17).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Memory of the Comrades

شمارگان: 6600 نسخه.

مندرجات: تجربه اول؛... قلب امام شاد شد؛ شهيد بعدازظهر؛ گود شهادت؛ ياد ياران؛ پدر اسماعيل؛ بازار داغ شهادت؛ عكس ها.

خاطره ي «تجربه ي اول» شرح اولين اعزام راوي به جبهه و منطقه ي گيلانغرب است و درگيريهايي كه در آنجا رخ مي نمايد. «... قلب امام شاد شد» شرح عمليات در جاده ي اهواز - خرمشهر و دلاوري رزمندگان اسلام براي آزادي خرمشهر است. «شهيد بعدازظهر» خاطره اي از نوجواني است كه به صورتي باور نكردني چند بار دوستان خود را نجات داد و زمان شهادت خود را هم قبلا در خواب ديد. «گود شهادت» خاطره ي عمليات بدر و رزمندگان دلاور مفقودالاثر است. «ياد ياران» بيانگر وقايع جنگ در سال 1364 است؛ در ناحيه ي بهمنشير آبادان، فاو، جاده ي ام القصر و پايگاه عراقي ها در كارخانه ي نمك، امدادهاي غيبي متعدد، شجاعتها و دلاوري وصف ناپذير رزمندگان و حمله ي شيميايي عراق و در نهايت، زنده ماندن و زيارت مزار شهدا. در خاطره ي «پدر اسماعيل»، راوي خاطرات، رفتن رزمنده ها به خط فكه و مجروح شدن و شهادت آنهايي را تصور مي كند كه تا آخرين لحظه فقط به فكر دفاع از ميهن در برابر دشمن

يك روز تا چزابه

علي بني لوحي. - تهران: موسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، (چاپ اول): 1378.

112 ص.، 26 ص. تصوير (رنگي)، نقشه (رنگي).

كتابنامه به صورت زيرنويس.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، روايت ديگري است از حوادث جنگ تحميلي كه به قلم يكي از رزمندگان دفاع مقدس به رشته ي تحرير درآمده است. نگارنده در اين خاطرات، حضور ده ساعته ي خود را در دامنه ي تپه هاي رملي، در اولين روز عمليات طريق القدس بازگو مي كند. اين خاطرات، گوياي حماسه ي رزمندگان اسلام در پيشروي به سوي چزابه براي آزادسازي اين منطقه است.

[ صفحه 822]

آبشار ابديت، مجموعه خاطره

بازنويس محمدرضا يوسفي كوپائي. - [اصفهان]؛ لشكر زرهي 8 نجف اشرف، 1375.

174 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 18: مجموعه نجف در كربلا؛ 4)

«آبشار ابديت» مجموعه زندگينامه و خاطرات سرداران شهيد «شعبان علي زينلي، علي محمد اربابي و حسين صنعتكار» است. زندگينامه اين سه سردار شهيد در بخش ابتدايي و خاطرات همرزمان آنها در بخش بعدي آورده شده است. سردار شهيد علي زينلي متولد شهرستان مباركه بود و در سمتهاي قائم مقامي لشكر زرهي هشت نجف اشرف و مسؤوليت اطلاعات عمليات آن و مسؤوليت عمليات سپاه هفتم خدمت مي كرد. وي در عمليات شناسايي و در نبردهاي مختلفي مانند ثامن الائمه، والفجر هشت و... حضور داشت. سردار شهيد اربابي متولد بيدگل كاشان و رئيس ستاد لشكر زرهي 8 نجف اشرف بود. وي مسؤوليت هايي چون پذيرش نيروهاي سپاه در كاشان، آموزش نظامي لشكر هشت، واحد بسيج لشكر و رياست ستاد لشكر را بر عهده داشت و در عمليات كربلاي چهار به ديدار معبود شتافت. سردار شهيد حسين صنعتكار فرمانده ي عملياتي لشكر زرهي هشت نجف اشرف، متولد كاشان و طلبه ي حوزه ي علميه بود. وي تا هنگام شهادت با سمتهاي مسؤول واحد

آبي به رنگ خاطره: مجموعه خاطرات سنگرنشينان ساحل جنوب

به اهتمام فرزاد جمشيدي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي دريايي، تبليغات و انتشارات؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.

115 ص.: مصور، عكس. - (خاطرات؛ يك)

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات بازگو شده در شب خاطره اي است كه در دي ماه سال 1373 با همياري دفتر ادبيات و هنر مقاومت و نمايندگي ولي فقيه در نيروي دريايي سپاه برگزار شد. گردآورنده در اين كتاب خاطراتي را فراهم آورده است كه رزمندگان، دوستان، همسنگران و سنگرنشينان خطه ي جنوب، در مراسم اين شب در بندر عباس، جزيره ي تنب كوچك، جزيره ي تنب بزرگ، جزيره ي ابوموسي و بندر لنگه، از پايمردي، استقامت، شجاعت شهادت طلبي و بالاخره شهادت رزمندگان اسلام در طول دفاع مقدس بيان كردند. راويان طي اين خاطرات از دوستان خود سخن گفته اند و آنان را كه اسوه بوده اند، معرفي كرده، نحوه ي شهادت آنان را به تصوير كشيده اند. در پايان كتاب نيز تصاويري از اين مراسم آورده شده است.

آتش پيكر: مجموعه خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران

نويندگان: امير معصومي، جليل جباري [تهيه كننده]: سازمان عقيدتي سياسي ارتش (دفتر سياسي آرشيو تاريخ جنگ). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 128.1371 ص.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Fiery Body: memoirs of the fighters of I.R. Army

[ صفحه 824]

شمارگان: 6600 نسخه.

مندرجات: صدقه؛ اسارت دينارها؛ دستهاي خدا؛ هديه؛ اجل؛ استتار؛ محبت ما؛ قرباني؛ شام غريبان؛ موشك دوم؛ تپه 178؛ گورستان سنگ؛ آتش پيكر؛ لحظه هاي فرود؛ مأموريت باران.

كتاب حاضر، مجموعه اي از خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران در ارتباط با جنگ تحميلي است. اين خاطرات، بيانگر موارد

آتش و عشق، مجموعه خاطرات

جمع آوري مصطفي مددكن، مسعود عباسي، احمد بهرامي؛ بازنويس فريدون خسروي قلعه شاهرخي. - [اصفهان]، لشكر 14 امام حسين (ع)، 1376.

120 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار: 33).

طراح روي جلد: عباس شفيعي.

شمارگان: 5000 نسخه.

كتاب حاضر شامل 66 خاطره كوتاه از جبهه هاي جنگ است. در آخر هر خاطره، نام و نام خانوادگي راوي خاطره ذكر و عنوان هر خاطره با در نظر گرفتن موضوع آن بيان شده است. براي مثال: خاطره ي «ناجي» ماجراي زماني است كه شهيد حاج حسين خرازي به تعدادي از رزمندگان مي گويد كه بيرون از سنگر تجمع نكنند و به سنگر بروند و پس از مدتي، گلوله ي توپي به همان محل تجمع اصابت مي كند و رزمندگان از خطر نجات پيدا مي كنند. كتاب در دو بخش ارائه شده است. راويان خاطرات فصل اول، تمايز

آتشي بر روي برفها، مجموعه قصه و خاطره

تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1366.

119 ص. مصور: عكس، نقاشي.

برگزيده ي آثار مسابقه ي بزرگ فرهنگي قرارگاه خاتم الانبياء (ص).

كتاب آتش بر روي برف ها برگزيده آثار ارسال شده براي مسابقه فرهنگي در رشته ي قصه و خاطره قرارگاه خاتم الانبياء (ص) است. در بخش اول، كه خاطرات ارسالي رزمندگان است، ده اثر برگزيده به نام هاي «نامه، مقاومت، سنگرسازان بي سنگر، تشنه كامان نينوا، چهار هليكوپتر، آن روز بعدازظهر، در پهندشت ميعاد عشق، قلك خالي، حمل مجروح، آتش بر روي برفهاي» به چاپ رسيده است. در اين خاطرات، رزمندگان اسلام از وضعيت عمومي جبهه ها، مقاومت و شهامت، استقامت، فداكاري و ايثار، از خودگذشتگي، دلاوري و بي باكي رزمندگان و هم چنين تلاش شبانه روزي جهادگران و شرايط امدادگران جبهه سخن گفته اند و وقايع و حوادث جبهه ها را به ثبت رسانيده اند. در قسمت دوم، سه داستان برگزيده «تولدي تازه» از فضل الله دانشوري، «وصيت» از مهرداد غفارزاده و «بابا مصطفي» از محمود ناظري به چاپ رسيده است. موضوع اصلي اين قصه ها نيز رزمندگان و مسائل جنگ و تجزيه و تحليل جنگ توسط افراد و شخصيتهاي قصه ها مي باشد.

[ صفحه 825]

آذربال: خاطرات خلبانان نيروي هوايي

ويراستار: حجتي ياري. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.

239 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 116).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Fiery Wings: The Remembrances of Air-force Pilots.

طراح روي جلد: حميد عجمي.

شمارگان: 3300 نسخه.

اين كتاب، مجموعه ي 24 خاطره از بيست رزمنده ي نيروي هوايي است كه با كمك خداوند متعال و متوسل شدن به ائمه ي اطهار، مأموريتهاي خود را به اتمام مي رساندند. «بمباران اهداف مهم در خاك دشمن، انهدام هواپيماها و اسارت خلبانها، عمليات سوخت رساني به هواپيماهاي جنگي در فضا، دفاع از پايگاههاي نيروي هوايي و پالايشگاهها، انتقال مجروحان از مناطق جنگي، تأمين پشتيباني هوايي در عمليات خيبر، چگونگي انتقال چرخبال آسيب ديده به پشت جبهه، عكسبرداري از مناطق مهم عراق

آسمان زير آب: خاطرات غواصان لشكر 19 فجر

نويسنده عليرضا فخرايي. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول)، 99.1380 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين مجموعه در چهار بخش كلي فاقد عنوان ارائه شده است. اسم برخي از راويان خاطرات به قرار زير است: «اكبر توانا، جليل عابديني، احمد شيخ حسيني، محسن رياضت، مهدي توكلي جلالي و...». خاطرات، شامل مطالبي درباره ي عمليات والفجر هشت و حوادث و اتفاقات افتاده در مناطق رودخانه هاي اروند و بهمنشير است. همچنين مطالبي درباره ي شهيدان «امير فرهاديان فرد، عباس رضايي، مسعود اصلاحي، جواد سليماني، احمد شيخ حسيني» و نحوه ي شهادت آنها ارائه شده است.

[ صفحه 826]

آلواتان

نوشته علي محمد ابراهيم، حجت ايرواني، عباس پاسيار، ولي صابري، حميد حميديه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.

96 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشت ها؛ 7).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Alvatan.

شمارگان: 6600 نسخه.

مندرجات: الايرانيه؛ شيخ محمود؛ آلواتان؛ محله ي آرام؛ قناسه چي.

«الايرانيه» خاطره اي از علي محمد ابراهيمي است كه از عمليات بر بلندي هاي ماووت، محاصره شدن توسط عراقي ها و فرار از دست آنان به ياري خدا سخن مي گويد. حجت ايرواني در «شيخ محمود» خاطره اي درباره ي حضور روحانيون در جبهه ها گفته است. كه باعث بالا بردن روحيه ي بسيجيان و قدرت ايمان آنان مي گرديد، «قناسه چي» خاطره اي است از حميد حميديه كه مسؤوليت مهم قناسه چي ها را در عمليات و در خط مقدم ذكر مي كند و افتخاراتي را كه توسط اين عزيزان به دست آمده، بيان نموده است. «آلواتان» جنگلهايي در اطراف كوه هاي حاج عمران است و از مناطقي بود كه رزمندگان مأموريت داشتند آن را از لوث وجود نيروهاي ضد انقلاب و ديگر دشمنان انقلاب اسلامي پاكسازي نمايند و عباس پاسيار خاطره ي آن را بيان كرده است. در دو خاطره ي ديگر گوشه هايي از ايمان، اخلاص، گذشت و فداكاري بسيجيان و ترس و وحشت عراقي ها به هنگام رويارويي با نيروهاي ايراني و فرارشان از ميدان نبرد و پايگاه موشكي فاو مطالبي عنوان شده است.

آن روزها: خاطرات رزمندگان هشت سال دفاع مقدس خوزستان

قاسمعلي فراست؛ [براي كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان]. - تهران: مؤسسه فرهنگي نداي مهرآفرين، (چاپ اول): 180.1379 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب، شامل مجموعه ي خاطرات رزمندگان، سرداران و فرماندهان جنگ اعم از ارتشي، سپاهي و بسيجي، از دوران دفاع مقدس است. بين اسامي اين افراد، نامهايي مانند سردار دانش پژوه (از همرزمان شهيد جهان آرا)، سردار مرتضي قرباني، جابر طاهرزاده، جانباز خلفي، آقاي عبيدي و... ديده مي شود. در خاطرات، موضوعات مختلفي مطرح شده اند، از جمله: خاطراتي درباره ي شهيدان، مطالبي درباره ي

آوار ترس (خاطرات دو تن از افسران عراقي)

ترجمه محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.

93 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 130).

طراح روي جلد: حميد عجمي.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Terror Debries, Memoirs of Two Iraqi Officers

شمارگان: 3300 نسخه.

كتاب آوار ترس، خاطرات دو تن از افسران ارتش عراق در جبهه هاي جنگ است. «سرگرد ع. ع.»، از افسران عالي رتبه و فرمانده ي عمليات، خاطرات خود را از عمليات دفاعي در ميمك، حمله و اشغال مهران، عملياتهاي كربلاي پنج، بدر و هورالهويزه، و درگيري هاي مختلف در جبهه هاي ماووت، كوه بلغه، دره ي قاشان، اطراف رود دوعيجي، فاو، حلبچه، شرق بصره، فكه، پنجوين، چوارته، سيدكان و شرهاني بيان كرده و از وضعيت نظامي نيروهاي عراقي، سطح روحيه و دلايل آن ها براي جنگ، برخورد فرماندهان عراقي با نيروهاي خود و دلاوري شيرمردان و رزمندگان اسلام سخن به ميان آورده است. در قسمت دوم كتاب «ستوان خ. ع. ط.»، از افسران راهنمايي و رانندگي شهر بغداد، خاطرات خود را از مسائل پشت جبهه، اوضاع شهر بغداد، وضع اسفناك مردم، بي قانوني ها، دزديها، فحشاء، ظلمها و چپاول ملت عراق توسط صدام بيان مي كند و از عمليات كربلاي پنج و تأثير آن مي گويد. در انتها نيز چگونگي اعزام خود به جبهه و اسارت خود را شرح مي دهد.

[ صفحه 828]

آه باران: خاطراتي از شهداء گردان جعفر طيار از تيپ يكم لشكر 7 وليعصر

بهزاد شيخي. - [بي جا]: كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان، (چاپ اول): 1379.

175 ص. - (مجموعه خاطرات رزمندگان).

طرح و اجراي روي جلد: رامش قاسمي، علي پروايي.

اين كتاب شامل 88 خاطره از «خصوصيات اخلاقي، رفتار، نماز، روزه، فرماندهي، ازدواج، احترام به والدين، شجاعت در نبرد، مجروح شدن، نحوه ي شهادت و...» شصت شهيد و مفقودالاثر گردان جعفر طيار تيپ يك لشكر هفت وليعصر (عج) است كه از زبان همرزمان، خانواده، آشنايان و كساني كه بعدا به شهادت رسيده اند، نقل شده است. در پايان كتاب نيز فهرست اسامي شهداي مربوط به خاطرات، به صورت جداگانه ارائه شده است. از جمله شهيداني كه خاطرات مربوط به آنها در كتاب درج شده است، مي توان به اين افراد اشاره كرد: «حاج محمدالزمان شالباف، علي اكبر برون، بهمن صبري پور، حميد محرابي، علي رضا حيدري، جاسم ديواني، بهروز لطفي، نعيم مشعلي، علي اموري، احمد هويزي، مصطفي نژاد، خسرو تقوي، ناصر خويي، بهروز بيك زاده، داريوش احمدي و...».

اجكت

عباس رمضاني، عباس حكمت، حسن روزبهاني، رضا عسگري، حسن عمويي؛ به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراستار مهدي بيگلري. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 1379.

246 ص. - (جرعه اي از كوثر؛ 7).

مندرجات: دوستت دارم؛ اجكت؛ والله لذت بردم؛ درفش و يخ؛ زخم بر زخم.

اين كتاب، گوشه هايي از خاطرات پنج تن از جانبازان و آزادگان است كه با مصاحبه گردآوري شده است. جانباز

[ صفحه 829]

«عباس حكمت» (در «دوستت دارم») خاطرات خود را از عملياتهاي طريق القدس، بدر، الي بيت المقدس و كربلاهاي چهار و پنج بازگو مي كند. سرهنگ خلبان «عباس رمضاني» (در «اجكت») از مأموريتهاي جنگي و هدف قرار گرفتن هواپيماي خود پس از بمباران پادگان سليمانيه عراق و اجكت (بيرون پريدن از هواپيما) صحبت مي كند. آزاده «احمد روزبهاني»، پس از ده سال

از آسمان تا زمين

گردآورنده احمد حسين نيا. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 118.1381 ص.

شمارگان: 2000 نسخه.

اين كتاب، مجموعه ي 46 خاطره از دوران دفاع مقدس است كه بعضي از آنها درباره ي شهدا هستند. موضوع تعدادي از خاطرات، عبارتند از: «عمليات طريق القدس (به نقل از شهيد صياد شيرازي)، فتح بستان در ارتفاعات «ميشن داغ» (از شهيد سيد علي صفوي سهمي)، تدارك آب و غذا در گود خزينه ي مريوان، فرار از دست زنبورها و نجات معجزه آسا از بمباران دشمن، خاطره اي از چزابه، عمل نكردن گلوله ي توپ، منطقه ي كردستان و نجات معجزه آسا، منطقه ي سومار، خاطره اي از شهيد سرتيپ مدني از اوايل جنگ، عمليات كربلاي هفت در شهر چومام مصطفي و حاج عمران توسط لشكر 64، عمليات فتح المبين و ارسال پيام توسط ايران به زبان عربي و تصرف و اسارت دشمن در سايتهاي چهار و پنج، تعقيب و گريز هواپيماهاي دشمن و انهدام ميراژ دشمن، خاطره ي عمليات طريق القدس، شهادت ستوان دوم عباسعلي طاهري در عمليات طريق القدس و ملاقات با پدر و مادر صبور وي و...».

اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي (جلد 1)

مصاحبه گر: مرتضي سرهنگي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 1363.

247 ص.: مصور.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War: Told By Iraqi Prisoners of War.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، مجموعه ي 72 مصاحبه با افسران و سربازان اسير عراقي در سالهاي 1361 و 1362 است كه قبلا در روزنامه جمهوري اسلامي در 87 شماره به چاپ رسيده بوده است. نام و مشخصات اسيران (براي تأمين امنيت خانواده و خود آنها پس از آزادي) چاپ نشده است. در مجموع، اسيران عراقي در اين مصاحبه ها از اهداف رژيم عراق در آغاز جنگ، برخورد خشونت بار امراي ارتش عراق با افراد شكست خورده ي لشكر عراق، تخريب منازل و به يغما

اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي (جلد 2)

مصاحبه گر مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1368.

172 ص.: مصور. (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 3).

طراح روي جلد: علي وزيريان.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi presoners of War.

شمارگان: 6600 نسخه.

اولين كتاب اين مجموعه توسط انتشارات سروش در سال 1363 منتشر شده است.

اين كتاب، مجموعه ي سي مصاحبه با اسراي عراقي است كه ماهيت دشمن بعثي را روشن كرده، مقاومت و ايثارگري رزمندگان اسلام در مقابل دشمن متجاوز و مظلوميت ملت مظلوم ما را به تصوير مي كشد. در اين مصاحبه ها اسراي عراقي از «حمله به خرمشهر و غارت اموال مردم، اسير كردن تعداد زيادي از غيرنظاميان در هويزه، سوزاندن يك دختر قهرمان و مادر پيرش، زنده به گور كردن چند نفر از اهالي روستاهاي خرمشهر، روبه رو شدن با مقاومت شجاعانه رزمندگان، اعدام افراد مخابرات در سوسنگرد، متنفر بودن از رژيم عراق، شوق آنان براي پيوستن به نيروهاي اسلام» گفته اند. همچنين خاطراتي از «عمليات در بستان، عمليات فتح المبين، عمليات بدر، عمليات والفجر سه، عمليات رمضان، جنايات سرلشكر هشام فخري در خاك ايران،

اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي (جلد 3)

مصاحبه گر: مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1369.

211 ص. مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).

طراح روي جلد: علي وزيريان.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners of War.

[ صفحه 831]

شمارگان: 6600 نسخه.

خاطرات اسراي عراقي نمايانگر ظلم و بي عدالتي عليه ايران در طول جنگ مي باشد. خاطرات اين جلد و جلدهاي بعدي توسط خود اسيران نوشته شده است. جلد سوم اين مجموعه حاوي چهارده خاطره است. اين خاطرات بيش از هر چيز بيانگر وضع ارتش عراق است و علاوه بر آن، مطالبي درباره موضوعهاي زير بيان شده است: نبودن امكانات داخل پناهگاه، منع رفت و آمد، نداشتن آزادي، ظلم و ستم و وحشيگري و بي عدالتي در كشور عراق، احساس نارضايتي و تنفر در نظاميان، اعدام و زنداني كردن عده اي از هواداران امام حسين (ع) در ماه صفر در عراق، ورود به شهر قصر شيرين، دستور تيراندازي به طرف مردم بيگناه، حمله ي هواپيماهاي ايراني به بغداد، جنگ در مناطق مهران، سليمانيه، ارتفاعات گردمند، تنگه ي حاج عمران، فاو، هورالهويزه، منطقه ي مجنون، شلمچه و حلبچه، استفاده از سلاحهاي شيميايي، شرايط نامساعد جغرافيايي، ديدن صحنه ي جشن برپا شده از طرف اتحاديه ي زنان عراق.

اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي (جلد 5)

مصاحبه گر مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1369.

115 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners of War.

شمارگان: 6600 نسخه.

اين كتاب بيان كننده ي خاطرات ده اسير عراقي به قلم خود آن هاست. اسيران، در اين خاطرات، وضع ارتش عراق را بيان كرده، صدام را جنايتكار معرفي كرده اند و در مورد موضوعات زير صحبت كرده اند: حمله ي ايرانيان به شلمچه و ام الرصاص، محاصره شدن توسط ايرانيان در عمليات كربلاي پنج، پيشروي در

اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي (جلد 6)

مصاحبه گر مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1370.

95 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraq Presoners of War.

شمارگان: 6600 نسخه.

جلد ششم اين مجموعه شامل 17 اعترافنامه از نيروهاي عراقي است كه هر كدام مأموريت هاي خود را در مناطق و عملياتهاي زير شرح داده اند: فاو، هورالهويزه، رشته كوه هاي بمو، شلمچه، چوارته، پنجوين، شرق بصره، چزابه، جزيره ي مجنون، مهران، خرمشهر، طاهري، تنوبه، گيلانغرب، جاده ي اهواز - خرمشهر، عمليات حصر آبادان، جبهه ي بصره، دهلران، كوه كيمو، اروندرود، چوپان، قلعه ديزه و سليمانيه. هم چنين اعترافات چند خلبان عراقي هواپيماي ميگ 22 و توپولف نيز در بين آنها ديده مي شود. با خواندن اين خاطرات مي توان به اشتباهات فرماندهان ارتش عراق پي برد و با رفتار امراي ارتش عراق

اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي (جلد 7)

مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1370.

111 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners.

شمارگان: 6600 نسخه.

جلد هفتم از مجموعه ي «اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي» حاوي 22 اعترافنامه از اسراي عراقي است و افرادي با درجات مختلف (سرباز ساده، گروهبان، استوار، ستوان، سروان، سرهنگ و سرتيپ) در ميان آنها وجود دارند. اين افراد در زمان خدمت، در مناطق مختلف عملياتي مانند فاو، هورالهويزه، گيلانغرب، پنجوين، چوارته، قلعه ويزه، مهران، دهلران، خرمشهر، آبادان و... در عمليات ارتش عراق شركت داشته اند و دلايل شكست و نحوه ي اسارت خود توسط نيروهاي ايراني را ذكر كرده اند. آن ها در اين نوشته ها به رفتار مقامات ارتشي با نيروهاي عراقي و با اسراي ايراني اشاره كرده اند و بسياري از آنها اسارت خود را رهايي از كفر و آشنايي با دين اسلام دانسته اند.

اسراري از درون ارتش عراق: خاطرات افسران و سربازان اسير عراقي

ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.

132 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 77).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets From the Army of Iraq.

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: چشمه اي در حد فاصل؛ دژ بي وفا؛ راهنماي شب؛ اسراري از درون ارتش عراق

كتاب از چهار بخش تشكيل شده است. قسمت اول - با نام «چشمه اي در حد فاصل» - داستان زندگي يكي از اسيران است. او چگونگي ورود خود به ارتش و خاطراتي از دوران خدمت خود را بيان مي كند. «دژ بيوفا» توسط يكي ديگر از اسيران عراقي نوشته شده است. در اين قسمت، خاطرات كوتاهي در مورد وضعيت داخلي نيروهاي عراقي، ترس آنها از رزمندگان اسلام و جنايات بعثي ها عنوان مي شود. «راهنماي شب» يازده خاطره از يازده اسير عراقي است كه هر كدام بطور خلاصه نحوه ي اسير شدن خود به دست نيروهاي ايراني

اسير عين خوش

به كوشش: حميد بهمني [بازنويسي رضا بنده خدا]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.

173 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 40).

عنوان روي جلد: اسير عين خوش، خاطرات رزمندگان استان فارس.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Ein Khosh Captive; Memoirs of Ten Combatants From Shiraz

شمارگان: 3300 نسخه.

مندرجات: اشاره؛ كو شهيدان ما؛ برم اين آب را بهر عزيزان؛ ده ماه در آن سوي مرزها؛ عكس شهادت؛

[ صفحه 834]

پنجه در پنجه كوه ها؛ اسير عين خوش؛ شمشماد سرخ؛ در آغوش اروند؛ سنگر بوسيدني؛ بچه رزمنده؛ قبرهاي سفارشي؛ فرمانده من.

«كو شهيدان ما» خاطره ي رضا جهانپور از شروع عمليات آزادسازي فاو با رمز «يا زهرا» مجروح شدن فرمانده و در نهايت پيروزي عمليات است. «برم اين آب را بهر عزيزان» خاطره ي عباس زيجاني از شهادت مأمور رسانيدن آب به جبهه و رزمندگان است. «ده ماه در آن سوي مرزها» خاطره ي قربان زاهدي از

افلاكيان: خاطرات سرداران شهيد شهرستان بيرجند

تهيه كننده كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ بازنويسي خديجه ابول اولا؛ ويراستار محمدهادي عرفانيان. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.

349 ص.، 8 ص.: عكس (رنگي).

طراح روي جلد: سعيد بابايي.

شمارگان: 3000 نسخه.

اين كتاب، مجموعه ي زندگينامه، خاطرات (خانواده، دوستان، آشنايان و همرزمان از كودكي، جواني، قبل و بعد از انقلاب، فعاليت در جنگ و ويژگي هاي اخلاقي)، وصيتنامه، دستنوشته و عكس پنج سردار شهيد شهرستان بيرجند است. شهيدان عبارتند از: «روحاني شهيد حجت الاسلام محمد شهاب، دادستان انقلاب بيرجند (متولد 1333، در بيرجند و شهيد در سال 1364، در عمليات والفجر نه)؛ دكتر سيد احمد رحيمي، عضو شوراي سپاه منطقه چهار (خراسان) و سرپرست واحد اطلاعات (متولد 1338، در بيرجند و شهيد در سال 1363، در عمليات والفجر يك)؛ كاظم خائف، معاون گردان ابوذر (متولد سال 1337 و شهيد در سال 1361 در عمليات بيت المقدس

افلاكي خاكي

به كوشش علي بهشتي پور، محمد خامه يار. - قم: كنگره بزرگداشت سرلشگر پاسدار شهيد مهدي زين الدين، دبيرخانه، 150.1372 ص.

اين كتاب، مجموعه ي 76 خاطره درباره ي سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين به نقل از همرزمان، دوستان و اطرافيان اوست. شهيد زين الدين در عملياتهايي همچون: بيت المقدس، والفجر چهار و خيبر شركت داشت. وي در تمام طول اين مدت با خلوص نيت، فروتني، پاكدلي و شجاعت مي زيست و پيوسته آماده فداكاري و جانفشاني براي ديگران بود. وي به تنهايي هم فرمانده ي لشكر، هم نيروي اطلاعاتي و هم نيروي تبليغاتي و تداركاتي و... بود. پس از گذشت حدود چهار ماه از جنگ تحميلي، با تشكيل واحد اطلاعات - عمليات در مناطق جنگي، شهيد

[ صفحه 835]

زين الدين مسؤوليت اين واحد را در شاخه ي شمالي جبهه ي جنوب - منطقه ي بستان، فكه، كرخه، عين خوش، موسيان و دهلران و... - بر عهده گرفت. وي قلبي رئوف و مهربان و روحيه اي بذله گو داشت و با وجود اين كه فرمانده ي لشكر بود، هميشه مانند پاسداران عادي لباس مي پوشيد و بيشتر وقتها به صورتي ناشناس به ياري افراد مي رفت. او در دل همه جاي داشت.

امروز روز شماست، خاطرات اسراي عراقي

گردآوري دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ مترجم: محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.

285 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 91).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Today Is Your Day: The Memoirs of the Iraqi Prisoners of War

شمارگان: 3300 نسخه.

كتاب، حاوي خاطراتي از اسراي عراقي است كه هر يك بيانگر جنبه اي از اوضاع جبهه ها و رويدادهاي آنها است. گوينده ي خاطره اي با عنوان «رمز پيروزي»، قدرت ايمان و اخلاص پاسداران اسلام را علت پيروزي سپاهيان اسلام بيان كرده است. در خاطره ي «حلبچه و آرزوي من» قساوت صدام بيان شده است كه براي حفظ موقعيت خود و

اي خون آرام باش: مجموعه خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران به همراه خاطره اي از شهيد دكتر مصطفي چمران

به كوشش امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

93 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 58).

عنوان روي جلد: اي خون آرام باش: خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران.

عنوان پشت جلد به انگليسي: Blood, May You Find Peace

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: اي خون آرام باش / مصطفي چمران؛ دو سلك / محمد شفيعي ها؛ مرهم خدا / مسعود غفاري؛ فرياد تائب؛ سپاه كارون.

اين كتاب، مجموعه ي پنج خاطره است. در خاطره ي «اي خون آرام باش»، شهيد دكتر مصطفي چمران، از عمليات آزادسازي شهر سوسنگرد، چگونگي انجام عمليات و نحوه ي فرماندهي مي نويسد و با وجود فداكاري هايي كه در جريان عمليات از خود بروز داده است، پس از پيروزي در عمليات، اين پيروزي بزرگ را نتيجه ي قطعي همكاري و هماهنگي بين نيروهاي ارتشي و مردمي و تجربه ي جديدي در جنگهاي كلاسيك و چريكي مي داند. در خاطره «دو سلك» از دزفول، موشكباران شهر، روحيه ي بالاي سربازان و پاسداران، گرفتن سايت موشك انداز عراق، ذلت اسراي عراقي و كندن تونلي

اين شرح بينهايت، مجموعه خاطرات يادگاران دفاع مقدس در برنامه ي شب خاطره

گردآوري دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ به كوشش فرزاد جمشيدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.

198 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 114).

عنوان پشت جلد به انگليسي: This Endless Talk

طراح روي جلد: حميد عجمي.

شمارگان: 3300 نسخه.

اين مجموعه، نخستين مجموعه ي خاطرات رزمندگان، اسرا و جانبازان در برنامه ي شب خاطره در تهران و ساير شهرستانهاست و حاوي 54 خاطره است. شركت كنندگان در اين شبهاي خاطره از همه ي گروه هايي هستند كه در جنگ شركت داشتند و محل خدمت آنان در همه ي نقاط جبهه ها بود؛ مناطقي چون بهمنشير، كرخه، سوسنگرد، پل سابله، جنوب دهلاويه، خرمشهر و كردستان. ايشان در عملياتهاي گوناگوني چون فتح المبين، كربلاي پنج، رمضان، كربلاي ده، خيبر، سوسنگرد و شلمچه شركت داشته اند. آنها از خود و همرزمان خود و از افرادي چون شهيد چمران و حاج آقا ابوترابي سخن گفته اند. آزادگان از نحوه ي اسارت و اردوگاه هايي مانند اردوگاه رماديه هفت عراق، اردوگاه موصل يك و... نام برده اند و رفتار عراقي ها را بيان كرده اند. اينها همه، به اين دليل بيان شده اند كه در يادها بمانند و تاريخ نويسان منابعي مستند در دست داشته باشند.

[ صفحه 837]

بالين نور، خاطرات پزشكان، پرستاران و امدادگران

مؤلف امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.

98 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 57).

عنوان روي جلد: بالين نور، مجموعه خاطرات پزشكان، پرستاران و امدادگران در جنگ تحميلي.

شمارگان: 6000 نسخه.

اين كتاب در سالهاي 1374 و 1375 توسط نشر حديث و در سال 1380 توسط نشر هفت نيز به چاپ رسيده است.

مندرجات: شقايق ها؛ چشمه سارها؛ طور سينا؛ بمباران عشق؛ فداي سر امام؛ شكوفه هاي ملكوتي؛ زيارت نوح؛ وصلت خون؛ ديدار نور؛ بالين طور؛ بالين نور؛ چشمهاي عاشق.

اين كتاب، مجموعه خاطرات پزشكان، پرستاران و امدادگراني است كه طي دوران دفاع مقدس در خدمت رزمندگان بوده اند. موضوع تعدادي از اين خاطرات، به قرار زير است: «شقايقها» و «طور سينا»، متحول شدن پزشكان، در نتيجه ي مشاهده ي ايمان رزمندگان؛ «چشمه سارها»، آرزوي كودكان مجروح بمبارانها، «شكوفه هاي ملكوتي»، ازدواج خانم دكتر در

بام كردستان

نصرت الله محمودزاده. - تهران: مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس وزارت جهاد سازندگي با همكاري نشر فرهنگي رجاء (چاپ اول): 147.1376 ص.

شمارگان: 5500 نسخه.

به مناسبت يادواره سرداران شهيد جهاد سازندگي و شهداي استان تهران.

«بام كردستان» كتابي در مورد سنگرسازان بي سنگر است. در كردستان، رزمندگان بايد از رودي خروشان عبور

[ صفحه 838]

كنند؛ راننده، بلدوزري را به داخل رودخانه مي برد و رزمندگان از روي آن عبور كرده، به سمت قله ي كولان حركت مي كنند. پس از يك نبرد تن به تن بين رزمندگان و عراقي ها، رزمندگان به سمت قله ي گلان حركت و آن را تصرف مي كنند. هدف رزمندگان، تپه اي در شمال شرقي كولان است كه از پايگاههاي گروهك مجاهدين خلق در خاك عراق محسوب مي شود و از آنجا اطلاعات نظامي براي دشمن ارسال مي كنند. اولين گروه بسيجي به بالاي تپه رسيده، منافقين را به هلاكت مي رسانند و چندين اسير مي گيرند. تيم مهندسي جهاد همدان در بلندترين نقطه ي گلان خاكريز احداث مي كند. در نهايت با كمك بلدوزرهاي جهاد سازندگي و دلاوري راننده هاي آنها و رزمندگان اسلام، قله ي كولان فتح مي شود. فصلهاي ديگر كتاب

بانوي فريادرس

عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1378.

59 ص.: مصور. - (انتشارات اميد آزادگان؛ كتاب شماره 6).

شمارگان: ذكر نشده است.

در اين كتاب، نمونه هايي از كرامات اهل بيت (ع) در ارتباط با شفاي اسيران و جانبازان به چاپ رسيده است. در ابتداي اين نوشتار، خاطراتي از اسيران ايراني و چگونگي شفا يافتن آنان به سبب عنايات اهل بيت (ع) نقل شده است. در ادامه (همراه با عكسهايي) چگونگي شفا يافتن آزاده ي جانباز «حاج فضل الله ظهوريان» در حرم مطهر حضرت علي بن موسي الرضا (ع) و شفا يافتن آزاده «قدرت الله ناظم» در اسارت دشمن بعثي روايت مي شود.

بحر بي ساحل: خاطرات سرداران شهيد شهرستان بيرجند

تهيه كننده كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ بازنويسي فهيمه محمدزاده؛ ويراستار محمدهادي عرفانيان. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.

316 ص.، [8] ص. تصوير (رنگي).

طراح روي جلد: سعيد بابايي.

شمارگان: 3000 نسخه.

كتاب، شامل زندگينامه و خاطرات همسر، خانواده، دوستان و همرزمان، درباره ي سرداران شهيد بيرجند از دوران كودكي، جواني، فعاليت ها و ويژگي هاي اخلاقي، وصيتنامه، دستنوشته ها و سخنراني هاي ايشان است. پنج سردار شهيد شهرستان بيرجند كه كتاب درباره ي آنهاست، عبارتند از: «محمدجواد آخوندي (متولد روستاي اناران در سال 1338 و شهيد در عمليات خيبر در تاريخ 16 / 12 / 1362)؛ اللهيار جابري (متولد روستاي سيد مراد در سال 1339 و شهيد در ارتفاعات 2519، از محورهاي عملياتي كربلاي دو، در تاريخ 10 / 6 / 1365)؛ غلامرضا شريفي پناه (متولد «مود» در سال 1323 و شهيد در عمليات كربلاي پنج در تاريخ 26 / 10 / 1365)؛ احمد صميمي ترك (متولد جواديه ي بيرجند در سال 1344 و شهيد در عمليات كربلاي پنج در تاريخ 29 / 10 / 1365)؛ و صفرعلي رضايي (متولد روستاي نوگيدر در سال 1338 و شهيد در عمليات مرصاد به دست منافقين در تاريخ 6 / 5 / 1367 در تپه هاي حسن آباد اسلام آباد

بر بلنداي سپهر، بر اساس خاطرات خلبانان نيروي هوايي ارتش (جلد 1)

به كوشش حكمت قاضي ميرسعيد. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي - سياسي، (چاپ اول): 1376.

[ صفحه 840]

7،151 ص.: عكس. - (انتشارات عقيدتي - سياسي نهاجا؛ 15).

شمارگان: 5000 نسخه.

مندرجات: نذر؛ دوئل در آسمان؛ لغو اجلاس بغداد؛ صبح مرواريد؛ برگي از حماسه پيكان؛ پرواز بر فراز هور؛ لحظه هاي اضطراب؛ نبرد بر فراز سليمانيه؛ عبور از سد آتش؛ تا مرز معجزه؛ آنان كه در صحنه ي پيكار، خوش درخشيدند؛ كاوشگران؛ عكسها.

خاطره هاي مذكور در اين كتاب، به ترتيب، عبارتند از: «نذر» انجام مأموريت و نذر براي موفقيت در آن؛ «دوئل در آسمان»، ملاقات مجروحان بمباران شهرها و تصميم براي گرفتن انتقام آنها از دشمن و امداد الهي؛ «لغو اجلاس بغداد» حمله ي جنگنده هاي ايراني و لغو اين اجلاس بر اثر آن؛ «صبح مرواريد»، خاطره اي از عمليات مرواريد و «برگي از حماسه ي پيكان»، حمايت از ناوچه ي پيكان در همين عمليات؛ «پرواز بر فراز هور»، سقوط هواپيما و نجات خلبان؛ «لحظه هاي اضطراب» سقوط هواپيما و نجات خلبان توسط كردها و بازگشت او به وطن؛ «نبرد بر فراز سليمانيه»، شرح نحوه ي اسارت خلبان پس از سقوط هواپيما؛ «عبور از سد آتش»، بازگشت موفقيت آميز خلبان پس از انجام مأموريت؛ «تا مرز معجزه»، قدرداني مردم از خلبانان جان بر كف؛ «آنان كه در صحنه ي پيكار خونين، خوش درخشيدند»، شهادت يك خلبان در عمليات حاج عمران و «كاوشگران»، خاطره اي از پروازهاي اكتشافي در دفاع مقدس.

بر بلنداي سپهر، بر اساس خاطرات خلبانان نيروي هوايي ارتش (جلد 3)

تحقيق و تأليف گروه پژوهش و نگارش انتشارات عقيدتي سياسي نيروي هوايي ارتش. - تهران: ارتش، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي سياسي، 1377.

[ صفحه 841]

156 ص. - (انتشارات عقيدتي - سياسي نهاجا؛ 18)

شمارگان: 5000

برگ ريزان روح: خاطرات اسيران عراقي

مترجم محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1374.

107 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت. خاطرات؛ 106).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Fall of the Soul: The Memoirs of the Iraqi presoners of war

شمارگان:

برگهايي از بهشت

جمع آوري و تدوين: غلامعلي رجايي. - تهران: سپاه پاسداران، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، 1374.

166 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ يادداشت ها و خاطره ها: 1). كتابنامه: 168 - 167.

مجموعه ي «برگهايي از بهشت» حاوي خاطرات دوستان، همسنگران، ياران و خانواده ي شهدا است و نشان دهنده ي روح والا و شخصيت عظيم و صفات اخلاقي شايسته ي شهيدان اين مرز و بوم است. به علت تنوع و پراكندگي مطالب مربوط به رزمندگان هميشه جاويد، سعي شده است اين مطالب به صورت خاص و زير سر فصلهاي «اخلاص، عشق

[ صفحه 842]

به شهادت، كراماتي از شهيدان، جلوه هاي شجاعت، تشرع و معنويت، امدادهاي غيبي، عشق به حضور در جبهه، عشق جاودان به حضرت سيدالشهدا (ع)، عشق به

بوي خوش آن روزها، مجموعه خاطرات

محسن كهتري. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، 1376.

136 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 50).

طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، شامل 76 خاطره است كه طي عمليات در مناطق مختلف جنگي به ثبت رسيده اند. اين خاطرات، از زبان همرزمان، پدر، مادر، همسر و ساير بستگان شهدا گردآوري شده اند. در خاطرات، به دلاوري ها، راز و نياز در هر فرصت به دست آمده، كمك گرفتن از قرآن در هر زمان، نذر مادر براي فرزند و خواندن دعاي كميل (حتي در آخرين لحظات شهادت) اشاره شده است. اين خاطرات در مناطق و عملياتهاي زير به ثبت رسيده اند عملياتهاي بيت المقدس؛ محرم؛ كربلاي چهار؛ فتح المبين؛ والفجر چهار؛ والفجر هشت؛ رمضان؛ طريق القدس؛ خيبر؛ والفجر دو؛ كربلاي پنج؛ والفجر يك؛ محمد رسول الله؛ و مناطق جنگي آبادان؛ مريوان؛ ايرانشهر؛ خرمشهر؛ كردستان؛ بستان و طلايه.

بهشت براي تو

[گردآورنده] داود اميريان. - [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.

128 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 31).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Paradise For You

شمارگان: 6600 نسخه.

اين كتاب مجموعه ي 28 خاطره از بسيجي ها است. «بهشت براي تو» توصيفي است از وضع رزمندگان غواص در شب عمليات و فداكاري فرمانده ي عمليات. «پاتك سايه ها، فرمانده ي سبزپوش، نماز اول وقت، هر چه خدا خواست همان مي شود، تير غيب، تيپ امام رضا (ع) و قايق» خاطراتي از امداد الهي؛ «دست خدا، اصحاب ليل، زير هرم آفتاب، غلام بهشتي و گردان جعفر طيار» حكاياتي از ايمان رزمندگان؛ «در كجا آرميده اي، برگه اعزام و مياندار» خاطره هايي از مفقودالاثرها؛ «روح بخش» خاطره اي از آموزش؛ «آرم آمريكا» حكايت جوجه اي در پشت جبهه؛ «شمع بي خاكستر» خاطره اي از يك شهيد به جا مانده در جبهه؛ «هفت روز عشق» يادداشتهايي از شهيد مجتبي صفاري؛ «مجري راديو بسيج» دوستي دو مجروح در بيمارستان؛ «حسين بي ريا و يادها و دردها» خاطره ي شهادت بسيجيان در شب شهادت حضرت زهرا (س)؛ «راز پرواز» خاطره ي نوجواني كه موفق به رفتن به جبهه شد؛ «تانك و بيلچه» خاطره ي مقاومت نيروها در پاسگاه شرهاني؛ «پيام رهايي» خاطره اي از عمليات حفظ شاخ شميران؛

پاكبازان عرصه عشق (جلد 2)

[گردآورنده]: نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران؛ نقاشي: منوچهر زرين كلك، نقاشي روي جلد و خوشنويسي: فضل الله شاكري. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، 1371.

267 ص. مصور: نقاشي.

صفحه آرا: سهيلا نيكزاد.

اين كتاب حاوي خاطرات رزمندگان نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران است. همه ي خاطرات نشانگر شجاعت، ايمان قلبي به خداوند يكتا، عشق و علاقه به ميهن اسلامي و ايثارگري در برابر خطراتي هستند كه اين شجاعان در آسمان با آنها روبرو مي گردند. يكي از خلبانان نقل مي كند: دو ماه از شروع جنگ تحميلي مي گذشت كه فرمانده ي پايگاه مرا احضار كرد و دستور داد جهت ايجاد امنيت براي تخليه ي پرسنل مقيم در تعدادي از سكوهاي روي دريا و خنثي كردن حملات دشمن كه امنيت آن جا را از بين برده بود، به آن منطقه برويم. ما به منطقه رفتيم و عمليات موفقيت آميزي را همراه ديگر خلبانان انجام داديم. چون عمليات طولاني شد، در راه برگشت با كمبود سوخت مواجه شدم و به همين علت اعلام وضعيت اضطراري نمودم و به هر صورت بود فرود آمدم. ضايعات دشمن، بنابر گزارش، هفت فروند هواپيماي شكاري و هفت فروند شناور، از جمله، ناوچه هاي جنگي تندرو (اوزا) و نفربر هزار تني و ناوچه هاي تندروي كوچكتر به نام پي - 6 بود.

پاي صحبت دوست

گردآورنده جعفر صابري. - تهران: آشتي، (چاپ اول): 88.1378 ص.

شمارگان: 3000 نسخه.

كتاب «پاي صحبت دوست» بيست و دو خاطره ي كوتاه از رزمندگان جبهه هاي جنگ را در بر دارد. عنوان كتاب از يكي از خاطرات برگرفته شده و هر يك از خاطرات تحت عنواني خاص آورده شده اند. هر يك از اين خاطرات، يك لحظه ي به ياد ماندني را - كه در ذهن رزمنده اي نقش بسته است - بازگو مي كند. آن چه در همه ي خاطرات به چشم مي خورد، جانبازي، شهادت طلبي، روحيه ي بسيار بالاي نيروهاي بسيجي، بي اعتنايي به مرگ، فداكاري و ايمان به خدا و آرمانهاي انقلاب اسلامي است.

پل، مجموعه ي قصه و خاطره

تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1366.

126 ص.: عكس.

بالاي عنوان: برگزيده آثار مسابقه فرهنگي قرارگاه خاتم الانبياء (ص).

شمارگان: 10000 نسخه.

اين كتاب از جمله كتب شش گانه اي است كه به دنبال برگزاري اولين دوره مسابقه بزرگ فرهنگي هنري جبهه و جنگ قرارگاه خاتم الانبياء (ص) در بزرگداشت ششمين سالگشت دفاع مقدس فراهم آمد.

مندرجات: خاطره: عكس هوايي؛ اتاق عمل؛ مأموريت؛ پل؛ جنود ناديدني؛ مقاومت در شهر؛ در افق هاي آشنايي با معبود؛ تك و پاتك؛ شب طوفاني. قصه: بي كسان؛ آن سوي مه؛ بابا زنده است.

اين كتاب در دو بخش خاطره و قصه تنظيم شده است. موضوع آن ها به قرار زير است: عكس هوايي: شرح مأموريت هاي شناسايي و سعي دشمن در فريب خلبان و ناموفق ماندن آن، خاموش شدن موتور هواپيما در هوا و روشن شدن مجدد آن به ياري خدا؛ اتاق عمل: همكاري پزشكان و پيراپزشكان و ايثار مجروحان در روزهاي اول جنگ در آبادان؛ مأموريت، استقامت و مقاومت شجاعانه ي رزمندگان؛ پل: شرح وقايع در عمليات سر پل ذهاب و شهادت

پل ناتمام با خاطراتي از محسن وثاقتي جلال و مجيد كريميان

محسن وثاقتي جلال، مجيد كريميان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.

74 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ يادداشتها: 18).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Unfinished Bridge: Diaries of Mohsen Vasaghati Jalal, Madjid Karimian

مندرجات: خداحافظ سنگرم؛ پل ناتمام.

اين كتاب حاوي يادداشت هاي روزانه برادران محسن وثاقتي جلال و مجيد كريميان مي باشد. محسن وثاقتي جلال از شاگردان سيد اكبر حسيني بود كه بعد از شهادت آن شهيد همراه با تني چند از همكلاسي هايشان در تاريخ 25 / 10 / 66 به جبهه هاي جنوب رفتند. آنان در يادداشت هاي خود از آشنايي با بزرگان جبهه، شركت در چند عمليات و شهادت همسنگران و تحويل خط مقدم در شلمچه به نيروهاي جديد و ترك شلمچه تحت عنوان «خداحافظ سنگرم» سخن گفته اند. در قسمت دوم با عنوان «پل ناتمام» به همراهي كردن خبرنگاران و برخورد با پل مهمي

پل هاي خيبر

حسين اميريان، مجيد پيري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

79 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطرات: 70).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Kheybar Bridges

شمارگان: 4400 نسخه.

داستان يك قله ي ايمان (خاطرات حسين اميريان) به حاج مهدي زين العابدين، فرمانده شهيد لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، تقديم شده است.

اين كتاب شامل دو بخش مي باشد: بخش اول مجموعه ي يادداشت ها و خاطرات شهيد محمدحسن توسلي از اهالي گلپايگان است. اين بخش از خاطراتي با نام هاي اولين تجربه، كردستان، ياد مظلوم، والد تخريب، والد عشق، پل هاي خيبر، مركز، صله رحم، والفجر هشت، عمليات هشت و نيم، تابستان 1365، پائيز 1365 و مهر ماه سال 1365، تشكيل شده اند. نويسنده ي اين خاطرات در روز جمعه 28 / 1 / 1366 در اثر اصابت خمپاره شهيد شد. قسمت دوم، خاطره اي از حسين اميريان به نام «يك قله ايمان» است موضوع اين خاطره در ارتباط با عمليات پاكسازي منطقه ي «سردشت» از دموكرات ها و كومله ها و دار و دسته ي قاسملو و درگيري با آنان، حمله ي كومله هاي تحت حمايت بعثي ها به رزمندگان در ناحيه ي بوئيران، و شركت نويسنده در عمليات براي فتح جاده ي العماره در منطقه دارخوئين مي باشد.

پوتين هاي گل آلود: گزيده ي خاطرات شهيدان شهرستان بيرجند

به كوشش كميته ادبيات و پژوهش كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.

206 ص.

طراح روي جلد: سعيد بابايي.

شمارگان: 1000 نسخه.

كتاب حاضر شامل 207 خاطره از 207 شهيد شهرستان بيرجند است. خاطرات از زبان همسر، پدر، خواهر،

[ صفحه 847]

برادر، دوستان، آشنايان و همرزمان شهيدان نقل شده اند. خاطرات حاوي اطلاعاتي درباره ي دوران كودكي، جواني، فعاليت شهيدان قبل و بعد از انقلاب و فعاليت آنان در جبهه، و خصوصيات اخلاقي و ديني شهيدان است. از جمله اسامي شهدا، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «محمدرضا اكبري، علي آواره، محمدرفيع تخم كار، محمدحسين تخم كار، سيد خليل

پيام جاودان: مجموعه خاطرات رزمندگان حماسه آفرين نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران (جلد 1)

به كوشش احمد حسينيا. - تهران: نشر حديد (انتشارات اداره عقيدتي سياسي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران)، 1375.

96 ص.

در اين كتاب - كه نخستين جلد از مجموعه خاطرات حماسه آفرينان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران است - نوزده خاطره از سربازان، درجه داران و افسران به چاپ رسيده است. اين خاطرات، ابتدا به صورت مصاحبه بر روي نوار ضبط شده و سپس متن هاي پياده شده تنظيم شده اند. در اين خاطرات، آنچه بيشتر از همه مورد توجه قرار مي گيرد، امدادهاي غيبي است و ايمان و خلوصي كه در دل رزمندگان جاي دارد. رفتار اسلامي و انسان دوستانه ي رزمندگان با اسيران عراقي نيز جنبه ي ديگري است كه در همه ي موارد به چشم مي خورد و حكايت از اعتقادات قلبي اين سلحشور مردان - حماسه آفرينان - جبهه هاي نبرد حق عليه باطل دارد.

تا شهادت

مريم كاظم زاده (مهران). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.

146، [14] ص: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 100).

شمارگان: 3300 نسخه.

مندرجات: دستمال سرخ؛ بي نشان؛ جانفشاني؛ سومين بار؛ نان حلال؛ قهرمان شهادت؛ دلاور پير؛ ساقي؛ تكاور ميدان؛ آخرين بار.

كتاب «تا شهادت» يادداشتهاي خانم مريم كاظم زاده درباره ي تعدادي از شهداي همرزم همسرش - كه خود او آنها را به خوبي مي شناخت - در سالهاي اول جنگ تحميلي است. در اين يادداشتها خانم مريم كاظم زاده خاطرات خود را از وقايع كردستان مي نويسد و درباره شجاعت، ايمان، از جان گذشتگي و ايثار اين مردان صحبت مي كند و بدين گونه وسيله اي فراهم مي آورد تا ياد آنها را براي هميشه جاودانه سازد. اين شهيدان عبارتند از: شهيد منصور اوسط؛ شهيد جهانگير جعفرزاده؛ شهيد عباس اردستاني؛ شهيد عباس داورزني؛ شهيد محمدرضا مرادي؛ شهيد عباس مقدم؛ شهيد حاجي مردپيشه؛ شهيد نجمي؛ شهيد محمد جهان بين؛ و شهيد علي تيموري.

تانكهاي به گل نشسته: خاطرات چند تن از اسراي عراقي

مترجم حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.

184 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 69).

عنوان پشت جلد به انگليسي: The Grounded Tanks: the memoirs of Iraqi presoners of War

[ صفحه 849]

عنوان روي جلد: تانكهاي به گل نشسته: خاطرات اسراي عراقي.

شمارگان: 4400 نسخه.

مندرجات: تپه هاي مرگ؛ تانكهاي به گل نشسته؛ چند قدم تا آزادي؛ روزهاي قيام المدينه؛ آخرين پاتك.

اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات اسراي عراقي بوده، در پنج بخش تنظيم شده است. بخش اول، شرح حمله هاي ناموفق عراقي ها به مواضع رزمندگان ايراني و رفتار خشن فرماندهان و افراد گارد مخصوص حزب بعث است. بخش دوم، نه خاطره از شكست نيروهاي عراقي و عكس العمل آنها در برابر نيروهاي جان بر كف ايراني است بخش سوم، هفت خاطره از آغاز جنگ و حمله ي نيروهاي بعثي به كردهاي معارض عراقي و كشتار آنهاست. «روزهاي قيام المدينه» خاطره اي است از قيام مردم شهر «المدينه» بر ضد دولت بعثي، پس از حمله ي عراق به كويت و پس از آن، حمله ي آمريكا به جنوب عراق و وضعيت مردم شهر در پي بازگشت نيروهاي بعثي و سركوب قيام آنها و فرار تعدادي از آنها به ايران. خاطرات آخرين بخش به «انتظار شروع جنگ، حمله ي عراق به شهر مهران و غارت و تخريب منازل ساكنان آن، جنگ با ايران در نواحي

تبسم سنگر، مجموعه خاطرات

گردآورنده محسن سيونديان. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 144.1375 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 18).

طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.

شمارگان: 5000 نسخه.

اين كتاب، مجموعه ي 73 خاطره از رزمندگان اسلام است كه در آنها از حوادث و رويدادهاي جبهه و رزمندگان سخن گفته شده است. نمونه هايي از موضوعهاي خاطرات نقل شده عبارتند از: «تواضع فرمانده ي لشكر، شهيد حاج حسين خرازي؛ رقص سرباز عراقي در خط؛ بمباران شيميايي جزيره ي ام الرصاص در منطقه ي عملياتي كربلاي چهار؛ خاطراتي از بيسيمها و بيسيم چيها؛ مراسم صبحگاه؛ ميدان مين؛ عمليات در ارتفاعات قوچ سلطان؛ نماز شب؛ موشهاي موذي سنگر؛ رزم شبانه؛ گرفتن گراي توپخانه ي دشمن؛ خاطراتي از خمپاره، كرم سنگر، كلاه آهني، چاي خوردن و...» تعدادي از اين خاطرات مربوط به برخي شهيدان است كه از ميان آنها مي توان از شهيدان زير نام برد: «مسعود نقيه؛ حميد نقيه، محمد سيديان، صالح خانعلي، مرتضي عموعلي، رضا سنايي، حسن عابدي، مسعود كيوان آرا، مسعود چلمقاني، مجيد كريم پناه، و محمود دهقان».

تجاوز كه آغاز شد، مجموعه خاطره

سيد محسن علامه؛ به كوشش محمدقاسم فروغي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، [بي تا].

ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي هشت سال دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 4).

اين كتاب به مناسبت سالروز آغاز عمليات بيت المقدس منتشر شده است.

كتاب «تجاوز كه آغاز شد» مجموعه ي خاطراتي از آغازين روزهاي جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. اين كتاب در دو بخش مجزا تنظيم شده است. در ابتداي كتاب فرازهايي از سخنان حضرت امام خميني (ره) و آيت الله خامنه اي آورده شده و به نقض قراردادهاي بين المللي در روزهاي آغاز جنگ اشاره شده است. در فصل اول با آوردن خاطراتي از مرزنشينان در مورد شروع جنگ، وضعيت مناطق جنگي در غرب و جنوب كشور در آن زمان مورد بررسي قرار

ترمه نور، مجموعه خاطرات 47 شهيد

مريم شعبان زاده. - تهران: نشر خرمشهر، (چاپ اول): 369.1378 ص.

كتابنامه: ص. 369 - 367.

چاپ قبلي: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 1377.

اين كتاب، مجموعه ي خاطراتي درباره ي 47 شهيد است كه از زبان دوستان و همرزمان آنها بيان شده است. هر يك از اين عزيزان در زمان حيات خود خاطره اي از خود بر جاي گذشته اند كه انتشار آنها، امروز در فقدان اين شهيدان، مي تواند راهگشا باشد. موضوع خاطرات عبارت است از: «صراحت گفتار، حل مشكلات، نيكي به والدين، اهميت دادن به اداي فرضيه ي نماز در اول وقت، عشق به ولايت، آرزوي شهادت، وفاي به عهد و صله ي رحم». در يكي از اين خاطرات، «حسن شهركي» (از دوستان شهيد «اسحاق رنجوري مقدم») مي گويد: «شهيد مقدم به مسائل اعتقادي اهميت زيادي مي داد. روزي مي خواست براي شركت در جلسه اي به فرمانداري برود و بيمار بود و تب شديدي داشت. در بين راه ناگهان نگاهي به ساعت خود انداخت و گفت: وقت نماز است، توقف كنيد! ايستاديم و نماز را به جماعت برپا كرديم.»

[ صفحه 851]

تقديري كه گم نشد: مجموعه خاطره ي شهيدان استان فارس

به كوشش كميته ي تأليف و تدوين؛ جمع آوري خاطرات كميته ي حفظ آثار. - شيراز: كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول)؛ 102.1381 ص.

طراح روي جلد: راضيه نجابتي.

شمارگان: 3000 نسخه.

خاطرات، مربوط به شهيدان «حسن عيدي، ابوالقاسم چوپان، علي اصغر نينوا، محمدباقر مازندراني، علي محمد كرمي ابوالوردي، علي اكبر حبشي، محسن خسروي، محمدعلي دعايي و عبدالعلي نيكويي» هستند.

كتاب حاضر حاوي نه خاطره از نه شهيد استان فارس است. خاطرات عبارتند از: خاطره ي مادر شهيد عيدي از شناسايي پيكر شهيد به كمك علايم سوختگي و خال موجود در بدن او؛ خاطره ي برادر شهيد چوپان از مجروح شدن او در جبهه؛ روايت برادر شهيد نينوا از برخورد وي با مسايل خانواده و بازديدكنندگان جبهه و

تندر تانك ها، مجموعه خاطرات

به كوشش احمد لقماني. - [اصفهان]: مركز بازسازي زرهي سرلشكر شهيد مهدي زين الدين، (چاپ اول): 1378.

168 ص. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 168).

[ صفحه 852]

شمارگان: 5000 نسخه.

زندگينامه و خاطرات هفت سردار شهيد در هفت بخش مجزا در اين كتاب ارائه شده است. سرداران شهيد عبارتند از: «رضا اماني (قائم مقام لشكر سي زرهي و فرمانده ي تيپ زرهي 28 صفر؛ متولد 1339 و شهيد در عمليات والفجر هشت)؛ رضا مجيدي (مسؤول ستاد تيپ زرهي سپاه؛ متولد اصفهان در سال 1338 و شهيد در عمليات بيت المقدس)؛ اصغر لاوي (فرمانده ي گردان تانك محمد رسول الله (ص)، فرمانده ي تيپ 161 امام صادق (ع)، فرمانده ي سپاه نطنز، فرمانده ي گردان زرهي لشكر سي و گردان 38 ذوالفقار؛ متولد خرمشهر در 1338 و شهيد در 29 / 10 / 65)؛ حاج ابراهيم جعفرزاده (فرمانده ي زرهي قرارگاه نصر، مسئول طرح و برنامه لشكر سي زرهي و فرمانده ي تيپ 28 صفر؛

توپها را برگردانيد

موسي غيور. - تبريز، دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني تبريز، معاونت فرهنگي، (چاپ اول): 1375.

148 ص.: عكس.

طراح روي جلد: مهدي نعلبندي.

شمارگان: 3500 نسخه.

كتاب حاضر شامل پانزده خاطره از هشت سال دفاع مقدس - به نقل از دانشگاهيان دانشگاه هاي تبريز و علوم پزشكي تبريز - است كه در جبهه ها حضور داشته اند. هر خاطره شامل نام راوي و مقطع تحصيلي او در دانشگاه به همراه سمت وي در جبهه ها است. در پايان كتاب نيز نمونه ي تصاويري از خاطرات با عنوان مربوطه و زيرنويس شرح عكس ارائه شده است. نمونه ي دستخط شهيد مهدي باكري (فرمانده ي لشكر عاشورا) و شهيد مرتضي ياغچيان (معاون لشكر عاشورا) به فرمانده ي گردان شهيد مصطفي خميني در محور ساواپا آمده است.

تيپ هشتاد و سه

به كوشش: محمدعلي ديباجي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.

107 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 26).

عنوان پشت جلد به انگليسي: Brigade 83: Memories of Clerical Combatants.

اين كتاب، دومين مجموعه از خاطرات روحانيون رزمنده اي است كه از طرف ثبت خاطرات تيپ مستقل 83 امام جعفر صادق (ع) (روحانيون رزمي تبليغي) منتشر مي شود. كتاب حاوي دوازده خاطره به نقل از شش رزمنده ي روحاني و طلبه است كه در آن، از مبارزات و ايثار و فداكاري روحانيون و طلبه ها در عملياتهاي والفجر يك، والفجر هشت، كربلاي يك، چهار و پنج، بيت المقدس دو و بيت المقدس هفت در مناطق عملياتي در جزيره ي مجنون، فاو، جنوب خرمشهر، فكه، مهران، شرق بصره و ماووت سخن گفته اند. آنها در اين خاطرات، «روحيه ي شهادت طلبي شهيدان همرزم خود، ايثار و فداكاري آنها، وضع جبهه ها و دلاوري رزمندگان اسلام» را وصف كرده اند.

جاده پيروزي: مجموعه خاطرات جهادگران جهاد سازندگي شهرستان دامغان در دفاع مقدس

تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 1374.

128 ص. - (مجموعه خاطره: 9؛ مجموعه آثار: 35).

كتاب «جاده پيروزي» به مناسبت روز سوم خرداد، روز فتح خرمشهر، منتشر شده است - مجموعه ي خاطرات جهادگران شهرستان دامغان از دوران دفاع مقدس است. اين جهادگران ايثارگر از اوضاع و احوال جبهه ها در روزهاي اول جنگ سخن گفته اند و غافلگير شدن دشمن، تمام شدن مهمات، چگونگي ايجاد خاكريز، فعاليت شبانه روزي و خطراتي كه هر لحظه سنگرسازان با آنها روبه رو بودند، ترس سربازان عراقي از رزمندگان ايراني، فرار تانكهاي دشمن، ايجاد خاكريزها و جاده ها و شادي و غم در جبهه ها را بيان كرده اند. در انتهاي كتاب نيز تصاوير شهداي جهاد سازندگي دامغان در دفاع مقدس به همراه مشخصات شناسنامه اي و محل شهادت شهدا آورده شده است.

[ صفحه 854]

جانماز معطر

انتخاب متن: جليل صفري؛ ويراستاري: بشير خزامي پور؛ بازنويسي: جليل صفري. - تهران: سازمان نهضت سوادآموزي، دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي، 1375.

28 ص.: مصور، نقاشي. - (مجموعه ايثارگران؛ 1).

مجموعه اين خاطرات، كه بالغ بر چهارده خاطره است، از كتابهاي «پيشاني و خاك» و «پيشاني سوخته» انتخاب و ساده نويسي شده است. تمامي اين خاطرات كه در ارتباط با نماز مي باشند، به نحوي بيانگر عزم و اراده ي قوي آزادگان جهت مقاومت در برابر دشمن و تحمل آزار و اذيت نيروهاي عراقي و شجاعت و شهامت اين عزيزان مي باشد. در خاطره ي «حتي دعاي بعد از نماز» آمده است: «نيمه هاي شب بود كه نيروهاي عراقي به ما حمله كردند. آنها به شدت به طرف ما تيراندازي مي كردند. هوا داشت روشن مي شد. همه به فكر نماز بوديم و ممكن بود نماز قضا شود. نماز آن روز صبح را به طور خاصي خوانديم. يك نفر با حالتي نزديك سجده نماز